Başkan'ın süresi
Donald Trump’ın başkanlığının fazla sürmeyeceğini düşünenlerin sayısı hayli fazlaydı. Ama bu kadar da kısa süreceğini sanı- yorum kimse tahmin edememiştir.
Trump’ın son düzenlediği basın toplantısı, onun başkanlığı- nın fiilen bittiğini göstermekteydi.
Ben çok Amerikan başkanı gördüm. Bir bölümüyle zamanında Washington’da çalıştım, başkanlık tarihini de okumuşluğum vardır.
Ama o basın toplantısındaki gibi kontrolden çıkmış, aklınıza gelebilecek her türlü kural ve geleneğe düşman olan bir başkan ne gördüm ne de duydum.
O basın toplantısındaki haline bakanlar, karşılarında dünyanın en güçlü ülkesinin liderini değil, sanki bir lise futbol takımının koçunun basın toplantısını izliyormuş hissine kapılabilirler.
Açıkça söyleyeyim, onun hali tavrı ve söyledikleri beni hayli utandırdı. O toplantı odasında bulunan merkez medyanın saygın isimleri için üzüldüm. Kimbilir içlerinden ne düşünüyorlar ve “Biz bu hale düşecek ülke miydik?” diyorlardır.
Trump, orada başkan yerine kendi devletinin temellerine dinamit koymaya çalışan bir anarşist gibiydi.
Bunu yazın bir kenara, hem Demokrat Parti hem de Cumhuriyetçi Parti içindeki devlet geleneğiyle eğitilmiş insanlar bu başkana fazla tahammül edemezler.
Georgetown’ın bazı evlerinde, bazı özel kulüplerde “Bu sorun nasıl çözülür?” toplantılarının başladığına eminim.
Galiba bundan sonra Trump gibi bir kişinin başkan olmasını engellemek için İngiltere’de yapılanları yapmak gerekecek.
İngiltere’de ileride kraliçe veya kral olması ihtimali bulunan kraliyet ailesi çocuklarına özel eğitim veriliyor. En prestijli üniversitelerden gelen hocalar, özel derslerde onlara temelde devlet bilincini, gelenekleri ve anayasayı öğretiyorlar. Kuralları ve onlara uygun nasıl davranılacağını öğrenen çocuklar, sonra kral veya kraliçe oluyorlar.
Trump, popülist bir dip dalga yakaladı. Zeki olduğu için o dalgayla birlikte yükseldi, ama Amerika gelenekleri, kuralları olan bir hukuk devletidir. Öyle “Ben dedim oldu”yu kaldıramaz, düzen bu şekilde çöker ve kimse de kolay toparlayamaz.
Trump’ın önceki gece başkanlığı fiilen bitmiştir. Ona bakarken Washington’da birçok insanın aklına Peter Sellers’in muhte- şem oynadığı Chauncey Gardner karakteri geliyormuş.
BİR ESPRİ DUYDUM
Daha önce birçok Amerikalı dostum, “Bu yıllarda gazeteci olarak Washington’da bulunmak gerekiyor. Çünkü çok eğlenceli olacak” diyordu. Şansıma bakın, temsilci olarak atanmam yapıldı, ama eğlenceyi yaratması beklenen kişinin başkanlığı fiilen sona erdi.
Başkanlık meşruiyeti, saygınlığı tek bir basın toplantısıyla öldürüldü.
Ha resmen başkan kalabilir, hatta dünya savaşı bile çıkarabilir. Ama o makamın gerektirdiği “makul olmak, rasyonel kararlar vermek ve toplumun her kesimden saygı görmek” gibi olmazsa olmazları artık yakalayamayacağı belli.
Bu ciddi sorunun nasıl çözüleceğini hep birlikte göreceğiz. Ben mart ayında orada çalışmaya başladıktan sonra sizlere olanı biteni daha net anlatmaya çalışacağım.
Trump’a zaten başından beri karşı olan liberal New York şehrinde yaşayan bir arkadaşımdan bu günlerin ruhunu anlatan bir espri duydum:
Cumhuriyetçi Parti, zihinsel engellilerin silah satın alma hakkını kısıtlayan kanunu değiştirmek istiyormuş.
Bunu duyanlar, “Bu gayet doğal, Cumhuriyetçi Parti, Trump’a coşkulu destek veren kendi seçmenlerini korumak istiyor” diyorlar.
ÇOK DERİNDEN BİR HABER
Bazı muhafazakârlar Trump’a karşılar ve onun Amerikan devletinin geleneklerini yıktığını ve durdurulması gerektiğini söylüyorlar. Bunlar arasında kamuoyu oluşturabilecek çok güçlü insanlar da var.
Bu kişiler Trump’ın kongrede yargılanmasından başka çıkar yol olmadığını düşünüyorlar. Bazıları 2018 tarihini bile vererek onun akli dengesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle “impeachment” sürecini başlatmak gerektiğini anlatıyorlar.
Bunlardan biri de ünlü muhafazakâr talk-show’cu Hugh Hewitt. Gittiği her yerde Trump’ın 2018 yılında “impeachment” (Kongre’de yargılanarak işten el çektirilmesi) olacağını söylüyor. Bu anayasal sürecin işletilip işletilmediğini de hep birlikte göreceğiz.
YENİ DANIŞMAN KİM OLACAK?
Michael Flynn gitti. Şimdi onun yerine bir kişinin atanması gerekiyor.
Yeni Ulusal Güvenlik Danışmanı’nın kim olacağı hem Türkiye hem dünya açısından çok önemli olduğu kadar Trump’ın başkanlığının geleceği açısından da çok önemli.
Eğer Mitt Romney’e veya Henry Kissinger’a benzeyen “derin duyarlıklı” bir isim danışman olarak atanırsa, yani akli dengesi yerinde olan, makulü aramayı bilen bir isim getirilirse belki yönetimde biraz denge sağlanabilir.
O NE YAPACAK?
Bütün bu olanlar hakkında devlet geleneklerini, devletin derinliğini iyi bilen Beyaz Saray “Chief of Staff”ı Reince Priebus ne düşünüyor, bunu çok merak ediyorum.
Şunu da bir kenara yazın: O bile yakında Trump’ı engellemek isteyen çevrelerle işbirliğine başlarsa hiç şaşırmayacağım.
Yani özetle ben, Trump’a bir derin devlet tepkisi oluşmakta olduğunu hissediyorum.
