Yalova'da dış mekan süs bitkilerine ölçülebilir kalite standardı getirecek proje geliştirildi

SITKI YILDIZ - Yalova Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Peyzaj ve Süs Bitkileri Bölümü Öğretim Görevlisi Yusuf Evren Doğan, dış mekan süs bitkilerinin kalite sınıflandırılmasını yaparak, ihracatın artırılmasına katkı sağlayacak proje geliştirdi.

Önemli miktarda çiçek ve süs bitkileri üretilen Türkiye'de, özellikle dış mekan süs bitkileri ihracatı payının artmasına yönelik çalışma başlatan Doğan, ülkedeki ürünlerin tescillenebilir bir kalite standardına sahip olmadığını fark etti.

Bunun üzerine Doğan, Türkiye'nin de aralarında olduğu Hollanda, Almanya ve İtalya'daki fidanlıklarda uygulanacak "Dış mekan tasarım bitkilerinde Avrupa kalite standartları temelinde kalite sınıflarının belirlenmesine yönelik bir yöntem araştırması" adlı projeyi TÜBİTAK'ın "Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma Burs Programı"na sundu.

Desteklenmeye değer görülen, yurt dışı danışmanlığını Almanya'nın Osnabrück Uygulamalı Bilimler Üniversitesinden Prof. Martin Thieme-Hack'ın yapacağı projeyle, Türkiye'deki dış mekan tasarım bitkilerinde kalite standartlarının parametrik olarak ölçülebileceği ve sınıflandırılabileceği matematiksel bir formülün geliştirilmesiyle üreticilere önemli kazanımlar sağlanması ve ihracatın artırılması amaçlanıyor.

- TÜBİTAK tarafından desteklenmeye değer görüldü

Doğan, AA muhabirine, süs bitkileri sektörünün dünyada 43 milyar dolar pazara sahip olduğunu belirterek, Türkiye'nin bu sektörde son yıllarda 137 milyon doların üzerinde ihracat yaptığını söyledi.

Türkiye'de 100 binin üzerinde istihdam sağlayan sektörün rekor olarak görülen ihracat rakamını daha üst noktalara taşımak ve pazardan daha fazla pay almasını sağlamak için proje yürüttüklerini aktaran Doğan, şöyle konuştu:

"Özellikle ihracat noktasında standardizasyonun eksikliklerinin giderilmesine yönelik bir proje. Bu projeyle aslında kalitenin süs bitkilerinde de ölçülebilir hale getirilmesi üzerine çalıştık ve matematiksel bir formülle de bunun ispatı üzerine çalışıyoruz. Bu proje yaklaşık 500 başvuru sonucunda TÜBİTAK tarafından desteklenmeye değer görüldü. Peyzaj mimarları ve süs bitkileri sektöründeki üreticiler için kalitenin daha üst noktalara taşınmasında çok değerli olacağı düşünülüyor. Almanya'da 20 yıl önce Avrupa standardını yazmış olan ekibin başındaki Martin Thieme-Hack bu projenin yurt dışı danışmanlığını yapacak. Tez danışmanlığını ise Ege Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erhan Vecdi Küçükerbaş yapacak."

- "Kalite matematiksel bir formülle ölçülebilir noktaya getirilecek"

Doğan, Türkiye'de süs bitkilerinde yıllardır kalite standardı problemi yaşadığının altını çizerek, Avrupa Fidancılar Derneği'nden alınan standartların verimli bir şekilde kullanılamadığını anlattı.

Fidancıların kaliteyi artırmasıyla birlikte sınıflandırmada sorunlar yaşandığını vurgulayan Doğan, şunları kaydetti:

"Bir belediye dış mekan süs bitkisi ihtiyacı durumunda, üreticiden ürünün standart sınıflandırmasını istediğinde bir bilgiye ulaşamıyor. Bu projeyle kalite matematiksel bir formülle ölçülebilir noktaya getirildiği için her bitkinin bir kalite puanı söz konusu olacak. Dolayısıyla her bitkinin kendi standart sınıfı oluyor. Devam eden süreçte akreditasyonlarla birlikte bazı işletmeler kendi aralarında da sınıflandırılabilecek ve bu işletmeler bir üst sınıfta kendilerine yer bulabilmek için daha fazla efor sarf etmeye başlayacaklar. Topyekun bir iyileştirme hareketi söz konusu olacak. Geçen yıl üretilen süs bitkisi miktarı 20 milyar adedin üzerine çıktı. Bu artış ihracatı da bir noktada destekleyecek. Ancak bizim burada ihtiyacımız olan şey bu 20 milyarın üzerindeki bitkinin satışına etki edecek kalite standartlarının sınıflandırılmasıdır."

- "Hollanda, Almanya ve İtalya'daki en büyük fidanlıklarla çalışıyoruz"

Fidanlıktaki aynı üründen iki farklı boy, ağırlık ve gelişme şekline göre süs bitkilerini kıyaslayan Yusuf Evren Doğan, daha az gelişmiş ürünle iyi durumdaki ürünün bir kalite sınıflandırması yapılmadığı için tüketiciye aynı fiyat ve listeden sunulduğuna değindi.

Analitik hiyerarşi prosesi yöntemiyle daha az gelişmiş ürünle, iyi durumdaki ürün arasındaki puantaj farkına göre sınıflandırmanın sağlanacağını kaydeden Doğan, şöyle devam etti:

"İki bitki arasındaki sınıflandırma farklı olacağı için de iyi olan piyasada kendisine doğru bir yer bulmuş olacak. Kalitesi iyi olmayan bitkinin üreticisi de daha iyi hale getirebilmek için standardı yükseltmeye çalışacak. Proje kapsamında Hollanda, Almanya ve İtalya'daki en büyük fidanlıklarla çalışıyoruz ve 12 ay boyunca Almanya merkezli olmak üzere bu bahsettiğimiz fidanlıkların yöneticileriyle bu yöntemi uygulayıp kalite sınıflandırmasını gerçekleştireceğiz. Sonucunda bizim ihracatımızın artırılması noktasında bu projenin çıktıları çok ciddi önem arz ediyor."

Doğan, projenin başta akademik çalışma ve araştırmalara da rehberlik edebileceğini düşündüklerini ifade ederek, 2023 yılında Avrupa Fidanlık Birliği'ne kayıtlı dış mekan süs bitkisi ihracatı yapan Avrupa'da yerleşik işletmelerin satış yöneticilerinden bir karar takımı oluşturulacağını, toplanan verilerle bitkilerin kalite ölçütlerinin belirleneceğine dikkati çekti.

"Kalite standartlarının sınıflandırılması" ile piyasada satışa sunulan her bir ürün için ölçüt değerlemesi ve sınıf derecelendirmesi yapılacağını belirten Doğan, bu sayede tüm bitkiler için geçerli ve uygulanabilir bir standart ortaya konulacağını sözlerini ekledi.