2060'ta Kızıl Çin, yeşil olacak!
Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Xi Jinping 2060 yılında carbon neutral / karbon salmayan bir ülke olma hedeflerini açıkladı. Cümle kısa ancak önemi boyunu aşar cinsten.
Dünyanın iki numaralı ekonomisi, dünyanın üretim ve tedarik üssü Çin. Birleşmiş Milletler verilerine göre 2018 yılında küresel üretimin yüzde 28’ini tek başına gerçekleştiren Çin*. İki numaralı üretici Amerika’ya 10 puan fark atan Çin**...
2030 yılına varmadan karbon salınımının pik yapacağını açıkladı. 2060 yılı geldiğinde ise karbon salınımı nötr olacak. Yani doğaya salınan karbon ve emilen karbon arasındaki fark sıfır olacak. En basit haliyle durum bu.
Bu arada, dünyada hava kirliliğinin en yüksek olduğu 20 şehrin 18’inin Çin’de olduğunu bilip ilerleyelim.
ABD’nin kendisine karşı neredeyse tek yanlı açtığı ticaret savaşından mustarip olan Çin için çıkış yolları zorlu ve iyice hesap edilmeli.
İlk çıkış yolu serbest ticaret ve küreselleşmenin hamisi olmaktı. Ne var ki ABD’nin diğer ülkeleri Çin’in adil ticaret yapmadığı konusunda yanına çekmesi ile bu halkla ilişkiler çabası sonuçsuz kaldı. Evet, ABD küreselleşmeyi baltalıyor ancak Çin de adil ticaret havarisi değil. Oluşan global algı bu.
İkinci yol ise ABD’den alınamayan ticaret şampiyonluğu yerine çevreci liderliği olabilirdi. Hazır Trump, Paris Anlaşmasından çekilip çevreci hedeflere boş vermişken...
Belli ki buraya yöneliyorlar. Hem artan kamu borcunu daha fazla yol, köprü, fabrika ile boşa şişirmek gibi değil.
Yeni çağa hazırlık.
Hem de herkesin takdirini kazanabilecek bir girişim.
Kızıl Çin yerine Yeşil Çin!
*
Bu işin üstesinden gelmek kolay değil. Bunca üretim ne olacak? Bugün havayı bunca kirleten Çin nasıl olacak da dönüşecek?
Xi’nin açıklaması son zamanlarda ilan edilen en önemli işlerden biri olabilir. Her şeyden önce bunu not etmek gerekiyor. Şimdi işin teknik yönlerine bakalım.
Çin’de karbon salınımını en çok destekleyen üniteler kömürle çalışan tesisler. Ya bu tesisler yavaşça emekli edilmeli ya da yenilenebilirin payı artmalı. Belki de ikisi birden.
Başka ne olabilir? Orman varlığını artırma. Uzmanların hesabına göre Çin topraklarının yüzde 5’i kadar ağaç dikilmesi halinde ancak ülkenin 1 yıllık karbon salınımının yüzde 10’u kadar etki elde etmek mümkün***.
Uluslararası Enerji Ajansı ve enerji devi Shell ise karbon salınımında pik seviyenin 5 ile 10 yıl içinde görülebileceği kanaatindeler. Buraya kadar tahminler berrak ve olumlu.
2030’dan sonra ise işler karışıyor. Keza hesaplara göre, Çin’in genç kömür tesislerinin hala ekonomik ömürleri sürecek. BP ve Shell uzmanları 2060’a yaklaşırken enerji üretiminin 1/5’inin kömürden elde edileceği kanaatindeler. Bu durumda yeni kömür santrali görmeyeceğiz.
Yine tahminlere göre, sadece 10 yıl içinde bin giga watt fazladan rüzgar ve güneş santrali kurulu güç ülkenin alt yapısına eklenmeli ki hedefler ulaşılabilir olsun.
Nereden bakarsanız bakın birkaç temel eğilim beliriyor. Mevcut fazla kapasitenin elenmesi. Yeni yatırımların tamamına yakınının yeşile yakın olması. Ardından dönüşüm ve sıfır emisyon.
Çin’in girdiği yol herkesin kaderini etkileyecek. Ben bu yazıda endüstriyel bir açıdan değerlendirmeye çalıştım ancak işin çevre ve iklim boyutu elbette bundan da önemli.
İnsani kapitalizm mümkün mü? Göreceğiz.
* https://unstats.un.org/unsd/snaama/
** McKinsey’e göre oran %35’i buluyor: https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/featured%20insights/china/china%20and%20the%20world%20inside%20the%20dynamics%20of%20a%20changing%20relationship/mgi-china-and-the-world-full-report-june-2019-vf.ashx
