Aramco ve diğerleri!
Küresel enerji sektörü için bu hafta açıklanan 2 haber çok dikkat çekiciydi.
İlk haber ABD’nin 2. büyük petrol şirketi olan Chevron’dan geldi.
Chevron, yakın gelecek için tahmin ettikleri petrol fiyatını aşağıya doğru revize ettiklerini açıkladı. Şirket bununla yetinmeyip Meksika Körfezi’nde yaptığı offshore petrol arama faaliyetlerini azalttıklarını da ilan etti.
Üretimini azaltacağını açıklayan Chevron ayrıca, revize ettiği fiyatlar üzerinden kendisine ait olan petrol arama ve çıkarma faaliyetindeki tesislerinin piyasa değerinden de 10 milyar dolar düşürdü.
Aslında şirket değerini düşüren tek enerji devi Chevron değil. Yakın zamanda İspanyol enerji devi RepSol piyasa değerini 5 milyar dolar ve İngiliz BP’de 2.5 milyar dolar düşürdü.
Peki ne oluyor da; 20 sene önce fosil yakıtların tükeneceği ve mevcut rezervlerin de yerkürenin enerji ihtiyacını karşılamaya yetmeyeceğinden endişe eden enerji sektörü oyuncuları, şimdi gelecekteki petrol fiyatı tahminlerini aşağıya revize edip, şirketlerinin değerini düşürmeye başladılar.
20 senede enerji sektöründe çok şey değişti!
Elektrikli araçların hızla artıyor olması, yenilenebilir enerji kullanımının tercih edilmeye başlanması ve karbon emisyonunun azaltılması için yerkürede oluşan genel konsensüs, fosil enerji üreticilerini son 20 yılda derinden etkiledi.
Ayrıca konvansiyonel petrol ve doğal gaz arama faaliyetlerine, ABD’de 2009’da başlayan Kaya Gazı teknolojisi ile çıkartılan gaz ve petrol arzı da eklendi. Bu teknikle çok daha fazla üretim mümkün hale geldi ve ABD başta olmak üzere nette enerji ithalatçısı olan bazı ülkeler, bu teknoloji sayesinde kendi kendilerine yeter hale geldiler. OPEC’in yıllardır üretim kesintisi yapması (son 3 yılda yıllık üretimi yüzde 1.7 azalttılar) rağmen petrol fiyatlarını artan arz fazlası karşısında 60 dolar seviyesinde tutmakta zorlanıyorlar.
Kısaca 20 yıl önce “Petrol ve doğal gaz rezervleri tükenecek” endişesi, bugün yerini “Çok fazla petrol ve gaz arzı var” kaygısına bıraktı. Yanında aşağıya revize edilen petrol fiyatlarıyla beraber.
Petrol fiyatları düşerken ve arz artarken gerçekleşen Suudi petrol şirketi Aramco’nun 1.7 trilyon dolarlık piyasa değeri ile halka arzı, sektörün geleceği için oldukça önemli bir indikatör olacaktı.
Yıl içinde birkaç kez ertelenen halka arz geçen hafta gerçekleşti. Suudilerin 2 trilyon dolar piyasa değeri üzerinden halka arz etmeyi ümit ettikleri Aramco, 1.7 trilyon dolarlık değer ve “Dünyanın en değeri Şirketi” unvanıyla, arz edildi. Suudi Aramco, halka arz yoluyla piyasadan 25.6 milyar dolar kaynak topladı ve Alibaba’nın 25 milyar dolarlık arzını geçerek en büyük halk arz olarak tarihe geçti.
Aramco’nun, halk arz sonrası bu haftaki ilk işlem günü ise yatırımcıların ve medyanın yakından takip ettiği ikinci konuydu.
Aramco hisselerinin fiyatı, ilk işlem gününde ikinci piyasadaki aşırı ilgi yüzünden yüzde 10 arttı ve günlük artış limitine çarparak ilk işlem gününü kapattı.
Böylece şirket, yüzde 2’den daha düşük halka açıklık oranıyla ve hisselerin değerinin yüzde 10 artması sonucunda 1 trilyon 877 milyar dolarlık piyasa değerine ulaştı.
Halk arz öncesinde şirketin yüzde 2’sini (40 milyar dolar hedefleniyordu) halka açmayı ve 2 trilyon dolarlık piyasa değeri hedefleyen Suudi Aramco, aradığı fiyatı bulamayınca bunu yüzde 1.5’a düşürdü. Belli ki, 110 milyar doların üzerinde teklif gelmesine rağmen, halka arzda yapılacak satışı artırmayan Aramco yöneticileri ikinci piyasaya güveniyormuş.
Ancak yazının başında bahsedildiği üzere Chevron, BP gibi enerji devleri petrol fiyatlarında düşüş beklerken ve kendi bilançolarında bazı varlıkları sıfır kabul ederken, Aramco’nun bu fiyatlaması ne kadar kalıcı?
Fosil enerji üreticileri alternatif sektör arayışlarına girmişken ve yatırımcılar karbon emisyonunu düşürmeyi hedefleyen regülasyonlarısebebiyle fosil enerji üretici ve tüketicilerinden uzaklaşırken, Aramco’nun 2 trilyon dolarlık piyasa değeri iddiası ne kadar gerçekçi?
Haritaya bakıldığında kilometrekare olarak devasa bir alanı kaplayan, GSYH sıralamasına ekonomisi 18. sırada olan Suudi Arabistan’ın bütçesinin yüzde 87’sini, GSYH’sının ise yüzde 42’sini petrol gelirleri oluşturuyor. Aramco’nun yıllık 110 milyar dolarlık geliri Suudiler için çok önemli.
Bakalım yatırımcı, özellikle de uluslararasıyatırımcı, Aramco’nun göz kamaştıran mevcut gelirine güvenip halka arzda almadığı hisseleri ikinci piyasada daha pahalıya mı alacak ?
Yoksa sektördeki diğer oyunculardan gelen S.O.S çağrılarını göze alıp Aramco’dan daha makul fiyat mı isteyecek?
Benim oyum ikinci şıkka!
