PISA 2018 sonuçları
PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) 2018 sınav ve anket raporları açıklandı. PISA, 2000’den beri 3 yılda bir OECD (Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü) ülkeleri tarafından, 79 ülkede uygulanıyor. Sınavlarda her ülkeden 4.000 ile 8.000 arası öğrenci değerlendiriliyor. Öğrenciler Okuduğunu Anlama, Matematik ve Fen sorularıyla karşılaşıyor. Türkiye; PISA 2012 skor ortalamalarında 40. sıralardayken, 2015’te 50. sıralara düşmüştü. Dünyadan yaklaşık 500.000 öğrencinin katıldığı sınavda en çok Kuzey Avrupa ve Uzak Doğu ülkeleri başarılı.
PISA NEDİR?
PISA Akademik beceriler, öğrenci, öğretmen ve okul özelliklerinin belirlenmesi için 4. ve 8. sınıf öğrencilerine uygulanan, üst düzey zihinsel özellikleri ölçmeye yönelik bir beceri testi. Temel olarak Okuduğunu Anlama, Matematik ve Fen alanlarını içeriyor. Öğrencilerin başarı düzeylerini yeterlilik ve gelişim gibi eğitim parametreleri ölçüyor. PISA sınavına katılan ülkeler benzer ortak çerçeveli ulusal sınavlar da yapıyor. Bizdeki karşılığı olan ABİDE, okulda öğrenilenlerin gündelik yaşama aktarılması ve öğrencilerin çözüm becerilerinin arttırılmasını hedefliyor. İlk kez 03.06.2015 tarihinde Ankara’da 26 okulda 5.000 öğrenciye ve 2016 Nisan-Mayıs aylarında 81 ilde 38.000 öğrenciye uygulandı. Akademisyenler, öğretmenler, ölçme-değerlendirme ve dil uzmanlarından oluşan komisyonlar açık uçlu sorular, çoktan seçmeli sorular, karmaşık çoktan seçmeli sorular ve anketler hazırlıyorlar. Her testte 27 soru var. PISA’da olduğu gibi beceri testlerine ek olarak öğrencilere anketler de uygulanıyor.
TIMMS ve PISA
Türkiye PISA testlerine 2003, 2006, 2009, 2012, 2015 ve 2018 yıllarında katıldı. 2003 yılında Fen hariç iki dalda ve diğer yıllarda da üç dalda testlere katıldı. Bu yıllar içinde Türk öğrenciler Matematik başarısı açısından zikzaklar çizerken, 2016 yılı hariç Okuduğunu Anlama ve Fen’de durgun düzeyde kaldı. Öğrencilerin 2018 skorları 2012 yılının altında kalsa da mevcut tablo korunabildi. Ancak bu durum Türkiye tek başına değerlendirildiğinde geçerli. Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında Türkiye her alanda oldukça geride.
PISA testine benzeyen TIMMS (Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması) Testleri’yse 1995’ten beri uygulanıyor. 2015 sonuçlarına göre Türkiye 4. sınıf düzeyinde Matematik’te 49 ülke arasında 36., Fen’de 47 ülke arasında 35. ve 8. sınıf düzeyinde Matematik alanında 36 ülke arasında 24. ve Fen’deyse 39 ülke arasında 21. olmuştur. ÜniAr araştırmacısı Prof. Dr. Engin Karadağ’a göre 4. ve 8. sınıflar içinde, Matematik ve Fen’de, en başarılı ve başarısız kategorileri kurulduğunda, arada oluşan en büyük fark Türkiye’de. Bu durum eğitim sisteminde heterojen ve standart olmayan bir yapıya dikkat çekiyor.
PISA GENEL SONUÇLARI
Türkiye OECD ülkeleri içinde mevcutta ‘Okuduğunu Anlama’da 31., Matematik’te 33. ve Fen’de 30. sırada. 4. ve 8. sınıflar içinde Matematik ve Fen açısından Avrupa ülkeleri arasında sonuncuyuz. PISA 2018 sonuçları için Türkiye’den alınan örneklem en çok Anadolu Lisesi (%43,7) ve Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (%31,1) öğrencilerini içeriyor.
Her üç kategorinin ortalamasına göre en başarılı okullar sırayla Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Anadolu Liseleri, Anadolu İmam Hatip Liseleri, Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri, Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri, Çok Programlı Anadolu Liseleri ve Ortaokullar. Okuduğunu Anlama, Matematik ve Fen için her kategoride başarıyı ölçen 6 farklı düzey var. Türk öğrencilerden her kategoride, en üst düzeyde başarı gösterenlerin ortalama oranı sadece %2. Her elli öğrenciden sadece birisi okuduğunu çok iyi anlıyor. Öğrenciler tüm kategorilerde en çok en başarısızlar grubunda birikiyor. Anketler açısındansa en önemli sonuç katılımcı 6.890 öğrencinin hayatından hiç de memnun olmaması.
KÜRESEL YETENEK AVI
Öğrenci seçme testleri aslında sınama açısından verimsizdir. Bu ölçümlerde öğrenciler kendi yanıtlarını oluşturamaz. Eleştirel yetenekler değil, belirli yatkınlıklar için potansiyel ölçülür. Testlerin problemle başa çıkma ya da zihinsel işlevi arttırma amaçları yoktur. Açık uçlu soru, yanıtı inşa ederken sorgulama olanağı içerir. Peki bu testler neyi amaçlamaktadır?
PISA sınavında en üst düzeyde başarılı öğrencileri olan ülkeler, ileri teknoloji üretimine en yatkın ya da en çok lider çıkarma kapasitesine sahip ülkeler olarak kabul ediliyor. Kimilerine göre küresel sermayenin hangi ülkelerde nelere dikkat etmesi gerektiğini gösteren ve dünyadaki işgücünü yönlendirmek için küresel bir emek haritası tasarlamayı sağlayan bir araç. Kimilerine göreyse gerçekten de ulusların kendi gençlerinin dünya standartları içinde nerede olduğunu görmesini sağlayan ve buna göre düzenlemeler yaparak eğitim hedeflerinin yeniden saptanmasına yarayan bir uygulama.
PISA sonuçları özellikle işletme bilimi ve liderlik açısından önemli. Dünya sermayesi bu sonuçlara bakarak ülkelere kredi verip potansiyel arıyor olabilir. Sınavda öğrenci skor ortalamalarından çok uç skorların farkları önemli. Sınavda alt skor kategorileri gerçekten de geleceğin işlevsiz ya da en azından tüketici adaylarını gösteriyor olabilir.
