Artışın nedeni çok düşüşe gerekçe az
Aralık ayı enflasyonu beklentilerin iki katına çıktı ve yıllık enflasyon tahminlerini bir puan sıçrattı. Kasımda yüzde 7’ye indikten sonra aralık ayı ile yüzde 7.5 tahminine yakın bir orandan yılı kapatmayı umarken yüzde 8.53’ten bitirdik. Böylece enflasyon, son üç yılı yüzde 8 düzeyinden tamamlamış oldu.
- Enflasyondaki şok artış, hafta sonundaki terör olayına rağmen yeni yıla dengeli başlayan döviz kurundaki makul gidişi de rayından çıkardı. Dolar dün bir aylık aradan sonra 3.60’ın üzerine çıkarak rekorunu yeniledi. Kurun yeni yılın ilk günlerinde artışa geçmesi enflasyonun seyrinde umut vermiyor. Çünkü geçen yılın son üç ayındaki artışla birlikte yüzde 20’yi geçti. Kurdaki bu artışın ilerleyen aylarda enflasyona yansıması beklenebilir. Kur, enflasyonun ana belirleyicilerinden biri.
- Enerji fiyatlarının dünyada yükselmesi de bizim işimizi zorlaştırıyor. Daha yüksek fiyattan ithal edilecek enerjinin yine yüksek döviz kuruyla fiyatlanması hem üretici hem de tüketici fiyatlarına baskı yaratacak. Geçen yıl ortalama 43 dolar olması beklenen petrol fiyatlarının bu yıl 53 dolara yükselmesi bekleniyor.
- Enflasyonla mücadelede zorluklardan biri de düzelen ilişkiler çerçevesinde Rusya’ya meyve sebze ihracatının başlayacak olması. Geçen yıl uğranılan ihracat kaybının yurtiçinde mal arzını artırmasından dolayı gıda fiyatları yüzde 5.65 azalarak genel enflasyonu düşürücü etki yaptı. Bitişikte yer alan temel gıda ürünlerinden domatesin fiyatının yüzde 24 gerilemesi de bunun bir sonucuydu. Bu yıl ihracattan dolayı gıdadan katkı gelmeyebilir, hatta genel enflasyonu yukarı çekebilir.
- Tüketici enflasyonundaki düşük baz etkisi yılın ilk aylarında aleyhte çalışacak. Çünkü geçen yılın şubat ve mart aylarında tüketici enflasyonu negatife dönüşmüştü. Bu yıl ise kurun da etkisiyle aynı aylarda çift haneli rakamların görülme olasılığı yüksek.
- Enflasyonu yükseltici bu gelişmelerin yanında yurtiçi talebin zayıf seyri ve büyümenin düşmesi de fiyat artışlarını dizginleyici etki yaratabilir. Merkez Bankası da buna vurgu yapıyor.
- 2016’da kiraların artışı yüzde 9.3 ile son yılların en yüksek düzeyine çıktı. Kira artışında konut fiyat artışları da rol oynuyor. Konut fiyatlarında ise 5 yılın ardından ilk kez ekimde İstanbul’da ve diğer 4 şehirde düşüş yaşandı. Satışların yüzde 25 arttığı bir ayda bu gelişme önemli. Fiyat düşüşlerinin devamı gelebilir. Artan konut arzına, başlayan konut fiyat düşüşlerine paralel kiralar, artış ivmesini kaybedebilir hatta düşüşe geçebilir. Bu da önümüzdeki dönem ve yıllarda enflasyonun aşağı çekilmesine yardımcı olabilir. Ama etkisi sınırlı, çünkü sepet içindeki ağırlığı sınırlı.
SONUÇ: “Bir gececik rahat edecektim, komşunun eşeği kuyruksuz sıpa doğurmuş.” Türk Atasözü
