Kiralık işçilik dönemi
Kiralık işçi ve esnek çalışmaya ilişkin yasal düzenleme TBMM’den geçti. Düzenlemeye göre kiralık işçiler, kamuda ve madende çalıştırılamayacak, çalışma süresi de iki aşamalı (4+4) olmak üzere 8 ayı geçmeyecek.
TÜRK-İŞ, DİSK ve Muhalefet Partileri, kiralık işçi ve esnek çalışma düzeninin taşeron işçi uygulamasından çok daha “kötü” olduğunu ifade ederek bunun “kölelik yasası” olduğunu ileri sürdüler.
Düzelemeye göre; bu yeni sistemde özel istihdam büroları portföylerindeki işçileri işletmelere kiralayacak.
Kiralık işçiler, ücret ve haklarını özel istihdam bürolarından alacaklar ve toplam istihdamın dörtte biri kiralık işçilerden oluşacak.
Sendikalar ve muhalefet partileri, yaptıkları açıklamalarda, söz konusu kiralık işçi ve esnek çalışma sistemiyle “kıdem tazminatının fiilen yok edileceğini, ihbar tazminatı ve iş güvencesinin kaldırılacağını, emeklilik ve sağlık haklarının fiilen kullanılamaz hale getirileceğini, iş güvencesinin kaldırılacağını, emeklilik ve sağlık haklarının fiilen işlemez hale getirileceğini, iş güvenliği ve işçi sağlığına darbe vurulacağını, yan ödemeler, fazla mesai, yıllık izin, toplu sözleşme ve grev haklarının zedeleneceğini” söylediler.
Bilindiği gibi; bu düzenleme, 2009’da TBMM’de yasalaşmış; ancak; 11.Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, “emeğin istismarı ve insan onuruna yakışmayan durumların doğmasına ve çalışma barışının bozulmasına neden olabileceği” gerekçesiyle “VETO” ederek TBMM’ne geri göndermişti.
7 yıl sonra, düzenleme “uzaktan çalışma” gibi eklemelerle yeniden yasalaştı.
Kiralık işçi ve esnek çalışma sistemi; adı konmamış bir taşeron işçi çalıştırma modelidir.
Bu modelde işçi güvensizdir, işçi haklarına yer yoktur. Grevli –toplu sözleşmeli sendikal düzeni daha da zayıflatacak, etkisizleştirecek yol açılmaktadır.
KİRALIK MI, KÖLELİK Mİ?
İşçi kiralama özel istihdam büroları aracılığıyla yapılacak, kiralık işçinin işvereni özel istihdam büroları olacak. Bu bürolar; işçilerini geçici olarak başka işverene devredebilecek.
Bu arada; doğum izni ve sonrası kısmı çalışma hakkını kullanan, askerlik görevini yapan ve iş sözleşmesi askıya alınan çalışanların yerine geçici işçi kiralanabilecek.
Öte yandan; mevsimlik tarım işlerinde, temizlik işleri, hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetleri gibi ev hizmetlerinde kiralanan işçilerde süre sınırlaması aranmayacak.
Ayrıca; kiralanan işçi sayısı toplam işçi sayısının dörtte birini geçmeyecek, 10 ve daha az işçi çalıştıran iş yerlerinde bu sayı 5 işçiye kadar çıkabilecek.
Kiralık işçiler, engelli işçi çalıştırma kontenjanına dahil edilmeyecek.
İşveren işten çıkardığı çalışanını, 6 ay geçmeden kiralık işçi olarak çalıştıramayacak.
Grev-lokavt uygulamasında, kamu kurumlarında, maden ocaklarında kiralık işçi çalıştırılmayacak.
Özel istihdam bürosu; ücret bordrosunu aylık olarak işverene gönderecek.
İşveren istihdam bürosunun ücreti ödemediğini tespit ederse; büroya borcundan mahsup edip kiralık işçinin ücretini kendisi yatıracak.
İstihdam bürosunun 12 ay boyunca işe yerleştirmede aracılık yapmaması halinde izni iptal edilecek.
Sonuç olarak: Kiralık
işçi çalıştırma ve esnek çalışma sistemi; işsizlik sorununa kalıcı çözüm getiremeyeceği gibi, insan onuruna aykırıdır, sendikal düzene de darbedir.
