Seçimlerin yapıldığı mayıs ayında faiz oranları son 10 yılın en düşük düzeyindeydi. Enflasyonun yüzde 39.59 olduğu bir ayda TL ticari kredi faizi yüzde 13.5’a inmişti.
14 Mayıs’ta parlamento seçimlerinin yapıldığı ve Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kaldığı 19 Mayıs haftasında mevduata verilen ortalama faiz yüzde 23.5 olmuştu. En çok tercih edilen vade 3 aylık mevduat faizi yüzde 32.4 düzeyindeydi.
➔Seçim sonrası değişen ekonomi yönetimi rasyonel politikalara kademeli bir geçiş yaptı. Bu çerçevede politika faizleri artırılmaya başlandı ve normalleşme dönemi başladı.
KREDİ FAİZİ %50, MEVDUAT %45
➔Mayısta yüzde 8.5 olan politika faizi ile enflasyon arasında 31.09 puanlık negatif bir fark bulunuyordu.
➔Aradan geçen 5 ayda politika faizi 26.5 artışla yüzde 35’a çıkarıldı. TL ticari kredi faizi bitişikte görüldüğü gibi, yüzde 13.52’den yüzde 50.80 düzeyine yükseldi. Artış 37 puanı buldu.
➔TL mevduat faizleri ise tüm vadelerde toplam olarak 23.5 düzeyinden 40.5 düzeyine çıktı 17 puan arttı. En çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduatın faizi yüzde 32.45’ten yüzde 45.85’e yükseldi.
➔En çok artış ise bir yıllık vadede görülüyor. Yüzde 11’den yüzde 41’e yükselen bir yıllık mevduat faizi 5 ayda 30 puan arttı.
YÜZDE 40 İLK DİNLENME DURAĞI MI?
➔Faizlerdeki bu artışa karşılık enflasyon da yüzde 39.59’dan yüzde 61.36’ya yükseldi. Aradaki fark 31 puandan 26 puana indi ama halen yüksek negatif düzeyde. Hatta dünyada en negatif faiz olmayı sürdürüyor.
➔Bu nedenle Merkez Bankası’nın bugün vereceği faiz kararı yine yükseltme yönünde olacak. Beklenen 2.5 puan artışa gitmesi. Üstüne çıkan bir artırım ise piyasaları pozitif etkileyecek, altında kalan artırım da negatif.
➔Aralık ayında da bir faiz artırımı daha gelmesi muhtemeldir.
➔Yeni yılla birlikte faizde durma ve seçimi bekleme dönemi gelecek. Bu döneme yüzde 40 faizle girilebilir. Eğer daha yüksek bir oranla bekleme dönemine girilecekse bugünkü faiz kararı bize ipuçlarını verecek.
➔Yüzde 40 seviyesi de faiz yükseltmede ilk dinlenme durağı olabilir. Seçim sonrası ise daha başka bir sayfa açılacağı beklenir.
2024 ORTALAMA ENFLASYON TAHMİNİ %55
➔Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözlerine bakılırsa TL’de değer kaybı dönemi tamamlandı, değer kazanma dönemi başladı. Bunda elbette sermaye akımlarının etkisi olacak ama sermayeyi çekecek bir ortamı oluşturmak da gerekiyor.
➔Onun en önemli şartı da faiz oranlarının derin negatif düzeyinden normale döndürülmesi ve reel hale getirilmesidir.
➔Bu taktirde döviz kurunu kontrol etmek kolaylaşır ve TL reel olarak değer kazanabilir.
➔Yoksa değer yitiren ve yitirme ihtimali yüksek olan bir paraya, o para birimi üzerinden finansal ve reel varlıklara yatırım yapan pek çıkmaz.
➔Reel faiz de önümüzdeki dönem beklenen enflasyona göre hesaplanır.
➔Enflasyon mayıs ayına kadar yükselecek ve tepe noktası yüzde 75’e yaklaşacak. Sonra düşüş başlayacak. Bu durumda yılın ilk yarısı için yüzde 65-70 civarı bir ortalama enflasyon gerçekleşmesi normaldir.
➔Yılın ikinci yarısı daha düşük bir oran ortaya çıkacağından 2024’te yıllık ortalamada yüzde 55 civarı enflasyon beklenebilir. GSYH deflatörü de bu düzeyde alındı zaten.
MERKEZ BANKASI YENİ YILDA NİYE DURABİLİR?
➔Enflasyonun bu düzeyi olması gereken faizin alt sınırını çiziyor zaten. Önümüzdeki bir yıl için yüzde 55’in altında faiz oranı negatif ve enflasyonu besleyici olur. Parasal sıkılaştırma etkisi yaratmaz.
➔Eğer enflasyonu düşüreceksek faizler reel olmalı. Bu enflasyonun aşağı gelmesi veya faizlerin yukarı çıkmasıyla da olur da şimdilik alt sınıra olan mesafe 20 puan kadar ve yüksek.
➔Önümüzdeki yıl içinde bu fark enflasyon düşüşü ile kapanmayacak. Durup beklersek enflasyon daha yukarılara gider ve fark iyice açılır.
➔Bu çerçevede kasım ve aralık toplantılarında Merkez Bankası faiz artırdıktan sonra yeni yılda durabilir. Ama bu durum ilk çeyrek için geçerlidir.
SEÇİM SONRASI İKİNCİ ARTIRIM DÖNEMİ
➔Seçimin geride kalmasıyla sadece faiz artırımı yeniden başlar. Hatta bu artış kademeli değil, tek seferde yapılabilir.
➔Çünkü sadece faiz artırımı yaparak enflasyon düşmez ve ekonomi normalleşemez. Yapısal değişiklikleri de içeren kapsamlı bir reform paketinin açılması ve buna dış kaynak sağlanmasıyla olur.
➔Bu çerçevede faiz artırımında kademeli hareket seçim sonrası bir kenara konulabilir.
➔Her açıdan önümüzdeki dönemde faizlerin enflasyonun üstüne çıktığını göreceğiz.
➔Aksi enflasyonun yükselişini sürdürmesi sonucuna çıkar.
