TL'de erime sürüyor
Merkez Bankası'nın beklentilerin üzerindeki faiz indirimiyle yükselişe geçen dolar/TL 9.66'nın üzerine tırmanarak yeni tarihi zirvesini gördü. Dolardaki aylık yükseliş yüzde 11'i aştı. Euro ise 11.25 liraya kadar yükseldi. Dolardaki bu yükseliş, başta gıda ve perakende harcamaları olmak üzere yeni zamların kapıda olduğuna işaret etti. Dolar kuru haftanın son günü 9.62'de duruldu.
Dolar/TL dün Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun (PPK) politika faizini 50 baz puanlık ortalama piyasa beklentisinin üzerinde indirmesiyle hızlı bir yükseliş yaşadı.
PPK'nın politik faizini yüzde 18'den yüzde 16'ya çekmesiyle dolar ilk anda 9.27 liradan 9.48 liraya yükseldi.
Piyasa kapanışının ardından dolar 9.50 liranın üzerine tırmandı. TL, dün dolar karşısında yüzde 3.3 eridi. Saat 2.00 civarında ise düşük hacimli piyasada 9.54 lirayı aştı. Bu sabah önce 9.50'ye çekildi, ardından 9.66 lirayı aşarak yeni tarihi zirvesini gördü. Gün sonunda ise kur, 9.62 seviyesinden kapandı.
Bu arada Euro da 11.18 liraya kadar yükselerek rekorunu ilerletti.
'GRİ LİSTE' DE ETKİLEDİ
Gece yaşanan yükselişte OECD'ye bağlı Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanını engellemedeki eksiklerini gerekçe göstererek Türkiye'yi gri listeye alması da etkili oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı konuyla ilgili yaptığı açıklamada "Yapılan uyumluluk çalışmalarına rağmen ülkemizin gri listeye alınması hak edilmeyen bir sonuçtur. Bundan sonraki süreçte, FATF ve ilgili tüm kurumlarla işbirliği içerisinde gerekli adımlar atılmaya devam edilecek ve ülkemizin hak etmediği bu listeden en kısa sürede çıkması sağlanacaktır" denildi.
Tabii bu açıklama etkili olsa da TL'deki erime 1 aydır hızlı bir şekilde devam ediyor. Geçen ay PPK yine sürpriz bir biçimde 100 baz puanlık faiz indirimine gitmeden önce dolar 8.65 lira civarındaydı. Son 1 ayda dolar/TL'deki yükseliş yüzde 11.7'yi buldu.
ENERJİ FİYATLARI BASKISI
Bu süreçte TL'deki gerilemede dünyada artan enerji fiyatları da etkili oldu. Brent petrolün varil fiyatı son 1 ayda yüzde 21 yükselişle 84 dolara çıktı. Bu hızlı artış Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkelerin para birimlerinde baskıya yol açtı.
Tabii farklı etkenler olsa da dolar/TL'nin ana hikayesini Merkez Bankası yazdı.
TAHMİNLER REVİZE EDİLDİ
200 baz puanlık faiz indiriminin ardıdan yabancı bankalar sene sonu dolar kuru tahminlerini yukarı yönlü revize etti.
HSBC, dolar/TL için 2021 yıl sonu tahminini 8.65'ten 9.80'e çıkardı.
Societe Generale, Türk Lirası için 2021 yıl sonu beklentisini 9.80'den 10.30'a revize ederken UniCredit de tahminini 1.20 TL artırarak 9.30'dan 10.50'ye güncelledi.
Barclays, 2021 yıl sonu için tahmini 9.70 TL olarak duyururken, Medley de yıl sonu beklentisini 10 TL olarak ortaya koydu.
ZAM HAZIRLIKLARI
Kurda yaşanan hızlı artışın ardından enerjiden gıdaya ve her türlü perakende ürüne yakın zamanda zamların gelmesi bekleniyor. Euro kurunun belirleyici olduğu otomotiv sektöründe de otomobil satış fiyatlarına zam gelmesi bekleniyor.
Ağustosta yapılan değişiklikle vergi dilimi sınırında kalan modellerde 60 bin TL'lik zam riski ortaya çıkarken, bazı markaların ise fiyatları güncellemeye başlaması dikkat çekti.
ENFLASYON BEKLENTİSİNİ YÜKSELTTİ
Goldman Sachs analistleri kararın ardından yayımladıkları raporda, "Türkiye ekonomisi için temel sorunun büyüme değil yüksek ve artan enflasyon olduğunu düşünüyoruz. Bu olguyu ve enflasyonun resmi hedefin dört katı olduğunu göz önüne aldığımızda, birincil sorunun enflasyon olduğunu ve faizlerin artması gerektiğini düşünmeye devam ediyoruz" dedi.
JP Morgan da Türkiye'ye yönelik 2021 yıl enflasyon beklentisini yüzde 16.7'den yüzde 19.9'a yükseltti.
KARARA TEPKİLER
Bu arada Merkez Bankası'nın faiz indirim kararına farklı tepkiler de gelmeye devam ediyor.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan kararın ardından dün yaptığı açıklamada "Merkez Bankası, bugünkü kararıyla enflasyonu önemsemediğini ve dikkate almadığını ortaya koydu" ifadelerini kullandı.
'REEL SEKTÖRÜMÜZÜ TEDİRGİN ETMEKTEDİR'
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise bugün "Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararı sonrası hem uzun vadeli faizlerin hem de döviz kurlarının artması reel sektörümüzü tedirgin etmektedir. Temennimiz piyasadaki faizlerin ve enflasyonun düşeceği, finansal istikrarın tesis edileceği ortama en kısa sürede kavuşmaktır" açıklamasında bulundu.
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Refet Gürkaynak da son gelişmelerle ilgili olarak "Bugün döviz kurlarına ve tahvil faizlerine bakıp eserleriyle gurur duyuyorlardır umarım. Yarın azan enflasyona ve döviz borcu nedeniyle batanlara da bakıp ne iyi ettik, hepsi bizim eserimiz diyecekler" mesajını paylaştı.
'HAFİFE ALINACAK YANI YOK'
Merkez Bankası eski Başkanı ve İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Durmuş Yılmaz ise "Dolar 10.66 TL'yi (daha sonra 9.66 olarak düzeltti) gördü. İşin hafife alınacak yanı yok. Tamam kaydi (fiat) para ve dalgalı kur rejimindeyiz, Allah korusun, MB küçük çaplı da olsa iki hamle daha yaparsa tam bir para krizine girebiliriz. Bu iş sonu hüsranla biten “para tağşişi” ne dönmemeli. Yoksa sistem çöker" değerlendirmesinde bulundu.
