Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

İş Kanununa göre, aynı işverenin bir veya değişik iş yerlerinde bir yıl çalışan işçiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Bununla birlikte işçiye kıdem tazminatı ödenebilmesi için iş akdinin kıdem tazminatı almaya hak kazanacak şekilde sona ermesi gerekir. İş sözleşmesi işçinin emekli olması, hayatını kaybetmesi, askerlik nedeniyle işten ayrılması, kadın işçilerin evlendikten sonra bir yıl içinde işten çıkması, işverenin işten atması, işçinin haklı nedenle iş akdini feshetmesi suretiyle sona ererse kıdem tazminatı ödenir. Ayrıca, işçi yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirerek işten ayrılması halinde de kıdem tazminatı alır.

SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

Kıdem tazminatı, işçiye ödenen son ücret üzerinden hesaplanır. Bu hesaplamada işçiye düzenli yapılan ayni ve nakdi ödemeler de dikkate alınır.

Aylık ücretin sabit olmayıp, parça başı, götürü veya yüzde usulü ile çalışıldığı durumlarda işçinin hak kazandığı son bir yıllık ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunan ücret kıdem ve ihbar tazminatına esas ücret kabul edilir.

GİYDİRİLMİŞ ÜCRET NEDİR?

İşçinin bordrosunda görünen brüt ücret çıplak ücreti oluşturur. Ücretin dışında işçiye düzenli olarak sağlanan ücret dışı ayni veya nakdi menfaatler varsa, kıdem tazminatı giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanır.

Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler devamlılık arz etmek kaydıyla kıdem tazminatı hesabında giydirilmiş ücrete dahil edilir. İşçiye özel sağlık sigortası ve hayat sigortası yapılmışsa sigorta primleri hesaba katılır.

Son yıllarda evden çalışma yaygınlaştığı için işveren işçisine elektrik ve internet için aylık ödeme yapıyor. Bu şekilde düzenli yapılan ödemeler de giydirilmiş ücrete dahil edilir.

İşverenin işyerinde verdiği yemek bedeli ile işe geliş gidişte verilen servis hizmeti bedeli de giydirilmiş ücret hesabında dikkate alınır.

Örneğin brüt ücreti 20.002,50 TL olan, işverenin sağladığı araçla işe gelip giden, iş yerinde yemek yiyen işçi için yemek ve servis ücretinin hesaplanarak brüt ücrete eklenmesi gerekiyor. Toplam yemek ve ulaşım giderlerinden işçi başına düşen tutarı 5000 lira ise giydirilmiş brüt ücret 25.002,50 TL kabul edilerek kıdem tazminatı bu tutar üzerinden ödenir.

İŞ İÇİN VERİLEN MALZEME BEDELLERİ GİYDİRİLMİŞ ÜCRETE DAHİL EDİLMEZ

İş yerinde kullanılmak üzere verilenler dışındaki giysi yardımları, kıdem tazminatına esas alınan ücrete eklenir.

Ancak, işçiye sağlanan koruyucu elbise, işyerinde kullanılmak üzere havlu, sabun yardımı ile arızi fazla çalışma, ulusal bayram, genel tatil, hafta tatili ücretleri hesaba katılmaz.

HESAPLAMA SON ÜCRET ÜZERİNDEN YAPILIR

Ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınırken, son bir yıl içinde yapılan ödemeler toplamı 365’e bölünerek, bir güne düşen miktar belirlenir. Bu tutar da 30 ile çarpılarak kıdem tazminatı hesabına dahil edilir.

Yargıtay, yıl içinde ücrete zam yapılmışsa, hesaplamalarda son yapılan ödemeyi dikkate alıyor. Örneğin, yılda 4 ikramiye ödenen bir kişi, ilk üç ikramiyeyi 10 bin lira, sonuncu ikramiyeyi zamlı olarak 20.000 lira olarak almışsa, yıl içindeki dört ikramiye de 20.000 liradan ödenmiş kabul ediliyor. Aynı yöntem zamlanmış yol ve yemek yardımı gibi diğer ödemeler için de geçerlidir.

ÖDENECEK KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞAMAZ

Kıdem tazminatı, her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücret üzerinden ödenir. Ancak ödenecek yıllık tazminat tutarı, iş akdinin sona erdiği tarihteki tavanı aşamaz. Kıdem tazminatı tavanı 6 ayda bir memur maaş katsayısına göre hesaplanır.

2024’ün ocak-haziran döneminde kıdem tazminatı tavanı 35.058,58 TL olarak uygulanıyor. Giydirilmiş brüt ücreti 36.000 TL olan da 50.000 TL olan da bu yılın ilk yarısında 35.058,58 TL üzerinden kıdem tazminatı alabilir.