TELEFONDA sesi oldukça hüzün doluydu; belli ki çok üzgündü…
“Tıp fakültesi ikinci sınıftan evladımızı kurtaramadık… İki saat önce gelseydi şu an yaşıyor olacaktı…”
A.Ü. Anestezi ve Reanimasyon Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necmettin Ünal öğrencisi için üzülürken, bir yandan da hayıflanıyordu:
“Yıllardır Sepsis'in ne bela olduğunu kamuoyuna yeterli düzeyde anlatamadık!..”
_____
____
Sepsis için bela demekte haklı, çünkü geçen yıl dünyada 50 milyon kişiye Sepsis tanısı konulmuş ve bunun 11 milyonu ölümle sonuçlanmış.
Bu da demektir ki her 5 Sepsis vakasından biri ölümle sonuçlanmış ve dünyadaki her 5 ölümden birine de Sepsis neden olmuş…
____
____
Çocuklarda durum daha vahim; her yıl 5 yaşına gelmemiş 5 milyon çocuk Sepsis nedeniyle hayatını kaybediyor…
Bu rakam, dünyada her 2,8 saniyede Sepsis dolayısıyla bir kişinin öldüğünü gösteriyor...
HER 2,8 SANİYEDE BİR ÖLÜM
Prof. Dr. Ünal, bu denli yüksek rakama ulaştığını bilmediğimi söylediğimde, ilginç bir araştırmanın sonucunu yolladı.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencileri, kentte düzenledikleri ankette 1684 kişiye "Sepsis kelimesini duydunuz mu?" diye sormuş, sadece %11,1’i duyduğunu belirtmiş; %88,9’u ise kelimeyi hiç duymadığını söylemiş…
Bu da gösteriyor ki toplumun Sepsis hakkındaki bilgi seviyesi yok denecek düzeyde...
SEPSİS NEDİR?
Sepsis, vücudun kapmış olduğu bir enfeksiyona karşı aşırı tepki vermesi anlamına geliyor.
Vücut hayati tehlike yaratan enfeksiyon karşısında aşırı aktif ve toksit tepki gösteriyor.
Sonrasında da enfeksiyon ile mücadele etmeyi bırakıyor; bu aşamadan sonra da Sepsis başlıyor…
İlerledikçe de vücutta iltihaplanmaya, organların işlevini kaybetmesine varacak kadar şiddetli boyuta ulaşmasına ve sonuçta felç, kalp yetmezliğine yol açıyor…
Kısa sürede müdahale edilmezse de ölümle sonuçlanıyor, hastanın geri döndürülmesi zorlaşıyor...
HER SAAT KAYIP ÖLÜME %4 YAKLAŞMAK DEMEK…
Prof. Dr. Ünal, her bir saatlik gecikmenin ölüme %4 oranında daha yakınlaşma anlamına geldiğini belirtip ekledi:
“Covid-19 nedeniyle yoğun bakım servislerinde yatan hastaların %79’unda Sepsis mevcut ve ölümlerin önemli kısmının nedeni…”
Aktardığına göre yoğun bakım servislerinde yatan Sepsisli hastalarda bir aylık ölüm oranı ise %63…
Sepsis nedeni olan enfeksiyonların %88’i ise hastane dışından kapılıyor...
Sepsis nedeni olan enfeksiyonların ağırlıklı bölümü de zatürre, menenjit, yumuşak doku ve deri hastalıkları, karın içi ve üriner sistem enfeksiyonları…
Sepsis hastaları tedavi sonrası da bu hastalıktan kurtulmakta zorlanıyor; bir ay içinde %19’u, üç ay içinde de %40’ı tekrar hastaneye dönüyor…
Hastaneden taburcu olanların bir yıl içinde ölüm oranı ise %28 ile %40 arasında değişim gösteriyor.
____
NEHİRLER ANTİBİYOTİK AKIYOR
Sepsis vakalarında kullanılan tedavi yöntemi ise güçlü antibiyotikler…
Ancak kişi geçmişte antibiyotik kullanımı yüksek olmuşsa vücudu bağışıklık kazandığı için daha yüksek antibiyotiğe ihtiyaç duyuyor.
Bu da tedaviyi çok daha zor hale getiriyor.
Prof. Dr. Necmettin Ünal, bu aşamada önemli veriler aktardı; Türkiye’nin Dünya’da antibiyotik kullanımımı en çok olan ve en fazla artan ülke konumunda olduğunu belirtti.
Aktardığı bir diğer veri ise endişe yaratan düzeyde…
Dünyanın etkin kuruluşlarından olan, Çevresel Toksikoloji ve Kimya Derneği (SETAC) 72 ülke, 6 kıta, 91 nehirden 711 örnek almış.
Nehirlerin içinde Chao Phraya, Tuna, Mekong, Sein, Thames, Tiber’in yanı sıra Dicle de var…
İncelemede 14 farklı antibiyotik olduğu görülmüş…
Bu örneklerden 111’inde ise antibiyotik konsantrasyonunun güvenlik sınırının üstünde olduğu tespit edilmiş…
YÜZDE 60-70’İ TARIM VE HAYVANCILIKTA
Dikkat çeken ise antibiyotik kullanımının %60-70’inin tarım ve hayvancılık alanında, özellikle de çiftlik hayvancılığında kullanılıyor…
Bir rahatsızlığı bastırmak veya üretimi arttırmak için alınan bilinçsiz antibiyotiğin insan ömrünü kısalttığının ise farkına varılmıyor…
____
Sepsis de tam da bu nedenlerden dolayı baş edilemez hale dönüşüyor…
Umarım Prof. Dr. Necmettin Ünal’ın uyarıları yerini bulur; binlerce insanın ölümünün önüne geçilir…
