İnsanlık tarihinin en ölümcül salgını: Kara veba döneminde yaşananlar tüylerinizi ürpertecek!

COVID-19'U MUMLA ARATAN BİR HASTALIK "KARA VEBA"

Birçok salgın hastalık gibi kara veba da Asya bölgesinde ortaya çıktı ve tüm dünyaya yayıldı. Özellikle Avrupa'da aktif olan dönemde kısa sürmüş olmasına rağmen o kadar ölümcül bir hastalıktı ki tüm dünya tarihini değiştirmişti. Ortaya çıkması gibi bitmesi de şans eseri olan kara veba döneminde yaşananlar COVID-19'u mumla aratabilir.

İNSANLAR 72 SAAT İÇERİSİNDE HAYATINI KAYBEDİYORDU

"Yersinia Pestis" isimli bir bakteriden yayılan kara veba, 14. yüzyılda Asya'da ortaya çıktı ve tüm dünyaya yayıldı. Hayvanlardan insana daha sonra insandan insana geçiyordu. Aktif olduğu dönemde on milyonlarca insanın ölümüne neden oldu. Bir kez kara veba bakterisi size bulaştığı anda hemen müdahale edilemezse 72 saat içerisinde ölümle burun buruna gelebilirsiniz.

VÜCUTTA ŞİŞLİKLER, EKLEM AĞRISI VE ATEŞ OLUYOR

Kara veba, kasık ve koltuk altında bulunan lenf bezlerinde siyah bir şişliğe neden oluyor. Şişlik daha sonra tüm vücutta hıyarcık adı verilen çeşitli başka şişlikler şeklinde yayılıyor ve iç kanamaya neden oluyor. Tüm bu süreç içerisinde kişi sürekli eklem ağrısı ve yüksek ateş yaşıyor. O dönemde bakteriyle nasıl mücadele edileceği bilinmediği için hasta kişi birkaç gün sonra ölüyordu.

TİCARİ GEMİLERDEN YAYILDI

Avrupa'da kara veba 1347-1352 yılları arasında yaşandı. Ancak ilk olarak Asya'da ortaya çıktı. İlk ortaya çıktığı yerin ise Kırgızistan sınırları içerisinde olduğu tahmin ediliyor.

Kara veba hastalığının bu kadar hızlı yayılmasının birincil nedeni ise ticari gemilerdi. Tüccarlar bu gemilerin içerisinde farkında olmadan kara veba bakterisi taşıyan kemirgenler taşıyordu.

MOĞOLLARIN NEDEN OLDUĞU DA RİVAYET EDİLİR

Bir başka rivayette ise o dönem dünyanın büyük bir bölümüne hakim olan Moğollar zaten kara veba ile tanışmış ve ağır kayıplar vermişti. Cenevizliler ile aralarındaki barış bozulduğu için pek çok şehir Moğollar tarafından kuşatma altına alınmış ve Moğollar biyolojik silah olarak adlandırılabilecek bir taktikle veba yüzünden ölen insanların bedenlerini mancınıklarla şehirlerin içerisine fırlattıkları söylenir. Ancak bu söylemi Moğollar kabul etmez.

SADECE AVRUPA'DA 30 MİLYONDAN FAZLA İNSAN ÖLDÜ

Kara veba yüzünden yalnızca Çin'de on milyonlarca insanın öldüğü biliniyor. Avrupa'da ise bölgenin yarısından fazlası kara veba nedeniyle hayatını kaybetti. Bölgenin yüzde 30'u hatta yüzde 50'sinin öldüğü tahmin ediliyor. Verilere göre Avrupa'da kara vebadan 25 ila 30 milyon insanın hayatını kaybettiği biliniyor.

SOSYAL İZOLASYON, HİJYEN VE KARANTİNA UYGULANDI

Kara vebaya son veren üç etken olduğu söyleniyor. Sosyal izolasyon, hijyen ve karantina. Orta Çağ döneminde Avrupa şehirleri kelimenin tam anlamıyla korkunç bir yerdi. Hijyen söz konusu değildi, genellikle her yerde kemirgenler vardı. Temiz içme suyu bulmak çok zordu.

İlk önlemlerden birisi kıyıya yanaşan gemiler limanda 40 gün boyunca bekletildi. İnsanların kırsal kesimlerde izolasyonu sağlandı. Hijyen ve temiz su kaynakları artırıldı. Böylece kara veba daha da ölümcül hale gelmeden önüne geçilebildi.

MUTASYON SAYESİNDE İNSANLARIN KURTULDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR

McMaster Üniversitesi'nden görevli genetik bilimci Prof. Hendrik Poinar'a göre o dönem insanlar kara vebaya karşı bir tür mutasyon ve bağışıklık geliştirdiği için hayatta kalabildiler. Hatta Poinar'a göre bu mutasyon gen aracılığı ile hala bazılarımızda mevcut. Ancak bu mutasyon yüzünden bazı hastalıklara karşı ölüm riski de artabiliyor.

Kaynak: BBC, World History, Khan Academy