Libya petrolü istikrar bekliyor

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nde Kıdemli Politika Uzmanı Mattia Toaldo, Libya petrolünün genel olarak kaliteli olduğunu ve ülkenin üretiminin uzun yıllardır azalmış olmasına rağmen petrol piyasasının ülkeye ilgisinin devam ettiğini belirtti.

Toaldo, temmuz ayında Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ve Libya'daki en büyük ve en önemli petrol sahalarını kontrolü altında tutan Petrol Tesisleri Muhafızlar Teşkilatı arasında imzalanan anlaşmayı hatırlatarak, sadece bu anlaşmayı göz önünde bulundurarak ülkenin petrol üretiminin normale dönemeyeceğini söylemenin mümkün olduğunu kaydetti.

Libya'da şu anda pek çok aktörün üretimi engelleyebileceğine işaret eden Toaldo, şunları söyledi:

"Bir süre daha da böyle olmaya devam edecek. Örneğin, Petrol Tesisleri Muhafızlar Teşkilatı çok önemli üç petrol limanını elinde bulunduruyor ama petrol yataklarını mı yoksa boru hatlarını mı ellerinde tuttukları tam olarak belli değil. Aynı durum, Libya’nın güneybatısında bulunan ve ülkenin büyük petrol havzalarından Murzuq için de geçerli. Dolayısıyla, yakın zamanda Libya’nın günlük 900 bin varil petrol üretimine geri döneceğine yönelik beklentiler fazla iyimser."

Libya'da gelecekte siyasi istikrarın sağlanması durumunda, petrol arzının da etkileneceğini ifade eden Toaldo, "Libya’nın petrol arzında dramatik bir artış olması durumunda petrol fiyatları üzerinde etkisi olması beklenebilir, ancak ülkede şu an ki şartlar ışığında bunun olabileceğini öngörmüyorum." dedi.

Toaldo, ülkenin istikrara kavuşması durumunda, hem petrol ihracatının yüzde 85'ini yaptığı Avrupa ülkelerinin hem de Libya hükümetinin ihracata kaldığı yerden devam etmek istediğini, ancak bunun kısa veya orta vadede uygulanabilirliğinin "ucu açık bir soru" olduğunu ifade etti.

- "Libya, tekrar önemli bir role sahip olmaktan çok uzak"

Washington merkezli Atlantik Konseyi Kıdemli Uzmanı Karim Mezran ise Libya'daki mutabakat hükümetinin, ülke içinden olmasa da uluslararası aktörlerden geniş bir destek aldığını ancak Libya'nın eskiden olduğu gibi küresel petrol piyasasındaki önemli rolünü tekrar üstlenmesi zor olduğunu belirtti.

Libya'nın Ulusal Petrol Kurumu’nun (NOC) yıl sonunda günlük 900 bin varil üretime tekrar ulaşmayı hedeflediğine yönelik açıklamasını hatırlatan Mezran, şöyle konuştu:

"2013 yılına geri dönersek, üretim 1,6 milyon civarındaydı. Görüyorsunuz ki Libya eski önemli role tekrar sahip olmaktan çok uzak. Çünkü altyapıları terörist saldırılar ve sabotajlar sebebiyle ciddi zarar gördü. Petrol sektörü çok karmaşık bir sektör. Libya’nın bu sektörden 2013’te çıktığını göz önünde bulundurursak, petrol fiyatlarını o zaman çok etkilememişti. Ancak petrol fiyatları Libya’ya bağlı olarak değil, daha geniş bir çerçevede petrol arz ve talebine bağlı olarak değişiyor. Bunu öngörmek şu aşamada çok zor."

Libya'da 40 yıl süren Muammer Kaddafi iktidarına son veren 2011'deki müdahalenin ardından siyasi istikrarsızlık ve rakip gruplar arasında çatışmalar baş göstermiş, emekli General Halife Hafter'in başlattığı darbe girişimini takip eden süreçte, ülkede biri Tobruk'ta Temsilciler Meclisi, diğeri Trablus'ta Milli Genel Kongre olmak üzere iki meclis ve yönetim ortaya çıkmıştı.

Kaddafi sonrası ülkedeki siyasi otorite boşluğundan yararlanan aşiret liderleri ve silahlı gruplar, ülkenin doğusundaki dört ana petrol limanını 8 ay boyunca ablukaya almış, bu durum günlük 1 milyon 400 bin varil olan petrol üretiminin, 150 bin varile kadar düşmesine yol açmıştı.

Geçtiğimiz hafta UMH'ye bağlı Başkanlık Konseyi ve Petrol Tesisleri Muhafızlar Teşkilatı arasında anlaşma sağlanmış ve Ras Lanuf, Es Sidra ve Zuetina petrol terminallerinin koşulsuz olarak yeniden açılacağı duyurulmuştu.