13-14 yaş arası ergenlerimizde astım oranı 11.2

Ceyda ERENOĞLU / YAZI DİZİSİ / HT GAZETE

TÜİK 2013 verilerine göre ülkemiz, dörtte birini 0-14 yaş çocuk grubunun oluşturduğu genç bir nüfusa sahip. Üstelik sayımız her yıl yüzde 13 oranında artıyor ve bu süre içinde aramıza 1.286.800 yeni bebek katılıyor. Bu bebeklerin yarısı sezaryen yöntemiyle doğuyor. Doğurganlık yaşındaki kadınların ortalama doğurduğu çocuk sayısı Türkiye genelinde 2.07, bu sayı Güneydoğu Bölgesinde 2 katına çıkıyor. Bebeklerimizin doğum sonrası takipleri ortalama 9 kez yapılıyor, yüzde 96 99’u en az 3 doz karma aşı ile aşılanıyor. 1 yaş altındaki 1000 bebeğin 7.8’i, 5 yaş altındaki bin çocuğun 10.3’ü her yıl kaybediliyor. 0-19 yaş arasındaki çocuklarımızın yüzde 8.8’inin özürlü olduğuna dikkat çekiliyor. 5 yaşın altındaki çocukların sadece yüzde 17’si otomobilin arkasında kendine ait özel koltukta emniyet kemeri takılı olarak seyahat ediyor. 7-8 yaş arası çocukların yüzde 8.3’ü şişman. 10-14 yaş aralığında tütün ürünlerini ilk kullanma oranı yüzde 20, bu oran alkol söz konusu olduğunda yüzde 7. Ergen yaşta doğum yapanların oranı ise binde 28. Peki ya hastalıklar?İşte gripten astıma bilimsel gerçekler.

GRİPTEN HASTANEYE YATIŞ ORANI ÇOK YÜKSEK

Mart ayı sonlarına yaklaştığımız halde devam eden grip, risk grubundaki çocuklarda daha uzun sürüyor ve onları daha olumsuz etkiliyor. Grip, “İnfluenza” adı verilen bir virüsün neden olduğu; öksürük, aksırık, burun akıntısı, ateş, kırgınlık, halsizlik, kas-eklem ağrıları, baş ağrısı, ishal ve kusma gibi belirtilerle kendini gösteren bir hastalık. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Bakır, “Yaşamın ilk 2 yılında bağışıklık sistemi henüz olgunlaşmadığı ve çocuklarda diğer yaş gruplarına oranla daha ağır seyrettiği için çocukların hastaneye yatış oranları daha yüksek” diyor. Solunum yolu enfeksiyonu olan çocuklarda onlarca farklı virüs ve bakteri etken olup gribi taklit edebiliyor. Büyük bölümü kendiliğinden iyileşen bir hastalık olduğu için grip tablosuyla doktora başvuranlarda bu etkenlerin araştırılması mümkün olmuyor. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) ABD’de 2015 grip mevsiminde bu tanıyla hastaneye yatanların oranını 5 yaş altında yüz binde 46, 5 17 yaş arasında yüz binde 15, 64 yaş üzerinde ise yüz binde 258 olarak bildiriyor. Bu ülkede 2015 grip mevsiminde grip tanısıyla 92 çocuğun öldüğü belirtiliyor. Bu yıl Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’nın birçok ülkesinde “İnfluenza” virüsünün “H3N2” denilen tipinin özellikle 64 yaş üstündeki kişilerin hastane yatışlarını ve ölümleri artırdığı düşünülüyor. Çocuklarda seyri ise geçen yıllardan farklı görülmüyor.

ASTIM VE ALERJİ BELİRTİLERİ

Belli aralıklarla, özellikle de viral solunum yolu enfeksiyonları ile tetiklenip tekrarlayan hışıltılı solunum ve nefes darlığı ataklarının kronik bir sürece girmesine “astım” deniyor. Alerji ise cilt, bronş, burun, göz, bağırsak gibi organlarda kişinin duyarlı olduğu uyaranlarla (alerjenler) ortaya çıkıyor ve tutulan organa göre klinik belirti ve bulgularla seyreden hastalıkları ifade ediyor. Bronşların alerjenlerle uyarıldığında hışıltı ve nefes darlığı atağını tetiklemesi “alerjik astım” olarak tanımlanıyor. Polen mevsiminde ortaya çıkan aksırık, burun-göz kaşıntısı atakları ise “mevsimsel alerjik rinit” ve “konjonktivit” belirtileri arasında bulunuyor.

ASTIM VE ALERJİ BELİRTİLERİ

* Doğadan, mikroplardan ve güneşten uzak daha hijyenik yaşam,

* Erken yaşlarda ve yaygın antibiyotik kullanımı,

* İç ve dış ortam hava kirliliği astım oluşumunu tetikleyen nedenler arasında bulunuyor.

ASTIM DENİZLİ’DE SON 10 YILDA 5 KAT ARTTI

Gelişmiş ülkelerde astım ve alerjik hastalıklar ile bu hastalıkların şiddetinde ciddi bir artış görülüyor. Türkiye’de son yıllarda yapılan çok merkezli bir araştırma 13-14 yaşlarında doktor tanılı astım oranının yüzde 11.2 olduğunu, Denizli’de bu oranın 2002 yılında yüzde 2.1 iken 10 yılda yaklaşık 5 kat arttığını ortaya koyuyor.

Alerji ilaçları alevlenme ve atakları önlüyor

Alerji, genetik geçişli bir hastalık olduğu için ebeveynden çocuğa genlerle aktarılıyor. Hastalık çevreden maruz kalınan allerjenler ve enfeksiyon gibi diğer uyarıcılarla ortaya çıkıyor. Bağışıklık sisteminin bu uyarıcılara maruz kalmasının kısmen engellenebileceği belirtiliyor. İlaçlar alerjik hastalıklarda iltihabi reaksiyonun baskılanması ve hem alevlenmelerin tedavisi hem de atakların önlenmesi amacıyla uzun vadeli olarak kullanılıyor. Ev tozu akarı ve polen gibi bazı allerjenlere duyarlılığı olan hastalarda immünoterapi (aşı tedavisi) uygulanıyor. Bu tedavi ile özellikle “allerjik rinit”, “allerjik konjonktivit” ve” allerjik astım” hastalarında uzun vadede yaşam kalitesinde artış, ilaç kullanımında azalma ile atak sıklık ve şiddetinde azalma sağlanıyor.

ALERJİK HASTALIKLARI TETİKLEYENLER

* Kişinin alerjisi olduğu maddeye maruz kalması.

* Boya, parfüm, petrol ürünleri gibi tahriş edici keskin kokulu moleküller.

* Aşırı nem (sisli havalar).

* Hava kirliliği, egzoz gazları.

* Sigara ve soba dumanı.

* Tedavi almayan astımlılarda fiziksel egzersiz.

* Stres.

En çok antibiyotikler ilaç alerjisi yapıyor

Çocuklarda antibiyotikler alerjiye en çok neden olan ilaçlar arasında bulunuyor. Bir ilaç grubuna alerjisi olan çocuğun başka ilaçlara da alerjik olma olasılığı artıyor. Bu nedenle ilaç alerjisi tespit edilen bir hastanın zorunlu olmadıkça alerjisi olduğu gruptan ilaç kullanmaması gerekiyor.

BABASI SİGARA İÇEN ÇOCUKTAKİ BÜYÜK RİSK

Norveç’te yapılan ve bu yıl yayınlanan bir çalışmaya göre, annenin gebelik sırasında pasif olarak sigaraya maruz kalması durumunda bile bebekte 7 yaşına geldiğinde astım olma olasılığının önemli ölçüde arttığı gösteriliyor. Geçen yıl Japonya’da yayınlanan büyük çaplı bir araştırmada anne ve/veya babası evde sigara içen çocuklarda 4.5-8 yaş arasında astım gelişme olasılığının, sigaraya maruz kalmayan çocuklara oranla yüzde 72 arttığı saptanıyor Bu araştırmada, sigarayı ev dışında içmek de bu olasılığı azaltmıyor.

ÇOCUĞUNUZU ALERJİK HASTALIKLARDAN UZAK TUTMANIN YOLLARI

* Bebeğinizi ilk 4-6 ay sadece anne sütü ile besleyin, katı gıdaları vermeye 6 aylıktan itibaren başlayın.

* Bebeğin odasında ev tozu akarı yükünü azaltacak önlemler alın (nem oranının yüzde 50’nin altında olması, yatak ve yastık için özel kılıflar kullanılması, haftada bir yüksek ısıda yıkama, halının kaldırılması, HEPA filtreli hava temizleyici kullanma vb).

* Gebelik sırasında ve doğumdan sonra pasif de olsa sigaraya maruz kalmayın, bebeğinizi maruz bırakmayın.

* Rutubet bulunan duvarlar için izolasyon yaptırın.

* Gıda tolerans testleri alerjiyi saptamada etkisizdir. Alerji testleri alerji uzmanları tarafından yapıldığında güvenlidir.

Gripli çocuğunuz varsa…

* Okula göndermeyin.

* 1 hafta boyunca başta yaşlılar olmak üzere ev halkı dışındaki kişilerle temas etmesini kısıtlayın.

* “Bağışıklık güçlendirici” adı altında satılan ilaçların etkinliği konusundaki verilerin yeterli olmadığını unutmayın.

* Bebeklerde öksürük ve ateşi azaltmak amacıyla kullanılan, kokteyl ilaçların hastalığın süresini kısaltmadığını ve tedavi etmediğini hatırlayın.

* Bu sorunda sıvı kaybı arttığı için yavaş ancak sık aralıklarla çorba, taze meyve suyu, süt, ayran, komposto gibi sıvı besinlere ağırlık verin.

* Hasta çocuğunuza temas ettikten sonra ellerinizi sabun veya alkollü dezenfektan ile dezenfekte edin.

* Yüksek ateş nedeniyle; ağrı, huzursuzluk, titreme gibi yaşam kalitesini düşüren belirtiler varsa ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçları uygun doz ve sıklıkta kullanın.

GRİPLİ ÇOCUKTAKİ BELİRTİLER

Bebeklerin yaşı küçüldükçe belirti sayısı azalıyor. İşte gripli çocukta görülebilecek belirtiler: n 6 ayın altındaki bebekte sadece yüksek ateş veya sadece öksürük veya ishal-kusma. n Daha büyük çocuklarda solunum belirtilerinin yanı sıra halsizlik, huzursuzluk, yüksek ateş, eklemkas ağrısı, baş ağrısı, karın ağrısı, kulak ağrısı, bulantı-kusma ve ishal.

BUNU BİLİYOR MUSUNUZ?

2 yaş altındaki çocuklarda gribe bağlı hastane yatışı ve ölüm oranı yetişkinlerden daha yüksek oluyor. Başvurularda kaynağı belirlenemeyen ateş tablosu önemli rol oynuyor.

BU TARİHTEN SONRA AŞININ YARARI DÜŞÜK

“Grip enfeksiyonu salgınları aralık-ocak ve mart-nisan olmak üzere iki dönemde görülüyor” diyen Prof. Dr. Mustafa Bakır, mart ayı sonlarına yaklaştığımız düşünüldüğünde ve aşının uygulandıktan sonraki 15 gün içinde etkili olacağı göz önüne alınırsa bu dönem için beklenen yararın düşük olacağına dikkat çekiyor.

YARIN: ÇOCUKLARDA ANI KALP DURMASININ NEDENI NE?