İyi çığır açana sevap vardır
Kim dünyada iyi bir yol açar, iyi bir müessese kurar, insanların hayatını kolaylaştırıp dünya sorunlarına çözüm sağlayan bir sistem getirirse; dünyada nimet, ahirette de sevap kazanır
"MİLLETLER insanlık tarihine insanlık için açtıkları iyi -çığırlarla anılırlar ve tarihe damga vururlar. Medeni toplum, insanlığın sorunlarını çözmek, onları cehaletten kurtarmak için açtıkları çığır, kurdukları müessese ve yaptıkları faaliyetlerle anılırlar ve medeniyet kurarlar.
Siyasette, bilimde ve hayatın diğer cephelerinde çığır açmak, medeni toplum olmanın işaretidir. Aşağıdaki ayeti ele alıp analiz edebiliriz:
"Kim iyi bir işe aracılık ederse onun da o işten bir nasibi olur. Kim kötü bir işe aracılık ederse onun da ondan bir payı olur. Allah her şeyi gözetleyicidir." (Nisa, 85)
1. Ayetin birinci kısmında şöyle buyurulmaktadır: "Kim iyi bir işe aracılık ederse onun da o işten bir nasibi olur." Buradaki "şef" kelimesi "çift" anlamına gelmektedir.
Fecr Suresi'nin 3. ayetinde "Çifte ve teke yemin olsun" buyururken yüce Allah, bu kelimeyi "çift" anlamında kullanmaktadır. İhtiyaç sahibi olan insan tek kalmış, onun yardımına koşanla onu çiftleştirmiştir. Adeta onun bir parçası haline gelmiş demektir.
Allah uğrunda mücadeleye teşvik etmek, bir bakıma yalnız kalan ilahi davayı çiftleştirmek, ona yardım etmek, o yolu açmak manasını ifade etmektedir. 84. ayetle bağlantılı olarak düşünürsek, "İyi bir yol açan insana o yoldan bir pay verileceği ilkesini getirmektedir" diyebiliriz. Ama ayeti geniş olarak ele aldığımızda "şefaat" kelimesine "bir dava" diyebiliriz. "Yeşfa" fiiline de "o dava uğruna çaba göstermek" manasını verebiliriz.
"Kim bir dava uğruna çaba gösterirse, o davanın elde edeceği iyiden ona pay vardır" şeklinde anlamlandırmak mümkündür. Diğer taraftan "şefaat" kelimesini "yol, sistem, çözüm, çığır açma" şeklinde de yorumlayabiliriz. "Kim dünyada iyi bir yol açarsa, iyi bir müessese kurarsa; insanların hayatını kolaylaştıran, dünya sorunlarına çözüm sağlayan bir sistem getirirse ondan kendisine bir pay vardır." Bu "pay" hem bu dünyada hem de öteki âlemde verilecektir.
"Şefaat" kelimesine "çığır" manasını da verebiliriz. Teknolojik buluşlar insan hayatına yeni bir yaşam tarzı getirmekte; tıpta bulunan ilaçlar, aletler ve tedavi usulleri hep bir şefaat, yani çığır olmaktadır. Açılan bu çığırlardan dolayı, onu gerçekleştirenlere bu dünyada nimet olacağı gibi ahirette de sevap olacaktır.
Güzel şefaat "Müslüman'ın hakkına riayet etmek, ondan bir kötülüğü savmak, sırf Allah rızası için yapılan bir iş" olarak tanımlanmaktadır. Hz. Peygamber, "Şefaatçi olun sevap kazanın" (Buhari, "Zekât", 21; Müslim, "Birr", 145) derken, "İhtiyaç sahibinin ihtiyacını giderip sorununu çözünüz" demek istemektedir. Bu çözüm ferde ait bir çözüm olacağı gibi kamuya ait bir çözüm de olabilir. Çözüm ekonomik olacağı gibi fikri ve siyasi de olabilir.
Önemli olan o ihtiyacı güzel bir şekilde giderip problemi çözmektir. Vatanını ve halkın namusunu düşmandan koruyan ordu da aynı manada bir ihtiyacı iyi bir yolla gidermiş olmaktadır.
2. "Kim kötü bir (işe) destek olursa, onun da o işten bir payı olur."
Hz. Peygamber aynı konuyu şu ifadelerle gündeme taşımaktadır: "İslam'da iyi bir çığır açan kimseye bunun sevabı (ecri) vardır. O çığırda yürüyenlerin sevabından da çığırı açana verilir. Fakat onların sevabından hiçbir şey noksanlaşmaz. Her kim de İslam'da kötü bir çığır açarsa onun günahı (vizr) onundur. O çığırda yürüyenlerin günahından da çığırı açana verilir. Fakat onların günahından hiçbir şey noksanlaşmaz." (Müslim, "Zekât", 69; Nesai, "Zekât", 64)
Ayette geçen "şefaaten haseneten" ifadesinin yerine Hz. Peygamber sünneti hasene ifadesini kullanmıştır. Ayette geçen "nasip" kelimesi yerine "ecr"; "kifl" kelimesi yerine de "vizr" kelimesini kullanmış, böylece Hz. Peygamber bu kelimelerin ne anlama geldiğini de açıklamıştır.
BAYRAKTAR HOCA yanıtlıyor
Seccadede Kâbe resmi uygun mu?
■ Seccade üzerinde bulunan Kâbe motifinin bir sakıncası var mı? Sonuçta namaz kılarken üzerine basmış oluyoruz. C.Z.
Herhangi bir sakıncası yoktur. Çünkü üstüne basmaktaki amaç namaz kılmaktır. Ortada herhangi bir hakaret kastı bulunmamaktadır.
■ Bıçak koymak dinin gereği mi?
Hocam, Anadolu'da ölen kişinin üzerine bıçak konuluyor. Bunun sebebi nedir? T.O.
Bu bir âdettir, ölü şişmesin diye konuluyor. Dini bir özelliği yoktur.
Ailenin reddettiği nikâh geçerli mi?
■ Ana-babanın rıza göstermediği veya katılmadığı nikâh dinen geçerli midir?
Anne ve babanın rıza gösterip göstermemesi nikâhın şartlarından değildir. Önemli olan erkek ve kızın şahitlerin önünde "Evet" demesidir.
Zekât olduğu söylenmeli mi?
■ Bir miktar param var. Bunun zekâtını vereceğim. Verdiğim kişiye bu paranın zekât olduğunu söylemem gerekiyor mu? C.E.
Söyleyebilirsin ama söylemen şart değil. Önemli olan senin niyetindir. Yaptığın ameli Allah'ın bilmesi önemlidir, karşındaki kişinin değil.
