Eyvah bugün pazar!
Her 10 kişiden 8'ini vuruyor. Her şey akşam üzeri 16.00'ya kadar tamam da sonra ne oluyor? Dünya başımıza yıkılacakmışçasına üzgün hissediyor ve kaygılanıyoruz. Güneş bile içimizi açmıyor, gökyüzümüz gri, kaşlarımız çatık, parmağımızı kıpırdatacak gücümüz de yok. Çünkü bugün pazar... Ama çaresi var; 30 dakika!
Önümüzdeki haftanın sancısı karnınıza saplandı mı bilmem ama bugün haftanın en mutsuz günü. Üstelik ağustosu yarıladık, yaz bitiyor. Kış depresyonu da kapıda... Adına ister “pazar fobisi” deyin, ister “pazar anksiyetesi” ya da “sunday blues”, sabahın erken saatlerinden başlayan durum koca pazar gününü çekilmez kılıyor. Üstelik her hafta aynı şeyi kendimize yapıyoruz. Karşımızdaki kurbanları da etkimiz altına alıyoruz. Dünyada her 10 kişiden 8’i her pazar kendini mutsuz hissediyor. En çok da 09.00-17.00 saatleri arasında çalışanlar ve öğrenciler... Bu sanılanın aksine işinizi yeterince sevmediğinizi de göstermiyor. Esasında koca bir alışkanlıktan ibaret. Çünkü çocukluk yıllarımızdan beri bu sancıya antrenmanlıyız. Henüz öğrenci sıralarındayken başlar pazar günleri karnımıza saplanan o sebepsiz ağrı. Bitirilememiş ödevler, henüz hazır olunmayan sınavlar, aileden ayrı kalmak... HT Pazar'dan Sema Ereren'in haberine göre; Psikiyatr Gail Saltz, “Üzerinden uzun yıllar geçse de yaşlansanız bile vazgeçemediğiniz bir alışkanlık o!” diyor.
SAKİN BİR PAZAR GEÇİRİRKEN HER ŞEY GÜZELDİ, TAA Kİ...
Pazar melankolisinin ardında yatan tek sebep, çocukluğumuzdan gelen bir alışkanlık olması değil elbette. İşin özünü biraz daha irdelersek belki bu pazarı kendimize zehir etmeyiz, ne dersiniz? Klinik psikolog Anne Bartolucci, pazar sendromundan bizi tehlikelere karşı uyaran beynin “neokorteks” bölümünün sorumlu olduğunu söylüyor. “Burası ileriyi düşündürüyor, anda kalmayı engelliyor” diyor. Bu anlarda en çok da tamamlamayı planladığımız ama gerçekleştiremediğimiz işlerin sıkıntısı sarıyor beynimizi. Psikoloji profesörü Dr. Andrea Ettingoff, işte bu gibi yarım kalan işlerle ilgili suçluluk duygusunun pazar fobisine sebep olduğunu söylüyor. Planlanan işlerin kaygısı cumartesi değil; pazar baş gösterir. Klinik psikolog Susanna Cooperman ise “Yeni haftada başıma neler gelecek senaryoları kurmak vücudun pazar stresini en üst noktaya tırmandırır” diyor ve aslında bunun hormonal bir reaksiyon olduğunu savunuyor. Salgılanan adrenalin ve kortizolle de gece gözümüze uyku girmiyor. Belirsizlik de pazar stresimizi tetikliyor. Koca bir haftanın belirsizliği, size ne getireceğinin verdiği bilinmezliğini unutmaya gayret etsek de beyin devamlı hatırlatır durur. Öte yandan umduğunu bulamama telaşı da sarar. Çünkü hiçbir zaman hayal ettiğimiz kadar uzun ve yavaş geçmez büyük heyecanla beklenen hafta sonu. Her şeyi 1 ya da 2 güne sıkıştırma telaşı sarar. Üstelik kıyas da melankoliyi tetikler. “Herkesin hafta sonu benden daha güzel” psikolojisidir bu. Evde sakin bir pazar geçirirken her şey güzeldi, taa ki Instagram’da başkasının ne yaptığını görene dek. Eh, geçmiş olsun.
DEVRELERİ KAPATIN GİTSİN...
Peki nasıl gardımızı alalım. Bugünü zehir etmemek için hemen bugün uygulamaya koyabileceğiniz birkaç öneri...
* İşe dair kaygınız çok yüksekse işe dair 10 dakikalık bir şey yaparak kendinizi rahatlatın. Girişilmeyen iş kafada daha da büyür, suçluluk duygusu belirir.
* ‘Pazar sancısı’ geldiğinde sizi mutlu edecek şeylere odaklanın. Bu yakın zamanda bir arkadaşınızla yiyeceğiniz yemek olabilir. Planınız yoksa kendinizi oyalamak için hemen bir buluşma ayarlayın.
* Hafta sonu özel durumlar dışında istemediğiniz her planı reddetmeyi bilin. Aksi halde bütün hafta beklediğiniz günler başkalarının gönlünü yapmakla geçecek.
* Sevdiğiniz insanların seslerini duymak sizi rahatlatır. Dedeniz hayattaysa bir telefon açın.
* Hafta boyunca yapmaya imkân bulamadığınız şeyleri yapın.
* Devreleri kapatın. Erişilememenin hazzını yaşamayı öğrenin.
* Pazar kaygısıyla en iyi baş etme yöntemlerinden biri, içinizde sizi aşağı çeken her ne ise ona rağmen haftaya dinlenmiş başlamanız.
* Dinlenme gününde çalışmaya devam etmek stresi artırır. Bakmanız gereken iş mailleri varsa bile bunu bütün gün bilgisayar başında olarak değil birkaç dakikada yapın.
* Size iyi geleceğine inandığınız basit planlar yapın. Eğlenin.
* Haftayı kapatırken, gelecek haftaya kalan işleri kafanızda büyütmemek için bir durum güncellemesi yapın.
* Cuma akşam üzeri işlerinizi yoluna koyduysanız alışveriş siteleri ve sosyal medyada dolanmak yerine yeni haftaya hazırlık yapın.
* Hafta sonuna cumartesi sabahı canınızı sıkanları yaparak başlayın. Mesela çamaşır yıkayacaksanız bu pazara kalmasın. Pazar daha dinlendirici, rahatlatan, eğlendiren ve sizi iyi hissettirenlere kalsın.
* Kendinizi iyi hissettirmek için pazar gününden pazartesi giyeceklerinizi planlayın. En sevdiğinizi pazartesi giyinin. İş sonrası için bir şey planlayın.
* Haftanın en mutsuz günü zannedilenin pazartesi günü, mutluluk seviyenizin artacağını kendinize hatırlatın.
‘30 DAKİKA ŞART’
ABD’li psikoterapist Joyce Marter “Bunun size has bir hüzün olmadığını sık sık kendinize hatırlatmanız işe yarayacaktır ama pazar akşam üzeri aşırı yoğun programlardan kaçının. Kafanızı toplamanız için 30 dakika da olsa vakit ayırın” diyor ve ekliyor: “Gergin hissettiğiniz anlarda egzersizin mucizevi olduğunu unutmayın. Pazar akşamlarınızın bir rutini olsun. Biraz alkol almak rahatlatır ama sabah daha iyi uyanmanızı sağlamaz. Bunun yerine güzel müzik eşliğinde ılık duş almak size daha iyi gelecek. Ve son olarak yakınınızdaysa sevdiklerinize dokunun, sarılın, uzaktaysa bir telefonla sesini duyun ve pazar melankolinizden uzaklaşın.”
