Enflasyon yaratana kadar bol keseden paraya devam
Avrupa Merkez Bankası (ECB) kendinden beklenen tarihi adımı attı. Merkez bankaları mart ayından başlayarak Eylül 2016’ya kadar her ay 60 milyar Euro’luk devlet tahvili alımı yapacak. 19 aya varan bu alım programı tamamlandığında 1 trilyon 14 milyar Euro’luk büyüklüğe ulaşılacak (yaklaşık 1.3 trilyon dolar). Bu miktar da, piyasaların beklediği parasal genişlemenin üzerinde. Beklenen tutar 1 trilyondu. Banka ise önceki gün basına kafa karıştırıcı bir sızdırma yaparak nabız yokladı. Aldığı geri dönüşe göre kararına ince ayar çekerek dün beklentileri karşılayacak şekilde 1 trilyonun üzerinde bir parasal genişleme paketi açıkladı. Kararın ardından herhangi bir bozulma olmadı. Ancak anlaşılması biraz zaman aldı ve fiyatlamasının yapılması biraz gecikmeyle gerçekleşti.
■ Şok etkisi ve coşku yapmamasına rağmen piyasalarda pozitif bir dalga yarattı. Borsalar yukarı gitti, faiz oranları hemen her yerde dip yaptı, Euro son 11 yılın en düşük düzeyine indi. Dolara karşı değeri 1.15’in altına indi. Dolar Endeksi 93.481 ile son 8 yılın en yükseğine çıktı. Altın 1.300 dolar etrafında dalgalandı. Türkiye piyasaları da pozitif etkilendi ve borsa yükselirken döviz ve faiz ise düştü.
■ Basın toplantısında ECB Başkanı Draghi’nin açıkladığı parasal genişlemenin en pozitif yorumlanacak tarafı ise her ne kadar Eylül 2016 tarihi belirtilmiş olsa da, programın ucunun açık olmasıydı. Şu anda yüzde -0.2 olan enflasyonun hedef olan yüzde 2’ye veya bu düzeye yaklaşıncaya kadar tahvil alımları sürdürülecek. Yüzde 2’ye yaklaşma oranının da yüzde 1.8 olduğu belirtiliyor. Euro Bölgesi’nde görülen deflasyonun enflasyona dönmesi ve en az yüzde 1.8’e çıkana kadar parasal genişlemenin ve tahvil alımlarının devam edecek olması, programı açık uçlu yapıyor. Demek ki, Eylül 2016 tarihi geldiğinde veya bu tarih yaklaştığında hedef enflasyona ulaşılamazsa program uzatılacak.
■ Bu durum açıklamada Draghi’nin “Tahvil alımları enflasyonun sürdürülebilir bir ayarlama seyrine girdiği görülene kadar sürecek” sözüyle yer buldu. Miktarın 1 trilyon Euro’yu geçmesi yanında para paketinin en çok beğenilen yönü açık uçlu olmasıydı.
■ Paketin hedefinin sadece enflasyon yaratmakla sınırlı kalması da pozitif yönlerinden biri. Çerçevesi iyi belirlenmiş. Henüz yeni düşülen deflasyon ortamından çıkılması biraz zaman alacak. Enflasyonda toparlanma bu yıl sonu veya gelecek yılbaşı gibi bekleniyor.
■ Parasal genişlemede alınacak devlet tahvillerinin reytinginin asgari yatırım yapılabilir düzeyde olması koşulu getirildi. Bu seviyenin altındaki tahviller programa dahil edilmedi. Dolayısıyla ilk etapta Yunanistan programa dahil değil. Ama ilerleyen dönemde zor durumdaki ülkeler için özel bir paket hazırlanarak tahvil alımlarının ikinci ve üçüncü etabının başlatılacağı tahmin ediliyor. O zaman yatırım yapılabilir seviyenin altında olan Yunanistan tahvilleri de programa girebilecek.
■ Özel program demek, çürük veya çöp tahvillerin satın alınmasının bazı şartlara bağlanması demek. İlgili ülkeler buradan gelecek taze paranın kullanım yeri konusunda ya da bazı ekonomik reformlara ve yapısal önlemlere zorlanabilir. Yani ECB bir anlamda IMF’nin fonksiyonunu da üstlenebilir.
■ ECB’nin dünkü kararı ile Euro Bölgesi’nde artık likidite veya para sıkıntısının olmayacağı garanti altına alındı. Bu durum ekonomik aktörlerin daha cesaretli hareket etmesini sağlayabilir. Üretimden tüketime kadar karar vericilerin cesaretlendirilmesi, yabancı yatırımcıların güvencesinin artırılması ekonomik canlamayı ve beraberinde enflasyonu yaratabilir.
■ Bu yönüyle kararın Türkiye’ye etkisi ticaret kanalı üzerinden pozitif olmaya aday.
SONUÇ: “İnsanoğlunun hiçbir icadı, para kadar fesat verici değildir.” Sophocles
