Bu haftaki en ciddi yazım
“Yurttaş Kane” filmi gösterime girdiği 1941 yılında yaptığı etkiyle tüm dünyayı kasıp kavurdu.
Etkisi hâlâ geçmiş değil, hâlâ üzerinde tartışılıyor.
“Gelmiş geçmiş en iyi film listesi” yapılsa, Yurttaş Kane listenin ya birinci ya da ikinci sırasında mutlaka yer alır.
Görmeyen kaldığını sanmamakla birlikte ben yine de filmin özetini vereyim.
WILLIAM R.HEARST
Bir zamanlar Amerika’da çok güçlü bir medya baronu vardı, adı William Randolph Hearst’tü.
Yurttaş Kane filmi, bu medya güçlüsünün hayatı üzerine kurulmuştu.
Film ise bu patronun hayatının son saniyesinde ağzından çıkan “Rosebud” kelimesinin anlamının ne olduğunu araştıran bir televizyon muhabirinin yaşadığı olayları anlatıyordu.
Hatta filmde bir ara patronun çocukluğunda kaydığı kızağın yakın çekimi yapılırken, kızağın üzerinde “Rosebud” ismi olduğundan yola çıkılarak adamın ölürken bunu hatırlayıp söylediği düşünüldü.
ATEUR TEORİSİ
Film tarihinde “Ateur Teorisi” diye bilinen bir eleştiri ekolü vardır.
Bunlar film yönetmenlerini birer klasik romancı gibi ele alıp filmlere de bir roman muamelesi yaparak eleştirilerini oluştururlardı.
Bunlara göre Orson Welles’in bu filmde “Rosebud” kelimesiyle neyi anlatmaya çalıştığının önemi büyüktü.
Çünkü romanlarda bu tür detayların önemi daima büyük olurdu.
Bu yönde birçok teori öne sürüldü.
Kızaktaki “Rosebud” ismi onları çok rahatlatan bir basit anlatımdı; çünkü böylelikle daha derin psikolojik analizler yapmaktan kurtuluyorlardı.
Tabii daha sonra “Foucault”çu eleştirmenler devreye girince “Rosebud”ın gerçek anlamı üzerine yeni teoriler de ortaya atıldı.
Bu tartışma hâlâ daha bitmiş sayılmaz.
Hâlâ “Rosebud” kelimesinin medya patronu veya Orson Welles açısından öneminin ne olabileceği üzerine spekülasyonlar yapılıyor.
Gerçek anlamı bulunursa filmin gözümüzde çok daha anlamlı olacağı söyleniyor.
İŞTE ROSEBUD’IN ANLAMI
Bugün global dünyaya bir iyilik yapmaya kararlıyım.
Lanet olsun bendeki bu yardımsever ve duyarlı kalbe.
Bugün “Rosebud”ın gerçek anlamını ve filmdeki yerini anlatacağım.
Okuyunca göreceksiniz ki bu kelime gerçekten çok anlamlıymış ve bunu bilince de film kalbinizde bambaşka bir yer edinecek, daha üst bir düzeye oturacak.
Yurttaş Kane filminde hayatı anlatılan medya patronu William Randolph Hearst, dehşet bir adamdı.
İş yaşamında bir baron lakabını hak edecek kadar saldırgandı.
Özel yaşamı da pek sakin değildi.
Marion Davies adlı bir sevgilisi vardı.
Davies, meşhur bir şarkıcıydı. Hearst ile ateşli bir seks yaşamı vardı.
Sonradan ortaya çıktı ki, Hearst ilişkileri bütün ateşiyle sürerken Marion Davies’in klitorisine “Rosebud” adını takmış.
Düşünsenize, adam son nefesini verirken bile bunu hatırlayıp adını söyleyerek ölmüş.
Şimdi gel de bu kadına saygı duyma...
