Faizde çıkışın sonu, inişin başı
Siyasi riskin azalması ve dış koşulların pozitife dönmesi ile nisanda faizlerin yönü aşağıya döndü
Ticari kredi faizleri ocak sonunda yüzde 11.07'den mart sonunda yüzde 14.66'ya yükseldi, 11 Nisan'da ise yüzde 12.86'ya geriledi. Artışın yarısı geri alındı. Tüketici kredilerinde artış durdu. 1 ve 3 aylık mevduat faizi düşerken, 6 ve daha uzun vadelilerin faizi yükseliyor
Faizlerin tırmanışında yolun sonu göründü. Seçimlerin hemen ertesinde Başbakan Tayyip Erdoğan'ın "faizler nasıl artırılmışsa şimdi ayni şekilde düşürsün" açıklamasına, Merkez Bankası "zaman içinde ve küçük adımlarla düşürebiliriz" anlamına gelecek bir yanıt vermişti. Merkez Bankası'nın faiz düşüşüne kapı aralaması, piyasaların bu kapıyı daha da zorlamalarına yol açtı. Dış koşulların olumluya dönmeyle de faiz düşüşü nisan ayında ivme kazandı. Merkez Bankası bu sırada bankaları fonlama faizini yüzde 10.30'lardan yüzde 10'a kadar indirdi. Yani fiilen faizleri aşağı çekti.
Siyasi niyete bürokratik niyetin ve dış koşulların kısmen elverişliliği de eklenince, bankalar faizi düşürmeye başladı. Merkez Bankası'nın haftalık bazda izlediği mevduat ve kredi faizlerinin seyrinde mart öncesi ve sonrası net bir kırılma yaşandığı görülüyor. 28 Mart'la biten haftada faizler tepe noktasını yapmış ve sonra da düşüşe geçmiş.
■ Burada tek istisna 2 yıllık gösterge devlet tahvil faizinin 12 Mart'ta yüzde 11.87 ile tepe noktasını bulmasıdır. 11 Nisan itibarıyla bu faiz yüzde 9.47'ye indi ve 2.5 puana yakın gerileme kaydetti.
■ Mevduat faizlerinde ise bankalar kısa vadelileri düşürdü, buna karşılık uzun vadelileri artırdı. Buna göre 1 ve 3 ay vadeli mevduat faizleri indirildi, 6 ay ve daha uzun vadeli mevduat faizleri artırıldı. Mevduat faizlerinin ortalaması ise ocak sonundaki faiz artırımından önce yüzde 7.90 iken, mart sonunda 10.93'e yükseldi ve üç puan attı. 11 Nisan itibarıyla mevduatların ortalaması yüzde 10.56'ya geriledi. Düşüş yaklaşık yarım puan.
■ Kredi faizlerindeki değişim mevduat faizleriyle paralel ama daha bir dikkat çekici. Burada tüketici kredisi faizlerinde pek düşüş bile yok denilebilir. Konut kredisi faizleri yüzde 11.64'ten mart sonunda yüzde 13.83'e çıktı, 2 puandan fazla artış kaydetti. 11 Nisan'da ise yüzde 13.81 düzeyindeydi.
■ Tüketici kredilerinin faiz ortalaması ise yüzde 13.70'den yüzde 16.05'e yükseldi. Son olarak yüzde 15.99'a geriledi. Buradaki düşüş yüzde 0.06 gibi, önemsenmeyecek düzeyde. Tüketici kredileri yüksek maliyetli olmaya devam ediyor.
■ Buna karşılık ticari kredi faizlerinde ciddi düşüşler yapıldı. Burada kredili mevduat hesabı faizleri hariç tutulmak üzere ki, buna çekirdek ticari kredi faizi diyebiliriz, yüzde 11.07'den yüzde 14.66'ya yükseldi, 11 Nisan itibarıyla de yüzde 12.85'e geriledi. Gerçek ticari kredi faizlerindeki iki aylık artış 3.59 puan, son iki haftalık düşüş 1.81 puan. Şimdilik ekstra artışın yarısı geri verildi. Bunun da ticari kredi kullanımını artırması beklenir.
■ Faizde çıkış tamam, düşüş de başladı. Bu açıdan 24 Nisan'daki Merkez Bankası faiz kararı bu eğilimi devam ettirici ve bozmayacak şekilde çıkabilir. 30 Nisan'da açıklanacak yılın 2. Enflasyon Raporu ile Merkez Bankası'nın tutumu daha netleşmiş, faiz düşüşü tescillenmiş ve daha sağlam kazığa bağlanmış olur.
SONUÇ: "Karanlıktan korkar, ışıktan kuşkulanırım." Woody Allen
Sıcak para stoku 15 milyar $ arttı
Türkiye’ye yönelik sermaye akımları, 4 aylık zayıflamanın ardından son 4 haftadır toparlandı. Kasım ortasında kâr amaçlı satışlarla başlayan yabancı portföy çıkışı, 17 Aralık süreci ile hızlandı. Önce küçük çaplı bir devalüasyon, ardından faiz şoku yaşandı. Ocak ayı sonundaki bu faiz şokuna rağmen sermaye hareketlerindeki toparlanma mart ayının ikinci yarısına kaldı. Merkez Bankası verilerine göre, mart ortasından 11 Nisan’a kadar geçen 4 haftalık sürede hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi yoluyla gelen yabancı sermaye tutarı net bazda 2.412 milyon dolar oldu. Daha önceki 4 ayda net bazda çıkış oldu ve yabancı portföy yatırımları stoku ekimde 147.8 milyar dolardan şubat sonunda 109.6 milyar dolara kadar indi. Yabancı portföyü 11 Nisan itibarıyla hisse senedinde 58, tahvilde 50 milyar dolara yükseldi. Buna 16 milyar dolar civarındaki yabancı mevduatı da eklendiğinde 124 milyar dolarlık kısa vadeli sermaye stokuna ulaşılır. Bu da 109 milyar dolarlık şubat sonu verisine göre 15 milyar dolarlık artış demektir.
