Köfte hindiden mantı soyadan
Et fiyatlarındaki artış, yemeklerdeki içerikleri değiştirdi. Mantıda soya kıyması, köftede hindi kıyması, türlüde hindi eti kullanılıyor
Türkiye, gıda fiyatlarının toplam hane tüketim harcamaları içindeki payı en yüksek olan ülkelerden biri. Dana etinin kilogram fiyatı ocak ayını 38.4 liradan kapattı. Son 15 yılda 10 kat artıştan söz ediyoruz. Etin market sepetlerindeki ağırlığı zaten bir süredir düşüyordu.
Peki zamlar hayatımıza, sofralarımıza nasıl yansıdı? Dün Türkiye’nin en yaygın marketlerinden birinin genel müdürüyle sohbet ederken, tüketicinin eti neyle ikame ettiğini konuştuk. “İsmimi yazmazsan anlatayım” dedi.
Dedi ki genel müdür: “Zaten müşterilerimiz haftada ya da iki haftada bir kırmızı et alıyordu. Şimdi o sıklık da düştü. Yine köfte yeniyor, ama kıyması artık hindi ya da tavuk etinden. Piyasadaki hazır mantıların içindekiler de dana kıyma değildir, hepsi soya kıyması. Bir de şarküteri yanı var. Orada da artık dana eti bulmak zor. Oteller ya da fast food zincirleri zaten bir süredir kırmızı et kullanımından vazgeçmişti. Hindi eti sos ve salçayla kolaylıkla dana etine benzetilebiliyor. Esnaf lokantaları buna bile gerek duymadı, musakka, türlü, artık bunlar hep etsiz.”
Marketteki kırmızı et satışları da sadece bir ayda, yüzde 30 oranında düşmüş. Fiyatlar yüzünden tavuk etine yüklenen tüketici, haftanın 7 günü tavuk mu yiyecek? İşyeri, okul, fabrika yemekhanelerindeki mönüler ne olacak? İşverene üç kap yemeği 6 liraya satan yemek şirketi, o yemeklere et koyar mı? Yetersiz beslenen çocuklar, sağlıksız bir nesil, bütün bunları göze alamıyorsak eğer, bu soruna bir an önce çözüm bulunmalı.
FİYAT ARTIRAMAYAN MÖNÜ DEĞİŞTİRİYOR
Bir de işin restoran tarafı var. Türkiye’de 95 marka 350 nokta ile 1.2 milyar dolarlık bir ciro büyüklüğünü temsil eden Turizm, Restaurant ve Kulüp Yatırımcıları, İşletmecileri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer ile konuştum. Demirer, 2015’te sadece yüzde 1-2 oranında büyüme olan sektörde, büyük bir kârlılık baskısı olduğundan yakındı. Demirer fine dining denen restoranların müşteri tercihlerini bozmamak adına fiyatlarını revize ettiklerini söyledi. “İyi bir restoran bonfileyi 80 liradan alıyor ve porsiyon fiyatını da kilogram fiyatından yapmak zorundasınız. Bu durumda mecburen fiyat artışına gidiyorlar. Bu restoranların girdilerinin büyük bir bölümü de dövizle. Yani nereden baksanız üst üste gelen zor bir dönem.”
Bir de daha ekonomik fiyatlı restoranlar var ki onlarda fiyat artışı yapmak doğrudan müşteri kaybı demek. Demirer onların da mümkünse balığa döndüğünü anlatırken “Tavuğa dönmek zor, çünkü artık hiçbir segmentin müşterisi tavuk istemiyor. Porsiyonlarla oynanıyor, gramaj azaltılıyor. Herkes bir yol arıyor” dedi.
7 YILDA 2.5 KAT ARTIŞ
