55 sene önceki gizli raporlarda 'baba' Barzani için neler neler yazmışlardı
Başbakan Tayyip Erdoğan, Diyarbakır'da dün Mesud Barzani ile beraber yaptığı açılışın öncesindeki konuşmasında Barzani'nin babası Molla Mustafa Barzani'yi de andı ve Irak Kürtleri'nin bu efsanevî liderini övgü ve rahmet ile yâdetti. Devlet, bundan elli küsur sene önce hazırlanan gizli raporlarda Molla Mustafa Barzani'yi bakın nasıl görüyormuş...
BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan'ın davet ettiği Mesud Barzani, dün Diyarbakır'a geldi.
Önce Habur sınır kapısındaki, ardında da Diyarbakır'daki karşılamayı ve tören alanındaki konuşmaları TV'lerden izlemişsinizdir...
Başbakan Erdoğan, konuşmasına Mesud Barzani'nin 1932'de Irak'tan Türkiye'ye sığınan ve bir müddet Diyarbakır'da yaşayan babası Molla Mustafa Barzani'den bahsederek başladı.
HAMİDİYE ALAYI'NIN SÜRGÜNÜ
Önce, Başbakan'ın ismini dün saygı ve rahmetle andığı ve oğlunu devlet misafiri olarak Diyarbakır'da misafir ettiğimiz Molla Mustafa Barzani'nin kim olduğunu bilmeyenler için kısaca yazayım:
Irak'taki Kürt hareketinin en önemli isimlerinden idi, 1903'te Barzan'da doğdu, 1979'da Washington'da öldü.
Çocukluğunda Hamidiye Alayları tarafından ailesi ile beraber Diyarbakır'a sürgüne gönderildi, yakın akrabalarından bazılarının öldürülmesi üzerine Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Irak'ta kurulan İngiliz idaresine karşı başlayan bazı isyanlara katıldı, 1932'de Barzan Aşireti'nin lideri oldu.
1943'te kendi liderliğindeki ilk isyanı başlatan Mustafa Barzani, Irak Krallığı'nın ayaklanmayı bastırması üzerine İran'a geçti; daha sonra Sovyetler'in desteği ile İran'da Mahabad Kürt Cumhuriyeti'nin kurulmasında görev aldı ve oğlu Mesud Barzani, Mahabad'da dünyaya geldi. Barzani, İkinci Dünya Savaşı'nın sonrasında İran birliklerinin Mahabad Cumhuriyeti'ne son vermesi üzerine bu defa Sovyetler Birliği'ne gitti ve uzun seneler Moskova'da kaldı. O senelerde Kürdistan Demokratik Partisi'ni kurdu ve hayatının sonuna kadar bu partinin liderliğini yaptı.
CENAZESİNİ NAKLETTİLER
Irak'ta krallığın 1958'de devrilmesi üzerine memleketine dönen Barzani, krallığa son veren General Abdülkerim Kasım iktidarının daha önce vermiş olduğu sözleri tutmaması üzerine 1961'de yeniden bir ayaklanma başlattı ve Kuzey Irak'ta özerk bir yönetim kurulmasını sağladı. 1973'ten itibaren Sovyetler'in sağladığı desteğin azalması ve İran ile Irak'ın 6 Mart 1975'te Cezayir'de imzaladıkları anlaşma sonrasında İran'ın yardımlarının da son bulması üzerine isyana son vermek sorunda kalan Molla Mustafa Barzani, İran üzerinden Birleşik Amerika'ya gitti, hayatının sonuna kadar orada yaşadı, Washington'da öldü ve önce İran'a defnedilen cenazesi seneler sonra Kuzey Irak'a nakledildi.
Bugün bu sayfada, devletin bundan senelerce önce Kürt meselesi konusunda hazırlamış olduğu raporlarda Molla Mustafa Barzani'den bahseden bazı bölümleri okuyacaksınız...
Daha önce de yazmıştım: Demokrat Parti döneminde uzun seneler resmî görevlerde ve önemli bakanlıklarda bulunmuş rahmetli bir devlet adamının torunları, büyükbabalarının kendilerinde bulunan arşivindeki bazı belgeleri bir müddet önce bana vermişlerdi.
Bu arşivde, 1950'ler ve 60'lar Türkiye'sinin artık tarih kitaplarına intikal etmiş olan bazı iç ve dış güvenlik konuları ile Kürtçülük faaliyetleri ve sol hareketler hakkında ayrıntılı bilgiler ve raporlar vardı.
DEVLET ADAMININ ARŞİVİ
Mesud Barzani'nin babası Molla Mustafa Barzani'den bahseden ve bugün bazı bölümlerini yayınladığım raporlar da, bu devlet adamının özel arşivinde bulunan belgelerin arasında idi.
Büyükbabalarının evrakını bana veren aileden isimlerinden bahsetme konusunda izin almamış olduğum için, belgelerin asıl sahibi olan devlet adamının ismini burada vermeyecek, ailesine teşekkürlerimi tekrarlamakla yetineceğim...
Bu sayfada, sözünü ettiğim özel arşivde bulunan bazı belgelerde Molla Mustafa Barzani'nin bahsinin geçtiği kısa bölümlere yer veriyorum... Başbakan Tayyip Erdoğan'ın dün Diyarbakır'da yaptığı konuşmada övgü ve rahmet ile yâdettiği Molla Mustafa Barzani'yi devlet bundan elli küsur sene önce bakın nasıl görüyormuş...
'Komünist metodlarla Kürt devleti kurmak istiyorlar!'
1958'de İran Milli Emniyet Servisi'nin talebi üzerine Türk istihbarat servisleri tarafından hazırlanan ve üzerinde "Çok Gizli" damgasının bulunduğu rapor, "Ortadoğu'da Kürtçülük Faaliyetleri ve Kürtçülüğün Komünistler Tarafından İstismarı" başlığını taşıyor.
İşte, 19 sayfalık raporun "Kürtçülük faaliyetleri ve yabancı devletlerin politikası" başlıklı üçüncü bölümünde Irak'taki Kürt hareketinin ve Molla Mustafa Barzani'nin bahsinin geçtiği bölümden bazı cümleler:
"...İkinci dünya harbi esnasında 25 Ağustos 1941 tarihinde İran'ı işgal eden Ruslar'ın, Kürtler'i kendi emel ve arzularına uygun şekilde nasıl istismara başlayıp İran Azerbaycanı'nda nasıl bir Kürt hükümeti kurdukları ve bu hükümetin kuruluşunu müteakip Ruslar tarafından nasıl teslih (silâhlandırıldığı) ve takviye edildiği malûmdur.
SOVYETLER'İN ELİNDEKİ KOZ
İngilizler'in Irak'ı tahliyesi üzerine İran'ı terkeden ve Irak'a dönen Barzanlı Molla Mustafa, Irak kuvvetlerinin tazyiki karşısında mukavemet edemeyince, 1957'de İran üzerinden Rusya'ya iltica etti. Elde mevcut malûmata göre hâlen 1000 kişi kadar maiyeti ile Molla Mustafa, Ruslar tarafından iaşe ve idare edilmekte, müstakil bir Kürdistan kurulması için koz olarak oynanacak bir kuvvet halinde elde tutulmaktadır.
Molla Mustafa'nın İran, Irak ve Suriye Kürt rüesâsına (liderlerine) 'Ben şahsıma değil, bir gayeye hizmet ediyorum. En küçük milletler bile bağımsız bir hükümete sahip oldular. On milyon kadar olan Kürtler ise İran, Irak, Suriye ve Türkiye'nin esareti altında bulunmaktadırlar. Kürdistan kurulunca hizmeti dokunanlara memuriyetler ve toprak verilecektir...' diye mektuplar yazdığı öğrenilmiştir.
NATO'YU YIKMAK İÇİN
Harp bitince Sovyetler, müstakil Kürdistan işinin tahakkuku için Kürtler'i fikren yetiştirmeye ve onları çalışmaya sevketmişler, 1944 senesi ortalarında Suriye'de Sovyet elçiliği kurulduktan sonra gerek Hoybun teşkilâtı içersinde, gerekse sair faaliyetleri ile kendilerini göstermiş olan Kürt liderleri ile temasa geçmişler, bunlardan bazılarını ele alarak siyasî teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmuşlardır..."
1959'da zamanın başbakanı Adnan Menderes'e verilen "Komşu memleketlerdeki Kürtçülük hareketleri" başlıklı bir diğer raporda da, Molla Mustafa Barzani'nin "komünist" olduğu söyleniyor ve Irak'taki Kürtçülük faaliyetlerinin komünist metodlarla yürütüldüğü anlatılıyor:
"...Bugün Sovyetler Birliği gerek NATO ve gerekse CENTO (Merkezi Anlaşmalar Teşkilatı)'yu fiilen yıkmak ve Ortadoğu'daki petrol bölgesi ile Süveyş Kanalı'nı kontrol altına almak, Afrika üzerinde daha faal rol oynamak ve bu suretle batılıların Ortadoğu'daki nüfuzuna son vermek ve bir harp halinde batılıları Ortadoğu petrolünden mahrum etmek ve nihayet Basra Körfezi'ne sür'atle inmek maksadı ile ötedenberi takip ettiği siyasetine hız vermiş bulunmaktadır.
MEMLEKETİMİZ İÇİN TEHDİT SAYILIR
Sovyetler, NATO'nun mühim bir kalesini teşkil eden Türkiye ve CENTO'ya dahil İran'ın iç bünyelerini sarsmak ve buhranlar yaratmak amacı ile Kürtçülüğün taazzuvu (şekillenmesi) için çalışmaktadır. Sovyetler için milliyetçilik perdesi altında bu zümreye nüfuz ederek Türkiye'nin başına gaile açmak ve Türkiye'yi parçalamak cazip bir hedef teşkil eder. Ortadoğu'da cereyan eden hadiseler de bu gayelerini desteklemektedir. Irak'ta yeni rejimin Kürtçülük ideolojisine çalışanlara müsait zemin teşkil etmesi ve Sovyet nüfuzunun bu memlekete girmiş olması memleketimiz için tehdit edici bir durum yaratmaktadır.
Irak'taki 14 Temmuz ihtilâlini müteakip radyo ve basın yolu ile Kürtçe konuşan halk toplulukları üzerinde büyük çapta bir propaganda faaliyetine girişilmiş, bu propagandayı idare edenler Sovyetler'i kurtarıcı olarak ilân etmişlerdir. Bu arada Rusya'dan Irak'a avdet eden Molla Mustafa Barzani millî lider rolüne bürünmüş ve bu şahıs komşu memleketlerdeki Kürtler tarafından da bir kurtarıcı olarak kabul edilmiştir. Bu propagandaların bilhassa İran Kürtleri üzerinde müessir (etkili) olduğu ve herhangi bir taraftan zuhur edecek Kürt harekâtına katılmaya müsait bir hâle geldikleri alınan haberlerden anlaşılmaktadır.
Irak'taki Kürtçülük faaliyetleri Molla Mustafa Barzani liderliğinde ve tamamiyle komünist metotlarla yürütülmektedir. Irak'ta son zamanlarda birçok hadiselere sebebiyet veren bu durum General Kasım Hükümeti'ni endişeye sevketmiş ve bazı tedbirler almaya zorlamış ise de henüz kat'î bir hâkimiyet sağlandığı kabul olunamaz."
Devlet, Diyarbakır'da dün coşku ile karşılanan Mesud Barzani'nin babası Molla Mustafa Barzani'den 1950'li senelerdeki gizli raporlarında "Ruslar tarafından yönlendirilen bir koz" diye bahsediyordu.
