Siber savaşlar 5G ile başlayacak!
Türkiye’ye yıllardır teknolojik ürün satan yabancı şirketler azıcık eleştiriye tabi tutuldukları an yerli yatırım yaptıklarını veya yapacaklarını açıklıyorlar. Bizim de kolayımıza geldiği için ülkemize ürün satan, belli alanlarda küçük yatırımı olan yabancı şirketleri, “Neden daha fazla tesis kurmuyorlar? Ürünlerini neden burada yerli olarak üretmiyorlar?” Diye eleştiriyoruz. Halbuki bunun sorumlusu onlar değil. Bizatihi devletimiz, hükümetler, siyasiler, ilgili bakanlar.
Mesela Ulaştırma Bakanlığı son 15 yılda en fazla yatırım yapan, ülkenin parasını en fazla harcayan olmasına rağmen ülkeye kazandırdığı teknolojik ürünler neler olmuştur? Savunma Sanayi Başkanlığı’nın desteğiyle yerli “Ulak Baz İstasyonu” gibi girişimler geliştirilirken Ulaştırma Bakanlığı neden desteklerini esirgemiştir? Niçin sürekli olarak “Ulak” gibi yerli projelere, ürünlere uzak durmuştur. Yabancı şirketlere verdiği desteği kendi şirketlerimizden esirgemiştir. Uzun lafın kısası 4,5G ihalesindeki yerlilik kriterini uygulamayarak kime, ne kazandırmıştır?
Mesela 4,5G ihale şartnamesindeki yerlilik kriterini uygulama yetkisi Ulaştırma Bakanlığı’nda ama yabancı şirketleri üzmemek, ihale şartlarına uymayan Türk Telekom, Vodafone ve Turkcell’e de ceza kesmek, müeyyide uygulamak yerine başka işler gördürmek için çaba sarf ediliyor. Eğer 3 GSM operatörü yatırımlarını yaparken ihale şartnamesine uymaları için Ulaştırma Bakanlığı görevini yapsaydı, bugün Türkiye telekomünikasyon alanında önemli kazanımlar elde etmiş olurdu.
Ulaştırma Bakanlığı koltuğuna kısa süre önce oturan Adil Karaismailoğlu’nun bu konularda hassas olduğunu, Cumhurbaşkanı’nın daha doğru bilgilendirilmesine katkı sunacağını düşünüyorum. Zira 4,5G ihale şartnamesi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın direktifleriyle çıkarıldı. Ancak görüldüğü üzere Ulaştırma Bakanlığı bürokrasisi Cumhurbaşkanı’na rağmen yine kendi bildikleri yolda ilerleyerek yerlilik kriterlerini dikkate almadı. Almıyor ve yeni bir faza geçerek, “5G için yerli, milli cek cak sunumları” yapılıyor. Ortada bir 4,5G gerçeği varken bu slogan şeklindeki söylemlere kim inanır? Eğer bu sunumlarla acele edilerek 5G’ye geçilirse “Yerli Malı Belgesi” olan yabancılar yaşadı.
Mesela TÜVASAŞ tesislerinde, yerli ve milli kaynaklar ile tasarım ve üretimi tamamlanan ilk yerli elektrikli trenin fabrika testleri kısa süre önce başladı. Neden daha önce harekete geçilmediği hususunda düşünmek gerekiyor. Bu durumda bizim dönüp G. Kore’den Hyundai Rotem’e “Neden raylı sistem alanında Türkiye’ye teknoloji kazandıracak yatırım yapmadın?” Deme hakkımız olabilir mi?
Telekomünikasyon sektöründe Ericson, Nokia, Huawei, ZTE, Cisco,
ve Samsung ülkemize milyar dolar seviyesinde ürün satıyorlar. Fakat bu şirketler “Neden yatırım yapmıyor?” Diye eleştiremeyiz. Çünkü ülkemizin böyle bir yaklaşımı yok. Dolayısıyla bu şirketler bir yılda sattıkları ürünlerin küçük bir oranına tekabül eden yatırımlar yaparak, “Yerli Malı Belgesi” alabilmeleri de onların kabahati değil, bizatihi hakları. Bu fasıldan sonra ABD’nin Huawei baskısına ve sonra duruma bir göz atalım.
İngiltere, Çin’in telekomünikasyon devi Huawei’den 5G altyapısına dair yeni bir alım yapmayacağını, mevcut ekipmanın da 2027'ye kadar sistemden çıkarılacağını açıkladı. ABD’nin baskısıyla alınan bu kararın yankıları devam ederken Avrupa’da diğer ülkelerde de Huawei tartışması başladı.
ABD’nin Huawei baskısında Çin ile olan ticaret ve politik tartışmaların elbette etkisi var, ancak İngiltere, Huawei’ye karşı aldığı kararı “Siber Güvenlik” olarak savunuyor. Dolayısıyla ABD’nin Huawei baskısına Çin, ticaretle ilgili olarak alınmış bir karar olarak bakarken Batı bu konuya daha çok “Siber Güvenlik” kaygılarıyla bakması konuyu başka boyutları taşıyacak gibi görünüyor.
Konu ticaretten çıkıp tamamen siber güvenlik olarak ağırlık kazanır ve NATO’nun da gündemine bu şekilde gelirse, Türkiye’de neler olabileceğini de düşünmemiz gerekir. Daha önce yaptığım bir araştırmada şu an Türkiye’nin telekomünikasyon altyapısının yaklaşık yüzde 75’inin Huawei olduğunu tespit etmiştim. Daha önceki 3G ve 4G altyapısı donanım, 5G ise yazılım ağırlıklı. Dolayısıyla endüstrilerin, hayatın her alanına girecek 5G’de siber güvenlik çok önemli. Gelecek yıllarda ülkelerin birbiriyle mücadele alanı önemli oranda “Siber Savaşlar” şeklinde olacak. Dolayısıyla konu hassas ve fazlasıyla dikkate değer!
Halihazırda Türkiye’de telekomünikasyon teknolojisine çok fazla önem verildiğini söylemek mümkün değil. Yeri baz istasyonu “Ulak” ortada. Tamamen kamu kontrolünde olan Türk Telekom bile sipariş vermiyor. Yabancı baz istasyonlarını kullanmak daha cazip geliyor!
Netice itibariyle telekomünikasyon sektörünü Turgut Özal döneminin yerli ve milli atılım yıllarıyla karşılaştırırsak epeyce gerilerde kaldığımızı söylemek mümkün. ABD Başkanı Trump, Huawei başta olmak üzere diğer Çinli şirketler konusunda da yakında Türkiye’ye de baskı yapacak gibi görünüyor. Galiba bizimkiler işte o zaman uyanıp fikri mülkiyet hakları bize ait olan teknolojik ürünlere önem verecekler.
