Ekolojik ayak izi nedir? Ekolojik ayak izi hesaplama nasıl yapılır, nasıl azaltılır?
Doğanın bize sunduğu armağanları kullandık ve kullanmaya devam ediyoruz. Ancak bu armağanları kullanırken tahribat boyutunu kimi zaman bertaraf ediyoruz. Özellikle son yıllarda doğal kaynaklara olan talep dünyanın karşılayabileceğinin çok üstünde yer almaktadır. Ekolojik ayak izi nedir? Çevreyle ilgili ayak izi hesaplama nasıl yapılır, nasıl azaltılır? İşte, detaylar.
Bireyin Ekolojik ayak izi hakkında yeteri kadar bilinçlenmemesi ve doğal kaynakları koruma yönünde bireysel olarak üstüne düşen vazifeleri yerine getirmemesi, sürdürülebilir bir yaşamı sekteye uğratmaktadır. Oysaki gelecek nesillerin bugünkü imkânlardan faydalanabilmesi için elimizden geleni yapmalıyız. Ekolojik ayak izi nedir? Hesaplama nasıl yapılır? Ekolojik ayak izi ve ekolojik ayak izini azaltmak için neler yapılabilir? İşte, merak edilen detaylar.
Ekolojik Ayak İzi
Ekolojik ayak izi kavramı, insan faaliyetleri sonucunda bozulan ekosistem dengelerini hesaplamak ve ekosisteme geri kazandırılması gereken miktarı belirleyebilmek için geliştirilmiş bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Basit bir şekilde sürdürülebilirliğin temel bir göstergesi olarak tanımlanabilir. Bir nevi dünya ve insan arasında gerçekleştirilen alışveriş dengesidir. Gezegenin giderek ısınması, mevsimlerin ve iklimlerin değişmesi, canlıların yaşam alanlarının giderek daralması gibi etkenler de ekolojik ayak izini artırmaktadır.
Ekolojik Ayak İzi Hesaplama
Ekolojik ayak izinin genel tanımından sonra en merak edilen detay hesaplama yöntemidir. Temel olarak belirli bir nüfusun doğadan talep ettiği kaynakları ve gelecekte gerekecek doğal alanı hesaplamayı amaçlamaktadır.
Ulusal ölçekte yer alan formülü şudur:
Ekolojik Ayak İzi (ha*) = Tüketim x Üretim Alanı x Nüfus
*Ha: Hektar = 10.000 m²
Formüldeki değişkinler ise:
Tüketilen etin kilogram olarak ağırlığı, tüketilen suyun litre birimiyle ölçüsü, kullanılan elektriğin jul birim değeri gibi. Kısaca malların kullanım ölçüsünü ifade etmektedir.
Belirlenecek olan bir tüketim miktarının sürdürülebilir olarak karşılanması için gereken üretken biyolojik alan olarak tanımlanır. Dünya üzerinde 5 farklı biyolojik üretken alan belirlenmiştir:
Belirli bir alan içerisinde doğal kaynakları tüketen insan sayısını ifade etmektedir.
Ekolojik Ayak İzi Nedir?
Ekolojik ayak izi, gezegen üzerindeki etkimizi ölçmek için kullanılan temel bir sürdürebilirlik göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsanların dünya üzerinde yer alan doğal kaynaklardan ve ekosistem üzerinden tükettiği miktarı gösteren bir sistemdir diyebiliriz. Hesaplamalar da atık seviyesinin en aza indirilmesi ve tüketilen doğal kaynakların miktarının dengelenmesi amacıyla yapılır.
Kavramın ilk ortaya atılışı 1970'li yıllara uzanmaktadır. William Rees tarafından ortaya konulan bu çalışma Mathis Wackernagel tarafından da geliştirilmiştir. Gelecek için bir adım atılması yönünde ekolojik ayak izi oldukça önemlidir. Doğada bulunan kaynakların bilinçsizce ve hızlı bir şekilde tüketilmesinin önüne geçer. Böylelikle doğal kaynakların tüketim hızı ile yenilenme hızı olabildiğince dengelenir.
Ekolojik Ayak İzini Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?
Çevresel etkinin azaltılması, sürdürülebilir bir dünya elde edilmesi açısından önemli bir adım olarak karşımıza çıkar. Gelecek nesillerin de ihtiyaçlarını karşılayabilmesi açısından oldukça mühimdir.
Ekolojik ayak izini azaltmak için yapılabilecekler şunlardır:
İnsan faaliyetlerinin doğa üzerindeki yükünün anlamaya yardımcı olan ekolojik ayak izi, yukarıda listelenen maddelerin yerine getirilmesiyle birlikte azalma gösterebilecektir. Burada önemli olan hem kurumsal hem de bireysel üstümüze düşen görevlerin gerçekleştirilmesidir. Bu noktada beslenme ve tüketim alışkanlıklarımızın değişmesi gerekmektedir. Gereksiz tüketimin önüne geçilmeli ve çevre kirliliğinin en aza indirgenmesi yönünde adımlar atılmalıdır.
