Temiz eller sağlıklı gelecek: Dünya Hijyen Günü ve bulaşıcı hastalıklardan korunmanın yolları

DÜNYA HİJYEN GÜNÜ

Dünyada ve ülkemizde Dünya Hijyen Günü her yıl 16 Ocak tarihinde kutlanır. Bu günün amacı mümkün olduğunca mikroplardan sterilize edilmiş bir ortamda yaşanmaya çalışılmasıdır. Bunu sağlayabilmenin en kolay yolu olarak ise el yıkamak görülür.

HİJYEN GÜNÜNDE NE YAPILMALI?

Hijyen sadece el yıkamak, duş almak ve temiz kıyafetler giymekle sağlanamaz bu yüzden bulunduğunuz ortamı da temiz tutmaya özen göstermelisiniz. Örneğin, evinizdeki banyoyu temizlik malzemeleriyle temizlemek, mutfaktaki kirli tabakları üzerlerinde bakteri üremeden hemen kaldırmak, evi havalandırdıktan sonra süpürmek gibi birçok duruma dikkat edilmelidir.

Bunun yanı sıra eğer dışarıdaysanız yanınızda kolonya taşıyabilirsiniz, toplu taşımayı kullandıktan sonra elinize sıkabilirsiniz böylelikle viral hastalıklardan korunma ihtimalinizi de artırmış olabilirsiniz. Ayrıca, gün içerisinde neredeyse hep elimizde bulunan cep telefonunu dezenfekte etmek de önemlidir.

HİJYENİN ÖNEMİ

İnsanlar gün içerisinde istemsiz olarak ellerini; yanak, ağız, saç, burun ve gözüne götürür. Bu durum bulaşıcı hastalıkların kısa süre içerisinde yayılmasına neden olur. Kirlenmiş eller yoluyla bir kişiden diğerine birçok bulaşıcı hastalık yayılabilir bu yüzden ellerinizi sabun ve suyla düzgün bir şekilde yıkamak, bu hastalıklara neden olan mikropların yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.

Birleşik Devletler Ulusal Tıp Kütüphanesi’nde yayınlanan raporlara göre, dünya genelinde 5 yaşın altındaki yaklaşık 2 milyona yakın çocuk ishalli hastalıklar ve zatürre nedeniyle hayatını kaybediyor. İshalle enfekte olan her 3 çocuktan biri ya da solunum yolu rahatsızlıklarından (zatürre gibi) etkilenen her 5 çocuktan birisi, ellerin sabun ve suyla iyice yıkanmasıyla hastalığa yakalanmaktan kurtulabiliyor.

MİKROPLAR ELE NASIL ULAŞIR?

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nde yayınlanan araştırmaya göre, kirli eller yoluyla birçok hastalık yayılır, bunlar arasında salmonella, ishal, grip, soğuk algınlığı ve koronavirüs gibi solunum yolu enfeksiyonları yer alır. Bu mikroplar farkında olmadan bir dokunuşla veya bir el sıkışmayla bir kişiden diğerine yayılabilir ve kişiyi hasta edebilir.

Bu mikroplar, sıklıkla dışkıda bulunur ve tuvaleti kullanırken elinize bulaşabilir. Ayrıca, hayvan dışkısı izleri içeren çiğ etlerle uğraşırken kişinin eline de ulaşabilir. Bununla birlikte, mikroplar bir nesneye dokunulduğunda bile ellere bulaşabilir.

SALGIN HASTALIKLARDAN KORUNMADA HİJYENİN ROLÜ

Son zamanlarda oldukça yaygınlaşan grip (influenza), koronavirüs (COVID-19) ve koronavirüse bağlı olarak ortaya çıkan Eris varyantı ile JN1 virüsüne karşı korunmada da kişisel hijyen oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu hastalıkların neredeyse hepsinde benzer korunma yolları vardır, peki bu yollar nelerdir?

KORUNMAK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

Örneğin, koronavirüsten korunmak için ellerinizi sık sık en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkamak, el dezenfektanı veya kolonya kullanmak, elleriniz kirliyken yüzünüze dokunmaktan kaçınmak, hapşırırken veya öksürürken mendil kullanmak, toplu alanlarda sosyal mesafeye dikkat etmek ve maske takmak gibi önlemler alabilirsiniz.

Gripten korunmak için temas ettiğiniz yüzeyleri sık sık temizleyip dezenfekte edebilirsiniz. Bununla beraber, ellerinizi düzenli olarak yıkamalısınız ve hasta olan kişilere yaklaşmamalısınız. Ayrıca, grip aşısı da olabilirsiniz. Son olarak ise diğer insanlardan gelebilecek mikroplardan korunmak için maske takabilirsiniz.

Eris varyantı ve JN1 virüslerinde de, koronavirüsteki gibi öncelikli korunma yolu kişisel hijyene dikkat etmekle başlar. Bununla birlikte bağışıklı güçlü tutmak için sağlıklı beslenmek, hasta olduğunu düşündüğünüz kişilere yaklaşmamak, kalabalık ortamlarda maske takmak ve eğer hasta olduğunuzu düşünüyorsanız doktora gittikten sonra evde kalmak gibi yöntemleri uygulayabilirsiniz.

Kaynak: Better Health, News Medical, Centers for Disease Control and Prevention, World Health Organization, National Library of Medicine