Dünya savaş filosu 2014
Güntay Şimşek yazdı...
Airport - Güntay ŞİMŞEK / HT CUMARTESİ
Sivil havacılık kadar, askeri havacılık da çeşitli açılardan her kesimin dikkatin çeken ve merak edilen bir alan. Geçen yıl hazırladığımız “Dünyanın savaş filosu” dosyamız bu sebepten oldukça ilgi çekmişti. Çünkü Türkiye’nin askeri havacılıkta nerede olduğunun fotoğrafını çekmiştik. Aynı dosyayı bu sene güncelleyerek dikkatinize sunuyorum. Ancak konvansiyonel hava gücündeki değişimin giderek dünyanın gündeminde daha fazla yer alacağını belirtmeliyim. Türkiye’nin de bu açıdan kısa süre içinde iyi bir noktaya geleceğini söyleyebilirim. TAI, Aselsan, Kale-Baykar, Vestel gibi şirketlerimiz, insansız hava araçları konusunda ciddi mesafe almış, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin elini güçlendirmede ümit vaat etmeye başlamış durumda.
Dosyamızın detaylarına gelince; teknolojinin hızla gelişmesi ve uzaktan kontrol edilebilen insansız hava araçlarının (İHA) üretim maliyetlerinin düşmesi savunma harcamalarına yansıyor. Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre dünyada savunmaya ayrılan bütçe yüzde 0.5’le yavaş da olsa bir düşüş trendi içerisine giriyor. ABD’deki bütçe kesintileri ve Ortadoğu’daki karışıklığın savunma harcamalarını daha da azaltacağı düşünülüyor.
Bir Amerikan askerini Afganistan’da 1 yıl tutmanın ABD ordusuna maliyeti yaklaşık 1.4 milyon dolara kadar çıkarken, General Atomics’in İHA’sı MQ-9 Reaper uçağının birim maliyeti yaklaşık 55 milyon dolar. MQ-9 Reaper, eğitimli askerlerden oluşan kalabalık bir birliğin başaramayacağı birçok görevi sıfır zayiatla tamamlayabiliyor.
Bütün bunların yanında normal bir savaş uçağı pilotunun eğitimine ayrılan bütçeyle yer istasyonundan İHA uçuran pilotun eğitimine ayrılan bütçe arasında da ciddi farklar bulunuyor. Bu sebeplerden dolayı, dünyadaki insanlı savaş uçakları filosu küçülürken İHA filosu büyüyor. Dünyanın en güvenilir havacılık medya grupları arasında yer alan Flight Global’in, “Dünya Hava Kuvvetleri 2014” başlıklı raporuna göre insanlı savaş uçaklarının sayısında 2013’e göre düşüş yaşanmış.
ASKERİ UÇAK SAYISI AZALDI
2013’te dünya çapında 15 bin 568 adet savaş uçağı, bin 858 adet özel görev uçağı, 5 bin 145 adet nakliye ve tanker uçağı, 18 bin 686 adet savaş helikopteri, 10 bin 525 adet eğitim uçağı ve helikopteri olmak üzere toplamda 51 bin 782 adet askeri hava aracı bulunuyordu. Bu yıl, dünyada savaş uçağı sayısı 780 adet azalarak 14 bin 788’e, nakliye ve tanker uçağı sayısı, 182 azalarak 4 bin 963’e, eğitim uçağı sayısı da 264 azalarak 10 bin 261’e düşmüş. Ancak özel görev uçağı sayısı, 49 artarak 1907’ye, savaş helikopteri sayısı da 140 artarak 18 bin 826’ya ulaşmış. Bu yıl, askeri hava aracı sayısı toplamda 1037 azalarak, 50 bin 745’e gerilemiş.
Dünyanın askeri filosu genellikle Amerika ve Asya Pasifik bölgesinde yoğunlaşıyor. İki bölgedeki uçak sayısının toplamı 27 bin 394. Hemen arkasından 8 bin 746 uçakla Avrupa, 3 bin 896 uçakla Rusya, 3 bin 796 uçakla Ortadoğu, 3 bin 719 uçakla Afrika ve son olarak 3 bin 194 uçakla Güney Amerika geliyor. Ortadoğu yüzde -7, Avrupa yüzde -3 ve Afrika yüzde -2 ile filo kaybına uğrayan bölgelerden.
TSK İLK 10’DA DEĞİL
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), 2013’te 1.146 adetlik aktif askeri hava aracı filosuyla dünya 9’uncusu konumundaydı. Bu yıl, F4’lerin emekliye ayrılmasıyla hava aracı sayı 989’a düşmüş.
Geçen yıl yayınlanan listede, 13 bin 940 askeri hava aracıyla ABD birinci, 2 bin 855 ile Rusya ikinci, Çin ise 2 bin 731 ile üçüncü sıradaydı. Bu yıl ABD’nin filosunda 251’lik bir azalmayla toplam 13 bin 689 adet hava aracı bulunuyor. Rusya, filosuna 226 yeni hava aracı ekleyerek toplam sayıyı 3 bin 81’e, Çin ise filo sayısını 6 artırarak 2 bin 737’ye çıkarmış. Geçtiğimiz yıl askeri uçak sayısı 715 olan Suriye’nin bu yıl filo sayısı 473’e düşmüş.
2013’te TSK, 331 adet savaş uçağıyla 10’uncu, 87 adet nakliye ve tanker uçağıyla 8’inci, 391 adet savaş helikopteriyle 9’uncu ve 329 adet eğitim uçağı ve helikopteriyle 7’nci sırada yer alırken, özel görev hava aracı listesinde ilk 10’a girememiş durumdaydı. Bu yıl 80 adet nakliye uçağıyla 8’inci, 396 adet taarruz helikopteriyle 8’inci, 245 adet eğitim uçağı ve helikopteriyle 9’uncu, 7 adet tankeriyle yine 9’uncu olan Türk Silahlı Kuvvetleri; 254 adet savaş uçağı ve 5 adet özel görev uçağıyla ilk 10’da gözükmüyor.
Geçtiğimiz yıl filomuzda 152 adet F/RF-4E (F4), 179 adet F-16C olmak üzere toplamda 331 adet savaş uçağı vardı. F-4’ler 1960’ta, F-16’lar ise 1978’de hizmete girmişti. Bu yıl filomuzda 6 adetlik artışla 185 F–16, emekliye ayrılanlardan dolayı 83 adet eksilmeyle 69 adet F4 gözüküyor. Savaş uçağı sayımız 331’den 254’e düşmüş.
UÇAK SAYISI GÜÇ ANLAMINA GELMİYOR
Hava kuvvetlerinin filosunda bulunan uçak sayısı, o filonun güçlü olduğu anlamına gelmiyor. Mesela Türkiye’de, 254 adet savaş uçağı bulunuyor. Suriye’de ise 235 adet var. Suriye’nin filosu MiG-21, MiG-23, MiG25, MiG-29, Su-22 ve Su-24 gibi Sovyet uçaklarından oluşuyor. Geçtiğimiz yılla karşılaştırırsak, Suriye’nin filosunda 217 adetten 54 adede düşen 2’nci nesil MiG21’ler oldukça eski. 145’ten 93’e düşen MiG-23 model de 3’üncü nesil. 20’den 19’a düşen Su-24’ler de 2’nci nesil. Envanterde bu yıl yeni görünen iki adet Mig-25 3’üncü nesil. Geriye kalan sadece 67 adet uçak, 4’üncü nesil.
Dünya silahlı kuvvetleri tarafından en çok kullanılan helikopter Sikorsky S-70 ve varyantları UH-60 ile SH-60. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterinde 79 adet gözüken bu helikopterin dünya silahlı kuvvetleri filolarındaki toplam sayısı bu yıl 17 adet gerileyerek 3 bin 325 olmuş. Ordular, askeri nakliye uçağı olarak en çok Lockheed’in C-130’unu ve onun sivil tipi L–100 Herkül’ü tercih ediyor. Lockheed C–130/L–100 modelleri askeri kurumlar tarafından 900 adetle en fazla kullanılan model durumunda. Ancak geçtiğimiz yıl bu uçağın dünya filolarındaki toplam sayısı bin 131’di. Lockheed C-130’dan TSK filosunda 15 adet bulunuyor.
EN FAZLA F-16 TERCİH EDİLİYOR
Dünyada 2 bin 281 adetle en fazla F-16, ikinci olarak 1008 adetle F-18, üçüncü olarak da 865 adetle F-15 kullanılıyor. Bu yıl, F-16 sayısı 28 azalırken, F-18 sayısı 1, F-15 sayısı da 5 adet artmış.
