Bir annenin derdi: Bıraksam oğlum bütün gün bilgisayar oynayabilir
Bana gelen mektupların tümünü okurum, ama her okuduğum mektubu yanıtlamam. Psikoterapi yapmak önemli bir iştir ve ben klinik psikolog değilim; o nedenle ben iletişim konularında yardımcı olabileceğim konuları seçerim.
Geçen gün bir anneden aşağıdaki mektubu aldım: Biliyorsunuz zamanımız gençleri bilgisayar oyunları ve elektronik aletleri ile iç içe büyüyorlar. Oğlum 12 yaşında; bıraksam yaşıtları gibi bütün gün bilgisayar oynayabilir. Oyunlar konusunda gerekenlerin hepsini anlatıyorum. İşten geldiğimizde onu özlediğimizi, onunla sohbet etmek istediğimizi her akşam söylememe rağmen o bildiğini yapıyor ve oyuna devam ediyor. Ayrıca akşamları derslerine harcaması gereken zamandan fazlasını bilgisayara harcıyor. Bende tatlılıkla yanlış yaptığını anlatıyorum, ama artık tatlılıkla anlatmaktan sıkıldım. Okul hayatını daha ciddiye alması için uğraşıyoruz. Başarılı bir öğrenci fakat artık daha fazla çalışması gerektiğini anlatıyoruz. Başaramıyoruz. Tavsiyelerinize ihtiyacım var. Öncelikle bir erkek olduğunuz için, bir eğitmen olduğunuz için ve de baba olduğunuz için tecrübelerinize ihtiyacım var. İnsanı rahatlatan gülümsemeniz yüzünüzden hiç eksik olmasın sevgi ve saygılarımla. Anne bilinçli, ama oğluyla kurduğu ilişki geliştiren, sağlıklı bir ilişki değil. Sınırlar ve sorumluluk bilincinde aksamalar var. Bu bilinç nasıl gelişir? Konu aile yönetimine geliyor. Önerilerim şunlar:
1-Haftalık aile toplantıları yapın: herkesin katılabileceği toplantılar. Her toplantıya sırayla ailedeki 7 yaş ve yukarısındakiler başkanlık yapsınlar.
2-Aileyi yönetecek değerler belirlensin: Ailede yönetecek değerler önerilir ve tartışılır. Benim önerdiğim değerler şunlar: “saygı,” “sevgi,” “yardımlaşma,” “dürüstlük,” “sorumluluk,” “hakkaniyet,” “empati,” “biz bilinci” ve “elinden gelenin en iyisini yapmak.”
3-Toplantı öncesi ailede yapılan bütün işlerin dökümünü yapın. Bu liste kapsamlı bir listedir, yapılan bütün işleri içerir ve sürekli yenilenir; ilaveler olur ve işlevini yitirenler çıkarılır. Yemek, bulaşık, çöp, alışveriş, ev temizliği, vb.
4-Kişilerin sorumlulukları konuşulur ve kararlaştırılır. Yemeği kim yapar; bulaşığı kim yıkar; çöpü kim atar; alışverişi kim yapar; evi kim derler toparlar ve temizler; faturaları kim öder, evde küçük çocuk varsa onu kim besler, altını kim temizler, vb. (Bu işler dönemsel olabilir; ya da vardiya usulü bir sistem kabul edilebilir.) Okula giden öğrenciler kendi sorumluluklarının ne olduğunu ve ne yapmaları gerektiğini bu toplantılarda konuşurlar.
5-Görevini yapmazsa sonucu ne olur? Birlikte konuşulur ve karara bağlanır.
6-Ailenin bütçesi ve her bir kişinin harçlığı konuşulur ve karara bağlanır.
7-Yeni alınacak şeylerin kullanım koşulları önceden konuşulur ve karara bağlanır.
8-Zaman planlaması: Ailenin birlikte geçireceği zamanları; tiyatro, sinema, diğer eğlence konuşulduğu gibi her bir bireyin kendi arkadaşları ile sosyalleşeceği zamanlar ve süreleri konuşulur.
9-Gözden geçirilir: Her hafta daha önce verilen kararların uygulamada ne kadar başarılı olduğu konuşulur ve gerek varsa eski kararlar değiştirilerek yeni kararlar alınır.
Böyle bir yapı içinde bilgisayar alınmadan önce ayrıntılılar konuşularak bir altyapı oluşturulur: hafta içi ve hafta sonu günler oğlumuz bilgisayarı ne kadar kullanacak; hangi amaçlarla kullanacak. Bu etkileşimler içinde bir aile yaşamı oluşturulur. Hafta içinde çıkan sorunlar gelişigüzel konuşulmaz; not alınır ve haftalık aile toplantısında konuşulur. Haftaya annenin mektubunda gördüğüm sorunları listeleyerek belirteceğim.
