Selin İşcan: Dünyayla buluşunca neler yapabileceğimizi gördüler

Hayal Perdesi 50. Avignon Off ve 69. Edinburg Fringe festivallerine katıldı. Tiyatro otoritelerince övgülere boğuldu ve The Times gibi mühim gazetelere manşet oldu. Hayal Perdesi'nin kurucusu Selin İşcan ile konuştuk

Giriş: 03.10.2016 - 17:33 Güncelleme: 03.10.2016 - 17:33

'Dünyayla buluşunca neler yapabileceğimizi gördüler'

Avrupa tiyatro otoritelerinin dilinden şu sıra düşmeyen bir sahne topluluğu var; Hayal Perdesi. Tiyatro sanatçısı Selin İşcan’ın kurduğu sahne bu yıl, 50. Avignon Off ve 69. Edinburg Fringe festivallerine katıldı ve ortalığı yıktı. Türkçe sahneledikleri Üç Kız Kardeş ve İmparatorluk Kuranlar Yahut Şümürz festivallerin öne çıkan iki oyunu oldu; yer bulmaksa imkânsızdı. Avrupa’da mühim tiyatro otoriteleri 4 yıldız verdi, basın övgüler yağdırdı; “Un grand bravo à la compagnie Hayal Perdesi” (Büyük bir bravo Hayal Perdesi)... Böyle başarılar özellikle de sanat çevresinde ülkemiz için pek kıymetli zira İşcan’a sorulan ilk sorudan biri “Neden Türkiye’de Boris Vian’ın metni?” olmuş, daha neler! Bir de bu yıl 7’ncisi düzenlenen IL Teatro Nudo di Teresa Pomodoro Uluslararası Ödülü’ne aday gösterildiler, sonuçlar kasımda açıklanacak. Şimdi Hayal Perdesi ile dikkatler Türk tiyatrosuna yöneldi, iki festival daha çok oyun ağırlamak istiyor. Selin İşcan da bu konuda çok hevesli. Hem festivalleri hem de neler planladıklarını konuşmak için buluştuk.

Yurtdışındaki tiyatro otoritelerinden inanılmaz övgüler aldınız. Gösterimlerinizin hepsi doluydu. Nasıl hissediyorsunuz?

Çok mutluyum. Zor olan bir yolculuğu gerçekleştirebilmek ve sonunda başarmış olabilmek ne kadar güzel... Avignon’da ünlü eleştirmen ve dramaturg Gilles Costas Üç Kız Kardeş oyunumuza geldi ve yazdı. Oyundan sonra bizi gelip tebrik etti, Türkiye’ye gelmek istediğini söyledi. Diğer Fransız tiyatro sanatçıları “Nasıl oldu da bizim oyuna değil de sizin oyunuza geldi?” diye sordu. Hatta şöyle yazmış: “Mutsuzluk teması üstünden nadir bir mutluluk sunan fakir, vahşi ve becerikli bir tiyatro...” Ardından aynı festivalde İmparatorluk Kuranlar’ı sahneledik ve Fransız basınında “Un grand bravo à la compagnie Hayal Perdesi” (Büyük bir bravo Hayal Perdesi) yazıldı. Unutulamaz şeyler bunlar...

Edinburg Fringe Festivali’nde de aynı ilgi devam etti sanırım.

Evet, hem de fazlasıyla. The List adında mühim bir dergi var, orada ikinci haftasında Hit List’inde 1 numaraydık. Müthiş bir şey çünkü orda 3 binin üzerinde oyun vardı! Birçok tiyatro eleştirmeni ve The Skinny; Scostman, The List The Stage BroadwayBaby ve Three Weeks 4 yıldız verdi. Anlatırken bile mutlu oluyorum. Çok mail aldık, oyunumuzda ağladıklarını söyleyenler mi dersiniz, bize senaryosunu yollayıp oynamamızı isteyenler mi...

Peki ya Türkiye’deki ilgi nasıl oldu bu olanlardan sonra?

Türkiye’deki eleştirmenlerden de çok iyi övgüler aldık. Oyun yaşıyor, önemli olan bu. 5 haftalık bu festival sürecinin büyük bölümünü Hayal Perdesi olarak üstlenmekle birlikte Kültür Bakanlığı, Beşiktaş Belediyesi Western Union’un katkıları çok değerli; destekleri için çok teşekkür ederiz.

Üç Kız Kardeş’ten biraz bahsedermisiniz?

Normalde 14 karakterlik bir oyundur bu ama biz bunu 3 kadın olarak oynuyor, onların cümlelerini de kullanıyoruz. Oyun hangi ülkede olduğu anlaşılmayan bir sınırda geçiyor. Oyunda, 3 aktris bir şekilde mülteci olmuş ve ülkelerinde yaşamaları mümkün değil, bir yerde sıkışmışlar. Onların amacı da kendilerine Çehov’un Üç Kız Kardeş’inin provasını yapmak derken oyunu gerçekten oynamaya başlıyorlar...

İşin içinde yine mültecilik ve mücadele var. Dünyadaki sanat otoritelerinin ezilenleri sahnede, beyazperdede, kitapta vesaire görünce övgüler yağdırmasını ama gerçekte duyarsız olmasını nasıl yorumluyorsunuz?

Çağımızın paradoksu. Özellikle Edinburg’ta mültecilerle ilgili yapımlar çok dikkat çekti ve ön plana çıktı. Ötekileri çok gördük, beğenildiler. Dikkatimi çeken bir diğer konu terör örgütü DAEŞ konulu oyunlardı; örgütün kaçırdığı kızlar, oraya katılmaya gidenlerin başına gelenler, bomba yapmaya çalışan insanların diyalogları... Hiçbirinin yanında durmuyorlardı ama ilginçti. Belki de kendilerini temyize çekiyorlar, bilemiyorum. Gerçi sanat ile politika başka şeyler ama dediğiniz açık. Ama bu hikâyeleri işlemek ve hatırlatmak da önemliydi.

Oyunları Türkçe oynadınız. Festivallerde ülkemize bakış açısı nasıldı?

Biz bu festivallerde Türkiye olarak pek yer almamışız, tiyatromuza yabancılar; ne yapıyoruz, nasıl bir yerdeyiz bilmiyorlar. Destek verilse dünyayla buluşsak neler yapabileceğimizi gördüler. Bize bir radyo programında ilk sordukları “Neden Türkiye’de Boris Vian’ın metni?” oldu. Daha neler var oysa... Açıkladım, Vian’ın yıllardır ülkemizde oynandığını çok okunduğunu olabildiğince anlattığımda “Muhteşem” dedi. Tuhaf... Bir diğer konu darbe kalkışmasıydı. Bize onu çok sordular, anlamaya çalıştılar.

Size nasıl yansıdı?

Şehir Tiyatroları’nda çalıştığımız için devlet memuruyuz ve bizi geri çağırmışlardı. Tam da Edinburg’a giderken... O kadar zor durumda kaldık ki her yeri aradık zar zor izin aldık derken tam ülkeye giriş yapacağız OHAL’den dolayı ülke girişi için bizden ıslak imza istendi. Festivale gidecekken oturup ağlamaya başlamıştık ki görevli bir arkadşaımızın dizisini izliyormuş. Onu tanıdı da bize izin verdi.

'ALLAH'TAN KÜÇÜK BİR SAHNEMİZ VAR'

Üç Kız Kardeş’te canlandırdığınız karakterin hangi huyunun sizde olmasını isterdiniz?

Kaderini kabul eden bir kadını canlandırıyorum. Ben de biraz daha kendimi işlerin akışına bırakabilmeyi isterdim.

Avrupa yakasında sahnelerini açan birkaç kurum oldu ve biletler birden tükendi. Oysa kaç sezondur Anadolu yakasında oynanan oyunlardı. Sizce şehir yaşantısı tiyatroyu etkiliyor olabilir mi?

Kesinlikle. İstanbul kolay bir şehir değil, yaşaması ya da çalışması. Tiyatro hep sonralara atılıyor, anlaşılabilir. Trafiği çekmek istemeyebilirler daha merkezi ve büyük sahneler cazip geliyor. Sahne sıkıntısı da var gerçi, Allah’tan küçük bir sahnemiz var.

Tiyatro dünyasında aldığınız en kötü tavsiye neydi?

Hobi olarak yap. (Gülüyor.)

Bundan sonra neler yapacaksınız?

Seneye de bazı hain planlarımız var! (Gülüyor.) Belki daha çok oyun var. Bakalım neler olacak... Bir yol kat ettik daha iyi olmak gerek. Berlin’de bir sahne açma hayalim var.

“Üç Kız Kardeş” ve “İmparatorluk Kuranlar Yahut Şümürz” oyunlarında meşhur tiyatro yönetmeni Aleksandar Popovski imzası var.

SAHNELERDE SON DURUM

Madem tiyatrodan gidiyoruz, nerede hangi oyun var ve öne çıkanlardan bir kısmını sizin için derledik. Ajandanıza tiyatro için yer ayırın...

Zorlu PSM bu yıl programının büyük bir bölümünü tiyatrolara ayırdı ve sezona başladı. Oyunlara yer bulmak çok da kolay değil o yüzden elinizi çabuk tutun derim. Oyunlardan bazıları;

5-6 Ekim: 39 Basamak

7-8 Ekim: Yoldan Çıkan Oyun

17 Ekim: Pencere

24 Ekim: Bira Fabrikası

Salon İKSV müziğin yanı sıra sahnesini oyunlara da açıyor. Hatta yurtdışından kimi oyunları canlı yayınlıyor. Oyun salonunda program şöyle;

11-18 Ekim: Frankenstein (NationalTheatre Live)

17-31 Ekim: Kuş Öpücüğü

Moda Sahnesi’nde bu yıl da geçen sezon oyunlarını göreceğiz. Malum her biri güzel ve yer bulması kolay değil.

28-29-30 Ekim: En Kısa Gecenin Rüyası

12 Ekim: Seviyoruz ve Hiçbir Şey Bilmiyoruz

17-25 Ekim: Akciğer

İBB Şehir Tiyatroları’nda ekranlarda gördüğümüz isimleri sahnede görüp canlı kanlı izleme keyfini yaşayacağız. İşte bazı oyunlar;