Zor değişir...
Türkiye yakın geçmişte ardı ardına gelen Anayasa değişikliklerine tanıklık etti.
Bunların sonuncusu, bu yıl içinde milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin 2 maddelik değişiklikti.
MHP’nin destek verdiği 2 maddelik değişikliğin tartışması şubatta başladı, mayısta yasalaştı...
Anayasa’nın çok daha fazla maddesinde düzenleme yapan 2010 referandumuyla sonuçlanan değişikliğin hazırlığı ise neredeyse 2 yıl aldı.
AK Parti bu amaçla önce partide bir heyet kurdu, akademisyenler ve anayasa konusunda uzmanlardan siyasetçilerin de katılımıyla komisyon oluşturdu.
Sivil toplum örgütlerinde tartıştı ve Meclis’e getirdiğinde “Yetmez ama evet” diyenlerin de arasında bulunduğu geniş kesimin desteğini arkasına almıştı.
Buna rağmen yasalaşması 2 yıla yakın zaman aldı.
UZLAŞIYLA 4 AYDA
Anayasa üzerindeki en büyük düzenleme 2001’de gerçekleşti, 35 maddesi değişti.
Koalisyon hükümeti olmanın avantajı da kullanılarak önce bir partiler arası uzlaşma komisyonu oluşturuldu.
Bu komisyonun hazırladığı metin, oluşturulan özel bir komisyona geldi.
Orada hukuki dili geliştirilip Meclis’e sunuldu.
Hazırlığı 14 Haziran 2001 günü başlayan değişiklik ancak 6 Eylül’de Meclis’e sunulabildi, 17 Eylül’de genel kurul aşaması başladı, 3 Ekim’de ikinci tur ve bütünü üzerindeki oylama tamamlanabildi.
Koalisyonu oluşturan 3 partinin uzlaşı- sına muhalefetin de destek vermesine karşın oylamada 17 ret, 27 çekimser çıktı.
Değişiklik 428 oyla kabul edildi.
Bütün süreç 4 ay aldı...
Bunları yazmamın nedeni, Anayasa değişikliklerinin kanun veya temel kaunlar gibi bir sürece tabi olmadığını anlatmak için.
Her maddesi 2 kez oylanır, değişiklikler üzerindeki tartışması yoğun ve serttir.
Toplumsal uzlaşı metni olması dolayısıyla böyle de olması gerekir.
Değiştirmesi zordur...
TEŞKİLATTAN BAŞLADI
Birkaç gündür Başbakan’ın başkanlığında oluşturulan kısıtlı sayıda kişinin katıldığı atölyede çalışması yürütülen Anayasa değişiklik metninin ne kadar sürede Meclis’ten geçeceğine bugünden zaman biçmek kolay değil.
Nitekim çalışmaya, Anayasa’nın üçüncü bölümünü oluşturan “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler”den, yani teşkilattan başlanmış.
Bugüne kadar yazılan tüm taslak metinler gözetilerek yeniden metin yazımına girişilmiş.
Bunun ne kadar zaman alacağını onlar da tahmin etmekte zorlanıyor.
Ancak bir gerçek var ki sadece “Cumhurbaşkanı” ibaresini “Başkan” olarak değiştirmek için bile 89’u metin içinde, 2’si de başlıkta olmak üzere 91 düzenleme gerekiyor.
Bunu, adı geçen maddeleri sıralayıp “Cumhurbaşkanı ibareleri Başkan olarak değişmiştir” denilerek tek maddede çözmek de olası.
Ancak “Bakanlar Kurulu’nun teklifi ile Cumhurbaşkanı tarafından atanır...” veya “Cumhurbaşkanı’nın başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’nda kararlaştırılır” ibarelerini içerenlerin de değişmesi gerekir.
Çünkü yeni sistemde Bakanlar Kurulu diye bir yapı kalmayacak.
Ayrıca MHP’nin tavrını netleştirdiği, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Kışanak’ın gözaltına alınmasıyla HDP’nin muhalefetini sertleştirdiği, CHP’nin baştan karşı çıktığı bir süreçte uzlaşı ve destek bulma zorluğu da cabası.
Unutulmamalı ki Anayasa değişiklikleri de her dönem sancılı olmuştur...
