Tekeşlilik ruha iyi gelmiyor mu?
GAZETE HABERTÜRK/ POLEMİK
GÜLİN YILDIRIMKAYA
gulinyildirimkaya@haberturk.com
GEÇTİĞİMİZ hafta okuyucuyla buluşan, psikolog yazar Gündüz Vassaf ile Haberturk.com'un yayın yönetmen yardımcısı Kürşad Oğuz'un yaptığı nehir söyleşi kitabı “Gündüz Feneri” hem onu hem de Türkiye ve dünyayı anlatıyor. Kitaptan tadı damakta kalacak çok bölüm var ama Vassaf'ın özellikle tekeşlilikle ilgili söyledikleri tartışılmaya değer. Vassaf'a göre monogami (tekeşlilik) ruh sağlığına iyi gelmiyor: “Kadın erkek ilişkisinde çok farklı sevgi, yaşam biçimleri var. Ama biz tek biçim diktası altına girdik. Monogami yani tekeşlilikten bahsediyorum. Dünyada en çok cinayetin karı koca arasında işlendiğini dikkate almaksızın onu çok ahlaklı, doğru kabul ediyoruz. Burada bir terslik olmalı. En çok cinayet monogamide işleniyorsa, bu pek doğru, pek insanın ruh sağlığına iyi gelen bir şey olmayabilir. En kötü şey birbirimizi öldürmemiz.”
Bugüne kadar oldukça fazla antitez üretilen, fizyolojik, sosyolojik, psikolojik nedenlerle karşı çıkılan tekeşliliği yeniden sorgulama zamanı. Tekeşlilik ruh sağlığına iyi gelmiyor mu? Şiddeti körüklüyor mu? Çözüm yeni biçimler mi yoksa yine tekeşliliğin kendisi mi? Farklı isimlere sorduk, farklı farklı cevaplar aldık. Tekeşlilik meselesi bugünün polemiğinde...
"Sınırsızlık mutsuz eder, tekeşlilik insana huzur verir"
Psikiyatr Prof. Dr. Mansur Beyazyürek
EN fazla cinayetin kadın ve erkek arasında işlendiğine dair bir çalışma olduğundan haberim yok, öncelikle onu söylemek lazım. Hiç duymadım böyle bir araştırma. Kadınerkek arasındaki cinayetlerin sebebi erkeğin poligamisiyle ilgili olabilir. Vassaf kendi tezini savunma adına monogamiye atmış suçu ama böyle bir şey yok. Batı kültüründe de monogami esastır. Erkek, yapısı itibarıyla, doğası itibarıyla poligamdır. Bunu zamanında Başbakan Prof. Dr. Sadi Irmak söylediğinde yer yerinden oynamıştı, bu yeni bir görüş değil. Erkek poligamdır ama monogaminin de cinayete, şiddete neden olduğunu söylemek spekülasyondan başka bir şey değil. Batı dünyası, poligamiyle oluşan psikolojik ve fizyolojik bunalımları aşmak için monogamiyi teşvik ediyor. Erkeğin yapısı poligami ama yüzyıllar içinde dinsel ve kültürel yapılarla beraber bu yönünü bastırıyor. Toplumların monogamiye zorlanmasının nedeni biraz da kişilerin ruh sağlığını ve beden sağlığını korumak. Bunun için var monogami. Öbür türlü baktığınız zaman, sınırsızlık insanı daha da mutsuz kılan bir şeydir. Sınır, insanı huzurlu kılar. Belki de bu yüzden monogamiyi desteklemek lazım.
‘Şiddet poligamide de var monogamiyle ilgisi yok’
Bahçeşehir Üni. Sosyoloji Böl. Bşk. Prof. Dr. Nilüfer Narlı:
TEKEŞLİLİĞİN insanları şiddete ve cinayete sürüklediğini iddia etmek çok güç, bu çok büyük bir iddia. İnsan ilişkilerinde şiddetin kökenine baktığımız zaman -sadece öldürme değil, her boyutta, her türlü şiddeten önemli neden olarak beklentilerin karşılanmaması, kişilerin birbirlerini aşağılaması, kıt kaynakların paylaşımı yüzünden çıkan tartışmaları görüyoruz. İnsanlık tarihine baktığımız zaman tarım toplumuna geçişle birlikte tekeşliliğin daha fazla kurumlaştığını görüyoruz. Tekeşliliğin hayatımıza girmesi çok uzun bir geçmişe dayanıyor, çok köklü bir geçmişi var. Tekeşlilikte ilişki yürümüyorsa çiftler ayrılabilirler. Tekeşlilik şiddeti körüklemek zorunda değil, ayrılık da bir çözüm. Erkeğin çokeşliliğini kanunlaştırmış ya da dini normlarla meşrulaştırmış toplumlar var. Ama poligami, monogamideki arızaları yok etmez. Arızanın nedeni monogami kavramının kendisi değildir zaten, kişiler arasıdır. Poligamide de şiddet çıkar, anlaşmazlık çıkar. Birçok kadınla ilişkisi olan erkeğin hoşgörülme nedeni ekonomiktir, mecburidir. Mutlu ve huzurlu olunduğundan değil.
"Tekeşliliği iyi sandığımız için cinayet işleniyor"
Oyuncu Lale Mansur:
ÜLKEMİZDE bir cinayet salgını yaşanıyor. Kocasından ayrılmak isteyen kadınlar, kocaları tarafından öldürülüyor, çünkü erkekler kadınları kendilerinin bir uzantısı, bir organı gibi görüyor, böyle algılıyorlar. Onların bir başka birey, bir başka insan olduğunu, kendileriyle yaşamak istemeyebilecekleri gibi bir şey kafalarında yok. Bu kadar çok erkek deliriyorsa, bu kadar cinayet işleniyorsa bunun elbette ki bugüne kadar “iyidir” diye bilinen birtakım fikirlerle, kavramlarla ilişkisi var. Tekeşlilik de bunlardan biri.
‘Çokeşli yaşıyor tekeşlilikte karar kılıyoruz’
Yazar Sinan Akyüz:
İNSANLAR çokeşliliği yaşar ama tekeşlilikte karar kılar. Tekeşlilikte cinayet işleniyor, çünkü içinde aşk var. Aşk dönem dönem insanlarda hastalıklı bir yapıya neden olabiliyor. İnsanlar şiddeti en yakınlarına yaşatıyorlar. Sadece monogamiden çıkmıyor şiddet, kız kardeşe, anneye de şiddet uygulanıyor. Çokeşli de yaşasalar bir gün tek aşka, tekeşliliğe döner bütün insanlar. İnsanoğlunun fabrika ayarlarında kıskançlık var. Bu anormal de değil, aşkın gücü. Zaman zaman sevgiden boğabilirsiniz, bazen canından edebilirsiniz. Bu, monogami ruh sağlığına iyi gelmiyor demek değildir. Monogami zorunlu bir yol aslında. Çokeşli yaşıyoruz ama sonunda monogamiyi seçiyoruz.
