Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        İki yılda bir gerçekleşen Londra Farnborough Airshow’un ilk iki gününde başta Boeing ve Airbus olmak üzere uçak üreticisi firmalara milyar dolarlık sipariş yağdı. Bir yandan Airbus ve Boeing’in yeni nesil yolcu uçakları havada gösteri uçuşu yaparken diğer taraftan havayollarından bu modeller için siparişler geldi. Elbette bu siparişler hemen iki günde kararlaştırılmadı. Öncesinde uzun süren pazarlıklar, görüşmeler, rakip modellerle kıyaslamalar gibi süreçlerden geçildi. Nihai karar fuarda verilip, imzalar atıldı. Bazen da üretici şirketler ve sipariş veren havayolları isimlerinden daha çok bahsedilmesi ve gündemde olmaları için sipariş kararlarını açıklamayı fuarlara bırakmayı tercih ediyor. Fuar sonunda ise ‘hangi üretici şirket daha fazla uçak sipariş aldı’ ve ‘en büyük siparişi hangi havayolu verdi’ gibi tartışmalar gündemdeki yerini alıyor.

        Mesela fuarda Airbus en yeni üyesi A220’yi havacılık sektörünün beğenisine sunarken, aslında yeni ortaklığının da tanıtımını yapmış oldu. Bombardier’in C Serisi bölgesel uçak projesini satın alan Airbus, CS100 ve CS300 uçaklarını A220-100 ve A220-300 adıyla yeniden isimlendirip kendi çatısı altında pazarlamaya başladı. Airbus A220-300’ün yanı sıra A330 Voyager, A350-1000 ve A400M ile fuarda yerini alırken, rakibi Amerikalı Boeing de 737 MAX, 747-8F, 777-300ER ve 787-8 Dreamliner ile gösteri yarışına katıldı. İşin ilginç yanı ise Qatar Havayolları’nın renklerindeki iki uçağın birinin Airbus, diğerinin Boeing statik alanında yer almasıydı. Qatar böylece Londra’da dengeyi yakaladı diyebiliriz.

        Farnborough Airshow’da ne kadar sipariş verildiğin dair kesin bilgiler hafta sonu netleşir ama ilk 2 günde verilen siparişlerin değerinin liste fiyatı bazında 50 milyar dolara yaklaştığını söylemek mümkün. Airbus A320neo ile Boeing 737 MAX siparişlerdeki ön planda yer alıyor. İlk gün Airbus 186, Boeing 175, Embraer 25, Çinli Comac ise 20 uçaklık anlaşma imzaladı. Modellerde 159 adetle A320neo en fazla talep gören uçak olurken, Boeing 737 MAX 145, Airbus A350 27, Boeing 777F 26, E-Jet 25, ARJ21 20, Boeing 787 ise 4 sipariş aldı.

        Londra’da sadece yolcu uçakları değil, askeri helikopter ve uçaklar, iş jetleri de sektör profesyonellerinin karşısına çıktı. Fuarın son iki halk günlerinde herkes bu modelleri görebilecek.

        İş jeti firmaları arasında liderlik yine Gulfstream’deydi. Neredeyse tüm modellerini fuara getirmişti. Öte yandan Cessna, Dassault Falcon, Embraer, Bombardier ve Hondajet’in iş jetleri de meraklılarıyla buluştu, bazılarının yeni kabin tasarımları müşterilerine sunuldu.

        ***********

        TEK SEFERDE 10 MİLYAR DOLARLIK SİPARİŞ

        Dünyanın en büyük uçak leasing şirketlerinden Air Lease Corporation (ALC), Londra’da Boeing’e 78 adet sipariş verdi. Bu uçakların uçakların 75’i 737 MAX 8, üçü ise 787-9 modeli. İşin parasal boyutu ise liste fiyatı üzerinden 9.6 milyar dolar. Uçak kiralama şirketi ALC’nin daha önceki siparişleriyle bünyesindeki 737 MAX’ların sayısı 213 oldu. Bu uçakların çeşitli havayolları çatısı altında seferlere çıkacağı notunu düşmeye gerek yok sanırım.

        ***********

        EN İLGİNÇ SİPARİŞ

        Airbus’ın Kanadalı Bombardier ile yaptığı ortaklığın benzerini Boeing de Brezilyalı Embraer ile yapmıştı. Boeing, kurduğu bu ortaklık sonrasında fuarda Embraer uçakları için 25 adetlik sipariş aldı. Siparişi veren de bir başka Amerikan şirketi United Havayolları. United, Embraer’in gözde uçağı E175 modeline ilave olarak 4 adet de Boeing 787 Dreamliner sipariş anlaşması imzaladı. İlginç olan ise Bombardier’in Airbus ile ortaklık kurmadan önce Amerika’dan aldığı uçak siparişlerinde sorun yaşanmasıydı. Embraer için verilen siparişler Bombardier uçakların yerini dolduracak. United, 25 adet E175 modelini alt markası United Express filosundaki Bombardier CRJ-700 uçaklarının yerine kullanacağını fuarda açıkladı. Bakalım gerisi nasıl gelecek?

        ***********

        İNGİLTERE’DEN 6. NESİL SAVAŞ UÇAĞI ATAĞI

        Türkiye’nin geliştirdiği TF-X Milli Muharip Uçak projesinde en önemli ortak olarak dikkat çeken İngiltere, fuarda “Tempest” adını verdiği 6. nesil savaş uçağı konseptini tanıttı. Dünya savunma sanayi için sürpriz olan bu gelişmeyi Türk Havacılık ve Uzay Sanayi Genel Müdürü Temel Kotil’e sorduğumda, Türkiye-İngiltere arasındaki ortaklık ilişkisini etkilemeyeceğini belirterek, İngilizlerden bu projeye katılım yönünde de bir teklif almadıklarını ifade etti. Ayrıca İngilizlerin 6. Nesil olarak duyurdukları Tempest projesinin 5. Nesil savaş uçağı olacağını belirten Kotil, henüz 6. Nesil için erken olduğu değerlendirmesinde bulundu. Dolayısıyla işin tartışmalı boyutu ise nesil tarafında. Veya İngilizlerin 6. Nesil olarak tanımladıkları yeniliklerin ne olabileceğini de sorgulamak yerinde olacaktır.

        Öte yandan İngiltere böyle bir projesi olduğu biliniyordu, ancak maliyeti yüksek bu adım için hükümetten karar çıkmayacağı veya projeye ortak ülkeler aranabileceği sanılıyordu. Dolayısıyla İngiltere’nin bu kararı sürpriz oldu. Özellikle Almanya-Fransa ortaklığında geliştirileceği açıklanan yeni nesil savaş uçağı projesinden sonra İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılmış olması (Brexit) sebebiyle ne yapacağı merak ediliyordu. ABD-İngiltere ilişkilerinin de eskisi gibi olmaması sebebiyle İngilizlerin tek başlarına böyle bir karar almak durumunda kaldıklarını söylemek mümkün.

        İngilizlerin, savaş uçakları Typhoon modelinin yerini doldurmak için projelendirdikleri yeni nesil savaş uçakları Tempest projesini Savunma Bakanı Gavin Williamson, Farnborough Airshow’da duyurdu. Ve ciddi anlamda etkili oldu, konuşuldu, tartışıldı.

        İngiltere, Tempest projesini, BAE Systems, Rolls Royce, MBDA ve Leonardo ortaklığında geliştirmeyi hedefliyor. Hizmete girmesi için planlanan tarih ise 2035. Başlangıçta bu proje için ayrılan bütçe 2.6 milyar Sterlin. İnsansız modeli de olacağı için 6. Nesil ismi verildiği gibi iddialara da dikkat çekmekte fayda var.

        Peki İngiltere bu projede kimlerle, hangi ülkelerle çalışabilir? Türkiye olabilir mi? İngiltere’nin ve Japonya ile ortaklık kurmak isteyeceği belirtiliyor. Türkiye ise şimdilik anılmıyor.

        Diğer Yazılar