Ailesel Akdeniz Ateşi bir başka yakar!
-Ailesel Akdeniz Ateşi ne demektir?
Ailesel Akdeniz Ateşi, FMF olarak da bilinir.
Ateş, karın ağrısı ve eklem ağrılarına yol açan nöbetlerle karakterize bir hastalıktır. Nöbetler esnasında kalp, akciğer hatta beyin zarlarında sıvı birikebilir.
-Kimlerde görülür?
Ülkemizde her bin kişiden birinde FMF olduğu bildirilmektedir. Taşıyıcılık oranı ise 1/5 dir. Bu oran akraba evlilikleri için ciddi bir orandır. FMF, soya çekim özelliği olan bir hastalıktır. Olguların yüzde doksandan fazlası yaşamın ilk yirmi yılında görülür. Yüzde on kadarı ise 25 yaş üzerinde görülür. Çocuklarda ise genelde 5-6 yaşlarında görülür.
Akdeniz çevresinde yaşayanlarda sıktır. Yurdumuzda Kastamonu, Sinop, Sivas, Tokat, Erzincan, Kayseri, Malatya, Erzurum, Ağrı illerinde daha çok görülür.
-Belirtileri nelerdir?
FMF, ani başlayan ve nöbetlerle seyreden bir hastalıktır. FMF nöbetleri 12 saat ile 3-4 gün arası sürer. Ateş, karın ağrısı ve eklem ağrıları en sık dile getirilen yakınmalardır.
Ateş esnasında vücut ısısı 40 dereceyi aşabilir. Önlem alınmaz ise havale nöbetlerine yol açar. Ancak FMF için yüksek ateş kural değildir, hiç ateşsiz seyreden FMF’ de vardır.
Karın ağrısı ile birlikte bulantı, kusma, kabızlık olabilir. Nöbetlerin sonunda diyare, sık rastlanan bir bulgudur.
Yüzde yetmiş beş oranında eklem ağrıları görülür. En sık ayak bileği ve dizler şişer ve kızarır. Özellikle çocuklarda ve gençlerde bu bulgular, romatoid artrit ve romatizmal ateş ile karışır. Hatta bu şekilde tanı alıp, uzun süre gereksiz romatizma tedavisi görenler vardır.
Göğüs ağrısı, akciğer ya da kalp zarı tutulmasından ötürüdür. Genelde batar karakterde bir ağrıdır. Ağrı, nefes alıp vermekle şiddetlenir. Çekilen akciğer grafisinde sıvı biriktiği görülür. Nöbet sona erince sıvı da kaybolur.
Deri döküntüleri sıktır. Nöbet esnasında deri altında kırmızı ve ağrılı döküntüler olur. Ayrıca vücudun muhtelif yerlerinde kırmızı noktacıklarla karakterize kanamalar da olabilir.
En sık akut apandisit ile karıştırılır. Bağırsak tıkanmasını taklit edebilir. Ayrıca eklem romatizması, akciğer enfeksiyonu hatta menenjit ile de karışabilir.
-FMF riski nedir?
FMF de en önemli sorun, dokularda amiloid adı verilen protein birikimidir.
Amiloid, en sık böbreklerde birikerek böbrek yetmezliğine neden olur. Bu durumda böbreklerden aşırı miktarda protein kaybına neden olan nefrotik sendrom gelişir.
-Nasıl teşhis edilir?
FMF teşhisinde kesin kriterler yoktur. Yarıya yakın hastada dalak büyümesi vardır. Laboratuar testleri, vücutta artmış aktiviteye işaret eder. Klinik ve laboratuar tanının yanı sıra kesin tanı için MEFV genindeki mutasyonlar ölçülür.
-Nasıl tedavi edilir?
FMF tedavisinde kolşisin kullanılır. Bu, hem nöbetleri hem de amiloidozu önlemeyi hedefler. Muhtemel yan etkilere karşı peryodik kan kontrolleri yapılır.
Kolşisin, gebelerde de kullanılabilir.
-FMF tanı kriterleri
• 38-40 derece arası yüksek ateş
• Tekrarlayan karın ağrısı
• Tekrarlayan göğüs ağrısı
• Ağrılı ve şiş eklemler
• Kabızlığı takip eden ishal
• Bacaklarda özellikle diz altlarında kırmızı döküntüler
• Kadınlarda üreme organları iltihabı
• Testislerde şişme
