Parlamentoya İngiliz sistemi
CUMHURBAŞKANI, AK Parti grubundaki konuşmasını yapana kadar parti yöneticileri ve bakanlar dahil, milletvekilleri TBMM’nin bu hafta sonu tatile girmesini bekliyordu.
Erdoğan’ın, “İçtüzük çıkana kadar tatil olmamalı. İş bitmeli...” sözüyle planlar altüst oldu.
AK Parti grup yönetimi de “Komisyon aşaması uzun sürer, sonbaharda ele alalım” dediği TBMM’nin anayasası diye bilinen içtüzük çalışmasını öne çekti.
MHP ile içtüzük değişikliğinin gerçekleşmesi için kolları sıvadı.
Ancak nasıl bir yöntem izleyeceği konusunda karar vermiş değil.
Ayrıca elinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne göre yeniden yazılmış içtüzük çalışması da yok.
Bu açıdan iki farklı yola gitme eğiliminde.
Bunlardan biri 2019’a kadar geçiş süreci için hazırlanacak içtüzük, ikincisi ise her şeyi bir kenara bırakıp sil baştan parlamentonun çalışma yöntemini yeniden düzenleyecek yeni bir metin...
İkincisinin çok uzun süre alacağını AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş da kabul ediyor.
O nedenle TBMM Başkanlığı’nın da yeni Anayasa değişikliğine uyum için hazırladığı 20-25 maddelik değişikliğin ilk aşamada yeterli olacağını düşünüyor.
Sonrasında yeni bir değişikliğe gidilmesi gerektiğinden iki iş yapmak yerine toptan yeni bir içtüzük planlaması yapılıyor.
İçeriği bir yana, nasıl yapılması gerektiği konusundaki yöntem konusunu kesinleştirmiş görünmüyor.
KOMİSYON AĞIRLIĞI
Ancak hangi yöntemle olursa olsun, yıllardır her bir değiştirme girişimi olumsuzlukla sonuçlanan içtüzük düzenlemesinin bir çırpıda yapılması olanaksız.
Ayrıca bugüne kadar yapılan hazırlıkların hepsi de öteki sisteme göreydi.
Yeni sistemde gensoru ve güvenoyu mekanizması kaldırıldı, kanun yapımı ve hükümet temsili konusundaki pozisyonlar farklılaştı.
Komisyonların ağırlığı öne çıktı ve denetim yükümlülüğü arttı.
Bundan dolayı eski sistemi yenisine uyduracak düzenlemelerle yürümenin de zorlukları var.
Nitekim AK Parti de komisyonların çok daha güçlü hale dönüştürülüp Genel Kurul’u saatlerce kanunların tartışıldığı yer olmaktan çıkarma çabasında.
USUL KOMİSYONU
Elitaş da dünkü sohbetimizde bu duruma dikkat çekti ve tartışmalara bir yöntem belirlemek için, “usul komisyonu” kurulmasını önerdi.
Getirmek istedikleri sisteme göre kanunların Genel Kurul’da kaç saat görüşüleceğine usul komisyonu karar verecek.
Örneğin, usul komisyonu 10 maddelik kanun için 10 saat öngörüyorsa bu süre Meclis’teki sandalye sayısına göre gruplara paylaştırılacak.
Her bir grup kendisine düşen süreyi istediği kadar milletvekiline kullandırma hakkına sahip olacak.
Bir milletvekili konuşurken, diğer arkadaşına söz sırasını devredebilecek.
En önemli tarafı ise tartışmaların kürsü yerine İngiliz Parlamentosu’ndaki gibi milletvekillerinin oturduğu yerden söz alması şeklinde gerçekleşecek olması.
Bir milletvekili oturup, diğeri söz alarak tartışmayı sürdürecek; gerekirse anında yanıt verecek.
İçtüzük bu kapsamda hemen değişir mi?
Meclis, değiştirmek için on yıla yakın zamandır uğraşıyor.
Ayrıca MHP’den gelen içtüzük konusundaki açıklamalar da Anayasa sürecinin farklı bir zeminde ilerleyeceğini gösteriyor.
