2018 YAZILARI Türkiye ekonomisi nereye?
Bu yılı % 7’ye yakın bir büyümeyle tamamlayacak ekonomi birkaç bacakla koştu. Bunlar kamu desteği, güçlü iç talep, yüksek kapasitede çalışmaktan ötürü harekete geçmek zorunda kalan yatırımlar ve vergi ile teşviklerdi. Böylece ekonomi potansiyelinin üzerine çıktı. Bunun özellikle enflasyon üzerinde yan etkilerini gördük. Yıl içinde TÜFE % 13’e çıktı.
Milli hasıla büyümesindeki bu oynaklık, kurdaki aşırı volatilite ve reel efektif döviz kurunun erimesi de diğer önemli sonuçlar oldu. ÜFE’nin 2 çeyrekte % 1.5’ten 11 katına çıkması maliyet yönetimini imkânsıza yaklaştırdı. Üstelik bu bizi, genişleyici maliye ve sıkılaştırıcı para politikalarına itti.
2018’de büyümeyi % 4-4.5 aralığında çalışmak bana makul görünüyor. Bu şekilde “paralel büyüme” modellerini tekil bir düzleme indirmek mümkün olabilir. Hem politikayı yaparken biz anlarız hem de anlatınca herkes anlar. Bu şekilde büyümemize fon sağlamak ya da ona doğrudan katılmak isteyenlerin de görüş mesafelerini uzatır.
Kredi Garanti Fonu bu yıl kullandırdığı 25 milyar TL’nin geri ödendiğini duyurdu. İlk plana göre söz verilen 250 milyar TL’nin 50’si hâlâ kullanılmayı bekliyor. Gelecek yıl da 60 milyar TL civarında bir ödeme bekleniyor. Demek ki tek başına KGF 1 yılda 140 milyar TL’ye aracılık edebilir. 2017 yılında 200 milyar TL kullandıran bu yapının net katkısı bu yıla göre -60 milyar TL olacak demektir. Bütçe tarafında da nominal olarak sınırlı bir artış ve reel olarak harcamalarda bir düşüş görürsek, kamunun büyümeye net katkısı da eksi olacak demektir. Son olarak, geçtiğimiz yılın ilk 4 ayında yaklaşık 6 puan yükselen enflasyon bu yıl baz etkisiyle seriden çıkacak. Demek ki yaza vardığımızda enflasyon ucundan bir yerden tek haneyi görebilir.
Bu iyimser senaryoda kur ve kaynak maliyeti rahatlar. Piyasa faizleri düşer ve finansal stres azalır. Yılın kalanı için ve 2019 için vizibilite artar. Belki böylece nefes alıp vergi sistemini tamir edebilir, eğitime eğilir ya da emek piyasasında reform hesapları yaparız.
Peki bu pembe bulutları ne dağıtır?
Dış etkenlerden kurda yeni baskı, ekonomiye daha fazla bütçe açığı yaratacak şekilde kamu desteği, erken seçimin gündeme gelmesi.
*************
KRİPTO PARALAR HARİKALAR DİYARINDA - I
Herkesin bildiği kripto paranın adı Bitcoin. Bir de bunun alt coinleri var. Yancıları diyelim.
Bunların iyi bilinenlerinden biri olan 2011 çıkışlı Litecoin’in sahibi ve yazılımcısı dün kısa bir açıklama yaptı. 18 milyar dolarlık piyasa büyüklüğüyle dünyanın en büyük 5. kriptosu olan markanın sahibi elindeki bütün Litecoin’leri satmış!
Hiç uzatmadan soralım; acaba elinde bu 18 milyar dolarlık Lite jetonları tutanlar, onu kurup tümden satan kişinin bilmediği ne biliyor olabilir?
*************
KRİPTO PARALAR HARİKALAR DİYARINDA - II
İnanılmaz balon hikâyeleri yaşanmaya başladı. Geçtiğimiz hafta 5 dolardan halka arz olan Longfin adlı finansal şirket, zaten kendine ait olan ve hiçbir geliri olmayan dijital para şirketini tam olarak konsolide edeceğini açıklayınca fiyat 142 dolara çıktı. Bir TV programına konuk olan Longfin CEO’su Meenavalli, “Bizim şirket bu paraları etmez” açıklaması yapınca hisseler günü 72 dolardan tamamladı. Kim, neyi, neden aldı belli değil...
*************
KRİPTO PARALAR HARİKALAR DİYARINDA - III
Tether adlı şirket, kripto para endeksleri arasında bir nevi sabit kur işlemi görüyor. Böylece sürekli para biriminizi bozup dolardan kriptoya geçmek zorunda kalmıyorsunuz. Aynı zamanda dijital cüzdanlardan yollaması da oldukça kolay. Yalnız, bir konu var. Tether’in değeri ne? Sitenin kurucularına göre hep 1 dolar civarında kalacak. Yine siteye göre, 814 milyon dolar büyüklüğünde Tether var ve her bir dolarınızın karşılığı kadar rezerv tutuluyor bankalarda. Peki görebilir miyiz bu rezervleri, ya orada yoksa? Bunun cevabı ise yok. Ya olmayan bu paralarla Bitcoin fiyatları şişiriliyor ise?
