Kamu işçisi de enflasyona yenildi

Kamuda çalışan yaklaşık 700 bin işçi için 2023-2024 yıllarını kapsayan toplu iş sözleşmesi geçen yıl mayıs ayında imzalandı. Sözleşme bazı işyerlerinde 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe girerken, diğer bazı işyerlerinde mart, nisan, mayıs gibi farklı tarihlerde yürürlüğe girdi. Bu nedenle toplu iş sözleşmesi zamları birinci yılın ilk 6 ayı, ikinci 6 ayı gibi zaman dilimlerine geri belirleniyor.

SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

Toplu iş sözleşmesiyle öncelikle en düşük işçi ücreti çıplak brüt 15.000 TL’ye çıkartıldı ve bu tutarın üzerine tüm işçiler için yüzde 45 oranında zam yapıldı. Birinci yıl ikinci 6 ayda yüzde 15, ikinci yılda ise 6’şar aylık dönemlerde yüzde 10 oranında zam yapılacak. Enflasyon, toplu iş sözleşmesi zam oranını aşarsa, aşan kısım bir sonraki dönemde ücret artışlarına yansıtılıyor.

Böylece, sözleşmesi 1 Ocak 2023 tarihinde başlayan işyerlerinde en düşük çıplak brüt ücret ilk yarıda 21.750 TL oldu. Vergi ve prim kesintisi nedeniyle çıplak net ücret düşmekle birlikte ikramiyeler ve diğer yan ödemelerle net ücret tutarı da çıplak ücrete yakın seyrediyor.

Geçen yıl ocak-haziran döneminde enflasyon yüzde 45’in altında kaldı. Söz konusu işçilere temmuz ayında yüzde 15 oranında toplu iş sözleşmesi zammı yapıldı ve en düşük brüt çıplak ücret 25.012 TL oldu. Temmuz – aralık döneminde enflasyon yüzde 37.57 oranında gerçekleşti. Böylece kamu işçileri için 22.57 puanlık enflasyon farkı alacağı ortaya çıktı.

Buna göre, sözleşmesi 1 Ocak’ta başlayan kamu işçilerinin ücretlerine ocak ayında enflasyon farkı ve yüzde 10’luk toplu sözleşme zammıyla birlikte toplam yüzde 32.57 oranında zam yapılacak.

EN DÜŞÜK MEMUR MAAŞI İLE İŞÇİ ÜCRETİ DENGESİ NE OLACAK?

Bu artış sonucunda, geçen yıl 21.750 TL’ye çıktığında büyük ses getiren en düşük kamu işçisi ücreti bu yıl ocak ayında çıplak brüt 33.159 liraya yükselecek. Brüt tutardan vergi ve prim kesintisi yapılacak. İkramiye ile birlikte ele geçen net ücret ise ocak ayında 33 bin liradan başlamakla birlikte ilerleyen aylarda vergi dilimi nedeniyle 31.400 liraya kadar düşecek. Ocak ayında en düşük memur maaşı ise aile yardımı dahil 32.860 TL, bekâr memur için de 30.910 lira oldu.

KAMU İŞÇİLERİNİN ÇOĞUNLUĞU ZAMMI GECİKMELİ ALACAK

Sözleşmesi 1 Ocak’ta başlayan kamu işçilerinin sayısı yaklaşık 200 bin kişi olurken, geri kalan yaklaşık 500 bin kamu işçisinin sözleşmesi ise mart, nisan, mayıs gibi daha sonraki aylarda başlayacak. Bu işçiler geçen yıl 21.750 lira olan en düşük maaş uygulamasından da gecikmeli olarak yararlandılar.

Sözleşmesi 1 Mayıs’ta başlayan işçiler için ilk 6 aylık dönem mayıs – ekim aylarını, ikinci altı aylık dönem ise kasım – nisan aylarını kapsıyor.

Asgari ücret yüzde 49 oranında arttı. Yıllık enflasyon 2023’te yüzde 64.77 olarak gerçekleşti. Kamu işçilerinin bir kısmı ikinci altı aylık enflasyon farkını ocak ayında almaya başlayacak.

Hiçbir şey yapılmazsa işçilerin çoğunluğu ise mayıs ayına kadar brüt çıplak 25.012 TL ücretle çalışmaya devam edecekler. Bu süre boyunca asgari ücret ile aralarındaki fark sadece yüzde 25 olacak.

KAMU İŞÇİLERİ ENFLASYONDAN FARKLI ETKİLENİYOR

Kamu işçilerinin enflasyon farkı birbirinden çok farklı olabiliyor. Ocakta başlayan sözleşmeler 2023’te ilk yarıda yüzde 45 zamma karşılık yüzde 19.77 enflasyona maruz kalırken, mayıs ayında başlayan sözleşmeler yüzde 45 zamma karşılık yüzde 34.48 oranında enflasyona maruz kaldı.

Benzer durum ikinci altı ay için de söz konusu olacak. Ocakta başlayan sözleşmeler için 22.57 puanlık enflasyon farkı doğarken, mayısta başlayan sözleşmeler için kasım – nisan döneminin enflasyon farkı dikkate alınacak. Aylık enflasyon temmuz ayından beri geriliyor. Çok büyük olasılıkla mayısta başlayan sözleşmeler için enflasyon farkı 22.57 puanın altında kalacak. Dolayısıyla ikinci yılın ilk 6 ayı için alacakları zam, sözleşmesi ocak ayında başlayanlara göre daha düşük olacak.