Emekliye ilave zam ne kadar olacak?

Memur maaşları ve emekli memur aylıkları toplu sözleşme ile belirleniyor. Enflasyon toplu sözleşme zammını aşarsa, aradaki fark maaş zammına yansıtılıyor. Emekli işçi, çiftçi ve esnafın aylıkları ise 6 aylık enflasyon oranında artırılıyor.

SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

2016 yılından 2021 yılına kadar olan dönemde enflasyon nispeten daha düşük olduğu için memurlar ile diğer emeklilerin aylıklarına yapılan zamlar da birbirine yakın düzeylerde oldu. 2016 yılı ocak ayında emekli memurlar ile emekli işçi, çiftçi ve esnaf aylıkları arasında 3 puan fark olmakla birlikte 100 liralık seyyanen zamla fark telafi edildi. Sonraki dönemlerde ocak ve temmuz aylarında yapılan zamlara baktığımızda bazı yıllarda emekli memur aylıkları, bazı yıllarda ise diğer emekli aylıkları az farkla daha yüksek arttı. Örneğin 2016’nın temmuz ayında memurlar lehine 1.37 puanlık fark olurken, 2017 ocak ayında memurlar aleyhine 1.73 puanlık fark oluştu.

2021 kasım ayından itibaren enflasyonun yükselmeye başlaması nedeniyle 2022 ocak ayında emekliler arasında 5.48 puan fark ortaya çıktı. 2022 yılındaki bu fark kapatılmadı. 2023 yılında ise emekliler arasında fark yüksek olmamasına rağmen tüm emekli aylıkları ocak ayında yüzde 30, temmuz ayında ise yüzde 25 zamda eşitlendi.

Bu yıl ise ocak ayında emekli memur aylıkları zammı yüzde 49.25 olurken, emekli işçi, çiftçi ve esnaf aylıklarına zam yüzde 37.57’de kaldı. Emekli grupları arasında 11.68 puanlık zam farkı oluştu.

EMEKLİ İŞÇİ, ÇİFTÇİ VE ESNAFA İLAVE ZAM NE KADAR OLACAK?

Temmuz ayında memur maaşlarına, ocak ayında yapılan yüzde 15 oranındaki maaş zammına göre hesaplanacak enflasyon farkı ve yüzde 10 toplu sözleşme zammı uygulanacak. Merkez Bankası’nın yıl sonu için belirlediği yüzde 36’lık enflasyon tahminine göre ocak – haziran döneminde enflasyon yüzde 24 olarak hesaplanıyor. Bu durumda temmuz ayında memur maaşlarına ve emekli memur aylıklarına yüzde 18.61 oranında zam yapılacak. Emekli işçi, çiftçi ve esnaf aylıkları ise 6 aylık enflasyona paralel yüzde 24 oranında zamlanacak. Emekliler arasında 5.39 puan fark olacak. Altı aylık enflasyon ne kadar yüksek olursa temmuz ayında memurlar aleyhine fark da o kadar artacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, emekli işçi, çiftçi ve esnaf aylığı ile emekli memur aylıkları arasındaki farkı, temmuz ayındaki bu durumu dikkate alarak kapatacak şekilde alternatifli zam formülleri hazırladı. Öne çıkan formüle göre yüzde 37.57 olan mevcut zamma ilave olarak 4-5 puanlık zam yapılması halinde aylıklar arasındaki fark kapanacak.

En düşük 7.500 lira olan emekli aylığının ise 6 aylık dönemdeki enflasyon farkı dikkate alınarak 10 bin liranın biraz üzerine çıkartılması öngörüyor.

MALİYE BAKANLIĞI’NIN BÜTÇE KAYGISI

Çalışma Bakanlığı’nda zam formülleri ele alınırken, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçe dengelerini gözeterek ilave zamma sıcak bakmıyor. 2023 yılında emeklilikte yaşa takılanlar dolayısıyla ortaya çıkan 250 milyar liralık maliyetin bu yıl 500 milyar liraya çıkması öngörülüyor. Kahramanmaraş merkezli deprem dolayısıyla geçen yıl 760 milyar lira olan deprem harcamalarının ise bu yıl 1 trilyon lirayı aşacağı hesaplanıyor.

KARARI CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN VERECEK

Emekliye ilave zam verilip verilmeyeceğine, verilecekse hangi oranda verileceğine ilişkin son sözü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan söyleyecek. Erdoğan’ın ilave zamma vize vermesi halinde gelecek hafta TBMM’ye sunulacak kanun teklifi ile yasal düzenleme yapılacak.

AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, önceki gün gazetecilerin SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına ilave zam yapılıp yapılmayacağına ilişkin sorusu üzerine, konunun ve etki analizlerinin çalışıldığını söyledi. Güler şöyle devam etti:

"Asgari ücret artırıldığı için işveren desteğinin 700 liraya çıkarılması, kısa çalışma ödeneği ve diğer hususlarla ilgili 7-8 maddelik kanun teklifimiz var, ona çalışıyoruz. Onun içinde değerlendirilir. Önemli olan sadece bir oranın belirlenmesi, artışın ortaya çıkması değil, bütçeyi de ortaya koymamız lazım. Bakanlığımız çalışıyor. Bugün (Çarşamba) bir ön görüşme yaptık. Önümüzdeki haftaya kadar neticelenirse Kabinede değerlendirilir, sonra bizim kanun teklifimize de koyarız. Belki üçüncü haftamızda bunu da netleştirmiş oluruz."

İLAVE ZAM NE ZAMAN ÖDENİR?

SSK emeklilerinin aylıkları her ayın 17 – 26’sı, BAĞ-KUR’luların aylıkları ise 25-28’i arasında ödeniyor. Kanun teklifinin Meclis’teki yasalaşma süreci ocak ayının üçüncü haftasına kalırsa emeklilerin büyük kısmı ocak ayı aylıklarını almış olacaklar. Bu durumda ocak ayında yüzde 37.57 oranında zamlı aylık ödenecek. İlave zamma ilişkin farklar ise daha sonra hesaplarına yatırılacak.

En düşük emekli aylığının 7500 liradan 10 bin lira dolayına yükselmesinden kaynaklı ortaya çıkacak farklar da daha sonra ödenecek. Bu kişilerin öncelikle kök aylıkları yüzde 37.57 oranında artırılacak. Bu artış sonrası 7500 TL’nin altında kalanlara bu ay 7500 TL ödenecek. Artış sonrası 7500 TL’yi aşanlar ise yeni tutar üzerinden aylık alacaklar. Aralık ayı itibarıyla kök aylığı 5.500 TL ve üzerinde olanlar 7.500 liranın üzerinde aylık alacaklar.

En düşük emekli aylığı daha sonra örneğin 10.000 TL’ye çıkartılırsa, ocak ayında 10.000 TL’nin altında ödenmiş aylıklar 10.000 TL’ye tamamlanacak şekilde fark ödenecek.