Seçim sonrası dövizi satıp TL'ye yattılar
Yurtiçi yerleşikler seçimlerden tek başına iktidar çıkmasıyla ilk haftada dövizde güçlü bir satış yaptılar ve bu parayı TL mevduata yatırdılar. TCMB’nin haftalık verilerine göre döviz mevduatları 30 Ekim’le biten haftada 160.64 milyar dolara ulaşıp rekor kırdıktan sonra 2-6 Kasım haftasında 3 milyar 368 milyon dolar azaldı ve 157.27 milyar dolara indi.
- Aynı haftada yurtiçi yerleşiklerin mevduat bankalarındaki TL mevduatı ise 623 milyar liradan 630 milyar liraya yükseldi. Haftalar sonra TL mevduatta böylesine bir artış meydana gelirken aynı şekilde döviz hesaplarında azalma görüldü. Bu analizi yaparken henüz elimizde aynı haftaya ait bankaların ağırlıklı ortalama mevduat faizleri yoktu. Ancak muhtemelen faizlerdeki artış durmuş, yatay gidiş başlamış veya az da olsa düşüşe geçmiş olabilir. Bu durum, aynı zamanda dövizi yüksek kurdan bozdurup yine yüksek faizden TL mevduata geçme isteğini yansıtır ki, ustalık isteyen bir iştir.
- Üstelik bu hareket FED’in aralık ayında faiz artıracağına yönelik haber akışının yoğunlaşması ve çarşamba gününden başlayarak haftanın son 3 gününde piyasalara hâkim olmasına rağmen yapıldı. Mutlaka FED’in küresel piyasalarda yarattığı etkiyle dolar yükselecek diye dövizini bozdurmayanlar da vardır.
- Siyasi gelişmelere karşı yatırımcı davranışlarındaki bu duyarlılık, iyi bir tecrübenin, iyi bir finansal okuryazarlığın, pür spekülatif davranış tarzı ile iyi bir aracılık hizmeti verilmesinin birleşmesinin bir sonucu olsa gerek.
- Bitişikte son yıllarda önemli olaylar ve seçim tarihlerindeki mevduat ile kredi faizlerinin düzeyi yer alıyor. Buradan izlenebileceği gibi mevduat faizlerinin son aylardaki en yüksek düzeyi 2 Ekim tarihinde gerçekleşti. Bilindiği gibi finansal piyasalardaki kötüleşmenin durduğu ve pozitif gelişmelerin başladığı tarih eylül sonuydu. Bu kötüleşmeyi takiben yükselen faizler ve onu izleyen mevduat faizleri, ekim ayı boyunca küçük oranlı düşüşler yaptı ve ortalamada yüzde 10.80’den yüzde 10.40’a indi. İşte dövizi yüksekten satarak düşüşe geçme eğilimleri gösteren mevduat faizlerini yüksekten yakalama isteği de, seçim sonrasının işlemlerinde etkili olmuş olabilir.
- Kredi faizlerinde ise mevduatta olduğu gibi gevşeme eğilimi göremiyoruz. Çünkü tüketici kredilerinde yüzde 20.69’luk ortalama faiz, konut kredilerinde yüzde 14.48’lik faiz ve ticari kredide yüzde 15’lik faiz son haftaların en yüksek düzeyleri. Bunda da FED etkisiyle dünyada faizlerin düşmeyeceği, hatta artacağı ve Türk bankalarının fonlamalarının ciddi sayılacak bir kısmını yurtdışından borçlanarak sağlamaları etkili.
- Artmayan banka kârları yanında yurtiçi tasarrufların düşüklüğü ve toplam kredilerin mevduatların yüzde 120 düzeyine çıkması, kredi faizleri üzerinde baskı yaratıyor.
- Ayrıca 2015 yılında yasal takibe düşen kredi miktarının artış göstermesi ve toplamın yüzde 3’ü düzeyine çıkması da kredi riskini artırmak suretiyle faizler üzerinde belli bir baskı yaratıyor.
Yeni dönemde yatırım ve iş yapmaya soyunan girişimcilerin öncelikle finansmanı sağlamaları gerekecek.
SONUÇ: “Bulunca bayram, bulamayınca seyran.” Türk atasözü
