Engelli çocuk annesi nasıl erken emekli olur?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 28’inci maddesi uyarınca başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annelerin erken emeklilik hakkı bulunuyor. Ağır engelli çocuk annesi 4/a (SSK), 4/b (BAĞ-KUR) veya 4/c’li (Emekli Sandığı) olarak sigortalı bir işte çalışıyorsa erken emeklilik hakkından yararlanabilir. İsteğe bağlı sigortası bulunan 4/b’li anneler de bu haktan yararlanırlar.

SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

Ağır engelli çocuk annelerinin prim günlerine, dörtte bir oranında süre ilave edilir. İlave edilen süre dolayısıyla emekli aylıkları artar. Ayrıca, emeklilik yaş haddinden ilave süre kadar indirim yapılır.

BAŞVURU NEREYE VE NASIL YAPILIR?

Engelli çocuk annelerinin erken emeklilik hakkından yararlanabilmek için bakıma muhtaç ağır engelli çocuğunun Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) tescilini yaptırması gerekir. Tescil işlemi emeklilik başvurusu sırasında da yapılabilmekle birlikte daha önce yapılmasında fayda bulunmaktadır. Çünkü çocuk tedavi sonucu iyileşirse, ağır engellilik hali sonradan ortadan kalkarsa ya da çocuk yaşamını yitirirse o süreye kadar olan hakkın kullanımı imkansız hale gelir.

Tescil için 4/a ve 4/b kapsamında sigortalı çalışmakta olan kadınlar ile 4/b kapsamında isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler çocuklarının ağır engelli olduğunun tespit edilmesi için bağlı bulundukları sosyal güvenlik il müdürlüklerine veya merkez müdürlüklerine başvurmalı. Kamu görevlilerinin (4/c) ise başvuruyu çalıştıkları kamu kurumlarına yapması gerekir.

Başvuru yapan annelerin çocukları, sağlık raporu düzenleme yetkisine sahip kamu hastanelerine sevk edilir. Hastanelerce düzenlenen raporun SGK Bölge Sağlık Kurulu’nca onaylanmasıyla tescil işlemi gerçekleştirilir.

2008 YILINDAN SONRAKİ ÇALIŞMALAR DİKKATE ALINIR

Engelli çocuk annelerinin prim günlerine 4’te 1 oranında ilave edilir. İlave edilen bu süreler emeklilik yaşından indirilir. Örneğin 2880 (8 yıl) prim günü varsa 720 gün (2 yıl) ilave edilir. Emeklilik yaşı normalde 58 ise 56’ya çekilir.

Prim indiriminde dikkate alınan gün, yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden başlatılır. Kamu çalışanları için ise milat 15 Ekim 2008’dir. Bu tarihlerden sonra geçen prim günleri dikkate alınır.

Söz konusu prim günlerinin dikkate alınabilmesi için o sürelerde bakıma muhtaç engelli çocuğun yaşıyor olması, çocuğun evlenmemesi, anne eşinden boşanmış ise çocuğun velayetinin kendisinde bulunması gerekir.

Çocuğun ölümü, boşanma durumunda velayetin anneden alınması, çocuğun evlenmesi ya da engelli çocuğun 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu kapsamında bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmaya başlaması halinde prim günlerine ilave hakkı sona erer. O tarihe kadar kazanılmış ilave süreler emeklilikte dikkate alınır.

Kendisi veya eşiyle birlikte evlat edindiği ağır engelli çocuğu bulunan anneler de erken emeklilik hakkından yararlanır. Bunların erken emeklilik hakkı hesaplanırken, evlat edinme tarihleri dikkate alınır.

YIPRANMAYA TABİ İŞLERDE ÇALIŞAN ANNELER İKİSİNDEN DE YARARLANIR

Ağır engelli çocuğu bulunan anne aynı zamanda fiili hizmet süresi zammına (yıpranmaya) tabi bir işte çalışıyorsa, örneğin asker veya polis ise hem engelli çocuğundan dolayı erken emeklilik, hem de mesleğinden dolayı sağlanan yıpranma hakkından yararlanır.

YALNIZCA BİR ÇOCUK İÇİN YARARLANILIR

Birden fazla ağır engelli çocuğu bulunan anneler, her iki çocuk için de rapor almak zorundadır. Ancak yalnızca bir çocuk için erken emeklilik hakkından faydalanırlar. Çocuklardan biri yaşamını yitirirse hakkı diğer çocuk üzerinden devam eder.

AĞIR ENGELLİ RAPORUNUN KOŞULLARI NEDİR?

Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli olunduğuna dair rapor şu kişilere verilir:

– İki kol ve iki bacak felci

– Belden aşağısının tutmaması

– Sadece kolların ya da bacakların hareket ettirilememesi

– Vücudun tek tarafının hareket ettirilememesi

– Merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalık ve arızalar

– Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar

– İki gözde yüzde yüz (tam) görme kaybı

– İki elin kaybı

– Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı

– Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı

– Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler (Aşırı kilo kaybı)

– Bu hastalık ve arızalar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalık ve arızalar.