Erdoğan, Trump ile anlaşabilir mi?

Washington’daki Türkiye’yle ilgili tüm devlet birimlerinde, başlıktaki soruya yoğun bir şekilde cevap aranıyor. Diplomatik çevreler, iki liderin Türkiye’nin istediği gibi erken olmasa bile yakında görüşeceklerini, bu yüzden bu soruya cevap getirmenin aciliyet kazandığını vurguluyorlar. (Türkiye görüşmenin bu ayın sonuna doğru olmasını arzuluyor, ama buradaki dışişleri kaynakları şu ana kadar bu konuda resmi bir talebin kendilerine gelmediğini söyleyip bunun ay sonunda olmasına ihtimal vermediklerini anlattılar. Bu bürokratlar, gayri resmi kaynaklardan bir bağlantı yapıldıysa bunu bilmemelerinin de normal olduğunu belirttiler.)

Aynı kaynaklar, Trump ikili ilişkilere bir işadamı gerçekçiliğiyle yaklaştığından ve karşılıklı çıkarlar için işbirliğine önem verdiğinden ilk başta Erdoğan ile Trump’ın aralarındaki anlaşmazlıkları bir yana bırakıp rahatça anlaşacaklarını düşündüklerini söylediler. Ama sonra da “Bu olasılık gayet tabii ki hep var da, tek tek sorunlar ele alındığında iki ülkenin anlaşmasının ne kadar zor olacağı da görülüyor” diye eklediler. Bu kaynaklar tek tek ele alınması gerektiğini söyledikleri başlıca potansiyel anlaşmazlık konularını şöyle sıraladılar:

TERÖRLE MÜCADELE

1- Her durumda, her konuda Amerika’nın çıkarlarına öncelik vereceğini açıklayan Trump, Suriye ve terörle mücadele konusunda Türkiye’nin sadece DEAŞ’la mücadeleye konsantre olmasını isteyebilir.

Gerçi kendisine PYD ile ilgili PDA (başkana verilen günlük gizli brifing) henüz verilmedi ve kendisi PYD ile ilgili net bir tavır da sergilemedi, ama eğer yakında onların DEAŞ karşısında önemli bir güç olduğuna ikna olursa o zaman Türkiye’yle nasıl uzlaşma sağlanabileceği belirsiz.

NATO

2- Trump, NATO düzenini yeniden ele almak istiyor. Ülkelerin NATO’nun masraflarına adil bir biçimde katkıda bulunmasını istiyor.

Gerçi Türkiye, NATO konusunda hayli ağır bir yük taşıyor ve Trump’ın bunu olumlu karşılayacağı kesin, ama yine de Trump, NATO’nun koruyucu kalkanının işleyişinde düzenlemeler yapmak isterse bunun Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarını nasıl etkileyeceği belli değil.

NATO savunma sistemlerinin zayıflamasında üye ülkeler içinde en çok Türkiye’nin etkileneceği de kesin.

EKONOMİK İLİŞKİLER

3- Trump, dış ticarette hayli korumacı ve Amerika’da üretime önem veren politikalar izleyecek. Bunun Türkiye’nin zaten zor koşullar altında Amerika’ya yapmakta olduğu ihracatı olumsuz etkilemesi kesin gibi görünüyor.

Trump ayrıca yurtdışında yatırımları bulunan Amerikan şirketlerinin ABD’ye dönüp yatırım yapmalarını istiyor. Gayet tabii ki bu süreçten başta Meksika ve Kanada etkilenecek, ama Türkiye’de yatırımları bulunan ve buna hazırlanan Amerikan şirketlerinin de bundan böyle tavırlarının nasıl olacağı belli değil.

İSLAMOFOBİ

4- Trump’ın etrafı son derece sert ve keskin İslamofobik görüşlere sahip insanlarla dolu. Böyle görüşlü kişilerin, iki lider arasında oluşabilecek karşılıklı çıkarlara dayalı işbirliğini daha başında bitirme potansiyeli var.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın buna karşı sert tavır alması durumunda karşılıklı ilişkinin sertleşebileceğinden de korkuluyor.

FETÖ

5- Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Flynn gibi Trump da Gülen’in iade edilmesine karşı çıkmaz diye düşünülüyor; ama aynı kaynaklar Trump’a Gülen hakkındaki devlet dosyasının henüz sunulmadığını, o sunum yapıldıktan sonra tavrının değişmesi ihtimalinin zayıf da olsa var olduğunu söylüyorlar.

Trump’ın kişiliği

İki ülke açısından çok kritik öneme sahip liderler arası bu görüşme yapılmadan önce bence Trump’ın hayli ilginç ve farklı olan kişiliği de iyice incelenip anlaşılmalı.

Trump, çevresindekileri hazırlıksız yakalamayı ve ani çıkışlarla şaşırtmayı çok seven bir insan. Etrafındakiler arasında tartışma, anlaşmazlık olduğunda kararlarını çok daha rahat verebiliyor. Bu yüzden adamları arasında tartışma yaşanmasına kendisi de neden olabiliyor.

İnsanlara birdenbire hayli tartışmalı bir şey söyleyip onlardan tepki almak onun bir tür taktiği. Bu yüzden tepki alacak konuları özellikle arayıp bulduğu da söylenebilir.

Onunla ilk kez karşılaşıp kritik konularda konuşacak olanlar, onun kişiliğinin bu yönünü iyi bilirlerse ona göre tavır koyup görüşmeden istedikleri sonucu almayı kolaylaştırabilirler