Dış Kaynak Kullanımı nedir?

İşletmelerin temel yetenekleri dışında kalan (tali) faaliyetlerini kendi alanlarında uzmanlaşmış diğer firmalardan satın almalarıdır. İşletmeler iş modellerini güçlendirmek ve karlılıklarını arttırmak için dış kaynaklardan yararlanmaktadır.Dış kaynak kullanımı, iş dünyasında 1990'lardan beri giderek yaygınlaşan, "işletmelerin temel yetkinliklerine (core competency) odaklanmaları gerektiği" görüşüne dayalı bir politika ve uygulamadır. Yerel veya küresel, küçük veya büyük birçok işletme, rekabet güçlerini arttırmak için temel yeteneklerinin dışında kalan faaliyetlerde bu yola başvurmaktadır. Temel yetenekler, sektörde değerli olarak kabul edilen, nadir olan, taklit edilemeyen ve ikame edilemeyen yeteneklerdir.

Dış kaynak kullanımı süreci, yöneticilerin işletmenin rekabet avantajına katkıda bulunan temel yeteneklerini belirlemesi ile başlar. Temel yeteneklerle ilgili faaliyetler, rakiplerden korunmak amacıyla işletmenin kendisi tarafından gerçekleştirilir. Daha sonra, temel (asli) yeteneklerin dışında kalan (tali) faaliyetleri gözden geçirilerek bu alanlarda uzmanlaşmış ve kendilerine göre bu faaliyetleri daha etkin ve verimli şekilde gerçekleştirebilecek tedarikçi işletmeler araştırılır. Bu tedarikçi işletmeler uzmanlaşmadan dolayı daha düşük maliyetle ve daha yüksek farklılaştırma ile çalışabilmektedir. Bu değerlendirme sonucunda yöneticiler dış kaynakların bu iki avantajından yararlanmaya karar verirlerse tali (ikncil) faaliyetler diğer işletmelerden alınmaya başlanır.

Güvenlik, yemek, bilgi-işlem, insan kaynakları, muhasebe dış kaynak kullanımında sık görülen örnekler olmakla birlikte son yıllarda üretim, tasarım, müşteri hizmetleri ve pazarlama gibi alanlarda da işletmelerin dış kaynak kullanımına gittiği görülmektedir.

Dış kaynak kullanımının çeşitli avantajları vardır. Birincisi, işletmenin maliyetlerini düşürmesine yardımcı olur. Eğer bir faaliyete dışarıdan başka bir firmadan satın alındığında ödenen bedel, bu faaliyet işletme içinde gerçekleştirildiğinde katlanılan maliyetten daha düşükse dış kaynak kullanımı ile maliyetler düşürülmüş olur. Alanında uzmanlaşmış diğer (tedarikçi) firmalar, ölçek ekonomilerinin avantajlarından yararlandıkları için genelde daha düşük maliyetlerle çalışı. İkincisi, işletme temel yeteneklerle ilgili olmayan faaliyetleri başka firmalardan satın alarak nihai ürünlerinde daha yüksek derecede farklılaştırma sağlayabilir. Bunun mümkün olabilmesi için dışarıdan alınan faaliyetin kalitesinin aynı faaliyet işletme içinde gerçekleştirildiğinde sağlanan kaliteden yüksek olması gerekir. Üçüncüsü yani dış kaynak kullanımı ise işletme yöneticilerinin enerjilerini ve kaynaklarını temel yeteneklerle ilgili faaliyetlere ayırmalarını sağlar.

Dış kaynak kullanımının avantajları yanında bazı riskleri de söz konusudur. Bunlardan birisi, işletmenin dışarıdan hizmet aldığı tedarikçiye aşırı derecede bağımlı hale gelmesi, tedarikçinin de bundan yararlanarak sürekli fiyatları yükseltme çabası içinde olmasıdır. Başka bir risk ise işletmenin kendisine rekabet avantajı sağlayan bilgileri kaybetme riskidir. İşletmeler dış kaynaklardan yararlanırken alacağı ürün veya hizmet için bilgi paylaşmak durumundadır. Paylaşılan bilgiler bazen temel yeteneklerle veya şirkete rekabet avantajı sağlayan diğer konularla ilgili olabilir. Bu bilginin rakip firmalara sızdırılması ya da kötü amaçla kullanılması işletmeyi büyük zarara sokacaktır. Yöneticiler herhangi bir faaliyette dış kaynaklardan yararlanma kararını vermeden önce bu riskleri dikkatlice değerlendirmeli ve en aza indirmeye çalışmalıdırlar.