Dış ticaret verileri ve tahminler
Nisan ayı dış ticaret verileri açıklandı. Nisan ayında 4.2 milyar dolar açık var. 12 milyar dolarlık ihracat yapmışız, 16.2 milyar dolarlık da ithalat. Geçen senenin aynı ayına göre baktığımızda nisan ayında ithalat yüzde 12, ihracat ise 10 azalmış durumda. Gelin önce rakamların ayrıntısına göz atalım.
İHRACAT PAZARINDA AB ARTIYOR, ORTADOĞU GERİLEMEYE DEVAM EDİYOR
Nisan sonu itibarıyla yıllıklandırılmış ticari açığımız 59 milyar dolar civarında. 2015 Nisan sonunda bu rakam 80 milyar dolardı. Yani son 1 senede 21 milyar dolarlık tasarruf yapmışsız. Nereden yapmışız? 16 milyar doları düşen petrol fiyatlarından gelmiş. Kalan kısmı maalesef yatırım mallarının ithalatının azalmasından kaynaklanıyor. Nisan ayında AB pazarına ihracatımızı yüzde 7 artırmış gözüküyor olsak da, Euro cinsinden artış hızı sadece 2. Toplam ihracatımızın yüzde 47.3’ü AB’ye yapılıyor. Diğer yanda petrol fiyatlarındaki toparlamaya rağmen Ortadoğu piyasasında ihracat hâlâ zayıf. Bölgeye olan ihracatımız yıllık yüzde 12 civarında azalmış durumda. Nisan ayı itibarıyla en çok ihracat yaptığımız ilk 3 ülke; Almanya, İngiltere ve İtalya olmuş. İthalatta ise ilk 3 sırada Çin, Almanya ve Rusya var.
BU RAKAMLAR NE SÖYLÜYOR?
Dış ticaret verileri açısından yılın üçte biri geride kaldığına göre, sanırım yıl sonuna doğru bir miktar tahmin yapmak mümkün olabilir.
Önce enerji kalemi ile başlayalım.
Geçen yıl toplam enerji için ödediğimiz rakam 33 milyar dolardı. Bu sene de bu rakamın, ortalama petrol varil fiyatı 45 dolar seviyesinde kalırsa 36-37 milyar dolar seviyesinde kalmasını bekleyebiliriz. Bu sebeple petrol fiyatları kaynaklı 2015 yılında gördüğümüz dış ticaret dengesindeki düşüş bu sene olmayacak. Üstelik şu an olduğu gibi Brent petrol 50 doların üzerinde seyrederse, açığın artma riski var.
YIL SONU İHRACATTA GEÇEN SENEYİ ARAYABİLİRİZ
Yılın ilk 3 ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre artarken, nisan ayında yüzde 10’luk bir azalış oldu. En son 2015 yılı sonunda ihracatta yıllık 10’luk daralma ile en kötü istatistiği yakalamıştık. Nisan itibarıyla yine yıllık yüzde 10 düşüş trendine döndük. Burada en büyük kalem altın. Altın dışı ihracata baktığımızda bu yüzde 10’luk kayıp, yüzde 2’lere kadar düşüyor. Bu açıdan çok sıkıntı yapılacak bir şey yok gibi düşünülebilir. Ancak özellikle önemli ihracat pazarlarımız olan Rusya, Orta Asya ve Ortadoğu’da bazı ülkelere yüzde 20-25’lere varan kayıplar yıl sonu ihracatta yeniden patinaj olabileceği kaygısı uyandırıyor. Üstelik 2 aydır toparlayan petrol fiyatlarına rağmen.
BİR DE BUNUN ÜZERİNE DÜŞEN TURİZM GELİRLERİ GELECEK
Dış ticaret verilerinin pek iç açıcı olduğunu söyleyemem. Elde olan tek olumlu gelişme, AB’ye artan ticaret ve ABD pazarını keşfediyor olmamız. AB pazarından yararlanan otomotiv ve tekstil- hazırgiyim sektörleri dışında işler pek iyi gitmiyor. İthalat tarafı da bir şey söylüyor. İmalat sanayi ve özellikle de ihracat için çok önemli olan “ara malı ithalatı” da yıllık yüzde 11 düşmüş durumda. Yani üretim için de çok bir iştah yok. Bütün bu resmin üzerine yıllık 8-9 milyar dolar olması beklenen “turizm” kaynaklı döviz kayıplarımızı da eklersek resmi daha net görürüz.
Benim gördüğüm resim çok renkli ve keyifli değil. Döviz girdilerimizde sıkıntı var. Adımlarımızı ona göre atmamız ve maceraya girmemiz gerekiyor. Ülkenin makro verileri sağlam ve yerli yerinde. Ancak bunlar sağlam diye üstünde zıplamanın bir anlamı yok kanaatindeyim.
