Nükleerdeki tartışma devam ediyor
Akkuyu Nükleer'in projenin ana yüklenicisi olan ve IC İçtaş'ın yüzde 50 ortak olduğu T2-IC Ortak Girişim Şirketi ile geçen hafta sözleşmesinin feshettiğini açıklamasının ardından yaşanan tartışmalar yeni haftaya da taşındı. Akkuyu Nükleer, fesih kararının ardından TSM isimli bir firmayla yeni sözleşme imzaladığını duyurdu. Firmanın genel müdürü Anastasia Zoteeva TSM'nin Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulan bir Türk şirketi olduğunu ifade etti. Ancak IC İçtaş bugün yaptığı açıklamada TSM'nin Rus TITAN-2 şirketinin alt şirketleri aracılığı ile doğrudan ve dolaylı olarak yüzde yüz hissedarı olduğu belirtildi. TSM'nin merkezinin Rusya'da bulunduğu ifade edilen açıklamada "Tüm Mühendislik, Tedarik ve İnşaat işlerinin (EPC) tek bir Rus şirketine hileli, hukuk tanımaz bir şekilde verilmesi; Projenin yönetimindeki Türk şirketlerinin varlığını bir oldu bittiye getirerek bitirmeye, projenin yönetim kadrolarında yer alan 3000'e yakın Türk personeli ve bu kadronun yönetiminde çalışan %93'ü Türk 25000 kişilik çalışan kadromuzu tasfiye ederek Türk şirketlerini sadece standart inşaat işleri yapan alt taşeron seviyesine indirgemeye çalışmaktır" denildi
Türkiye'nin ilk nükleer güç santralı Akkuyu NGS'de geçen hafta sözleşme feshiyle başlayan tartışma yeni haftaya da taşındı.
Geçen cuma Akkuyu Nükleer AŞ inşaat işlerinde katılımcıların yapılandırılmasının yeniden düzenlenmesine karar verildiğini belirterek IC İçtaş ile sözleşmesini feshettiğini duyurdu. IC İçtaş ise projede doğrudan değil, yüzde 50 ortak olduğu T2-IC Ortak Girişim Şirketi ile yer aldığını ve feshin hukuksuz olduğunu belirtti. Akkuyu Nükleer AŞ projede yerelleştirme yol haritasının 'başarıyla uygulandığını' belirtirken IC İçtaş açıklamasında "Söz konusu fesih girişimindeki esas amacın, projenin yönetimindeki Türk şirketlerinin varlığını azaltmak ve taşeron seviyesine indirgemek olduğu açıktır" denildi.
YENİ SÖZLEŞME İMZALANDI
Cumartesi günü ise Akkuyu Nükleer, TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi (TSM) ile sözleşme imzalandığını, mevcut alt sözleşmeler kapsamında devam eden tüm işlerin TSM'ye devredileceğini duyurdu. Konuyla ilgili yapılan açıklamada "Akkuyu Nükleer tarafından Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş, Türkiye’de tüzel kişiliği olan TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi (TSM) ile sözleşme imzalanmıştır. Mevcut alt sözleşmeler kapsamında devam eden tüm işler, Ekim 2019'dan bu yana Akkuyu NGS inşaat projesinde yer alan ve yüksek teknoloji projelerini hayata geçirme deneyimine sahip olan TSM'ye devredilecektir" ifadeleri yer aldı.
Bugün ise taraflardan yeni açıklamalar geldi.
'OLDU BİTTİ YARATILMAYA ÇALIŞILIYOR'
Son gelişmelerle ilgili IC İçtaş'tan yapılan açıklamada Akkuyu Nükleer tarafından yanıltarak bir 'oldu bitti' yaratılmaya çalışıldığı ifade edildi.
Akkuyu Nükleer A.Ş. tarafından yürütülen fesih girişiminin hem sözleşmenin tabi olduğu uluslararası hukuka hem de söz konusu şirketlerin tabi olduğu Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’na aykırı olduğu belirtilen açıklamada "Öncelikle yeniden belirtmek isteriz ki tüm Mühendislik, Tedarik ve İnşaat işlerinin (EPC) tek bir Rus şirketine hileli, hukuk tanımaz bir şekilde verilmesi; Projenin yönetimindeki Türk şirketlerinin varlığını bir oldu bittiye getirerek bitirmeye, projenin yönetim kadrolarında yer alan 3000’e yakın Türk personeli ve bu kadronun yönetiminde çalışan %93’ü Türk 25000 kişilik çalışan kadromuzu tasfiye ederek Türk şirketlerini sadece standart inşaat işleri yapan alt taşeron seviyesine indirgemeye çalışmaktır" denildi.
'İŞÇİLER ÜCRETLİ İZNE ÇIKARILDI'
Akkuyu Nükleer A.Ş.’nin 'hukuksuz fesih' bildirimi kapsamında verdiği talimat çerçevesinde sahadaki işlerin durdurulduğu bilgisini veren IC İçtaş "On binlerce çalışanımız mağdur edilmemeleri adına ücretli izne gönderilmiştir. Belirtilenin aksine, teknik güvenliği gerektiren yapıların korunmasına ait işler kapsamında son derece sınırlı bir çalışma yürütülmektedir. Esasen fesih bildirimi ile birlikte sahada hukuken çalışma şartları ortadan kalkmış olup, sigortalar geçersiz hale gelmiş, işverenin yetkili personelimizin sahaya girişini engellemesi sebebiyle iş sağlığı ve güvenliği şartları ortadan kalkmıştır" ifadelerini kullandı.
Açıklama şu şekilde devam etti:
"Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi kapsamında şirketimiz IC İçtaş İnşaat A.Ş.’nin, Rus Titan-2 şirketiyle (Rosatom ortaklı) %50-50 eşit oranda hissedar olduğu T2-IC Ortak Girişim A.Ş. proje işvereni Nükleer A.Ş. ile Mühendislik, Tedarik ve İnşaat Sözleşmesi’ni 22.07.2019 tarihinde imzalamıştır. Lakin kamuoyuna duyurulan fesih girişimi bildirisinde yalnızca şirketimiz IC İçtaş İnşaat’ın sözleşmesinin tek taraflı olarak sona erdirildiği belirtilmiştir. Daha önce de ifade ettiğimiz üzere IC İçtaş İnşaat, Nükleer A.Ş ile direkt hiçbir sözleşmenin tarafı olmayıp, Rus TITAN-2 şirketi ile beraber kurulmuş olan T2-IC Ortak Girişim A.Ş’nin, TITAN-2 ile beraber eşit hak ve yükümlülüğe sahip yüzde 50 hissedarı konumundadır. Projede tüm işler her seviyede eşit hak ve sorumlulukta ortak olarak yürütülmektedir."
"RUS ŞİRKETİ YÜZDE 100 HİSSEDARI"
"Akkuyu Nükleer A.Ş., bir taraftan T2-IC Ortak Girişim A.Ş.’nin sözleşmesinin feshi girişimini bu çapta bir projeye göre son derece yüzeysel ve hukuk yönünden kabul edilemez gerekçelere dayandırmak isterken; diğer taraftan bu ortak girişimde IC İçtaş İnşaat ile eşit yönetim hakkına ve sorumluluğuna sahip Rus TITAN-2 şirketinin alt şirketleri aracılığı ile doğrudan ve dolaylı olarak yüzde yüz hissedarı olduğu merkezi Rusya’da bulunan TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi (TSM) ile yeni sözleşme imzalamıştır. Bu büyüklükte bir Proje’nin Ana Yüklenicisi olarak sözleşme imzalanan firmanın herhangi bir iş bitirme yeterliliği olmayan bir “Limited Şirket” olması da yapılan işlemdeki oldu bitti yaratma çabasını açıkça göstermektedir.
TSM şirketi ile arasındaki bu sözleşme hem yerleşik hukuka hem de IC İçtaş İnşaat ile Rus TITAN-2 şirketi arasında imzalı hissedarlar sözleşmesinde yer alan münhasırlık hükümleri içeren sözleşmeye açıkça aykırıdır.
Bütün bunlara ilave olarak T2-IC Ortak Girişim A.Ş ile Nükleer A.Ş. arasında imzalı sözleşme içinde bağlayıcı hüküm olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onayı ile kanunlaşan, 06.10.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasında imza edilmiş olan Milletlerarası Andlaşma’nın 5.5. maddesi gereklerine aykırı olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin muvafakati alınmadan ve oldu bittiye getirilerek yapılmak istenen bu fesih girişimi açıkça kanunlara, sözleşmeye aykırı, hileli ve geçersiz bir işlemdir."
'FİİLEN UYGULAMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR'
"Mevcut sözleşme kapsamında halen geçerli olan ve birçok ticari, hukuki ve teknik boyutuyla mutabık kalınmamış ve mahsuplaşılmamışmahsuplaşılmamışmahsuplaşılmamışmahsuplaşılmamış 100’e yakın alt sözleşme, 1000’e yakın malzeme ve tedarik sözleşmesi bulunmaktadır. Bu işlemler mahkeme gözetimindeki tespit davaları ile tüm boyutlarıyla tamamlanmadan durdurulan işlerin hiçbiri TSM'ye veya başka şirketlere devredilemez.
Bir yandan iş durdurma talimatı verilip, bir yandan da işlerin devam etmekte olduğu izlenimini vermek çabasıyla sahada yetkisiz firma ve kişiler eliyle kaotik bir ortamda yaptırılmaya çalışılan imalatlar nükleer denetim standartlarının dışına çıkma riskini doğurmuş bulunmaktadır.
Proje sahası içerisindeki Titan2 ve IC İçtaş eşit ortaklıklı Ana Yüklenici ve ayrı tüzel kişiliklere haiz alt şirketlere ait olan hiçbir makina, araç, laboratuvar TSM tarafından kullanılamaz. Yetkili mahkemelere tedbir başvurularımızı yapmış bulunuyoruz. Basına yansıyan mevcut haberlerdeki bu şirketlerimizin demirbaşlarına gasp olayları ile ilgili suç duyuruları yapılmış olup, yapılmaya devam edilecektir."
"ÇALIŞANLAR İSTİFAYA ZORLANIYOR"
TSM’nin Akkuyu’da çalışanlarımızı istifaya zorlayarak yapmaya çalıştığı bütün sözleşmeler çalışma mevzuatına aykırı ve hükümsüzdür. Çalışanlarımızın tasfiye süreçlerini hakkıyla tamamlamalarına müsaade bile edilmeden sahaya girişlerinin önlenmesi, bilgisayarlarına ve şahsi eşyalarına el konulması ve muvaffakatleri olmaksızın haklarında yapılmaya çalışılan tüm işlemlerle ilgili yargı yollarına başvurulacaktır.
Bir ay öncesine kadar tüm sistemimizi oturtarak ülkemizin stratejik önemdeki bu Projesini hayata geçirmek için bütün gücümüzle çalışırken ve Proje’nin başlangıcından bu yana en üst performans seviyesine ulaşmışken kurduğumuz büyük yapının bir anda dağıtılmaya kalkışılmasından ve Proje’nin çok kısa bir sürede durma noktasına gelmesinden büyük üzüntü duyuyoruz. Gelinen bu durumun ülkemizin enerji arz güvenliği açısından hayati öneme haiz Projesi’nde gecikmelere sebep olması kaçınılmaz olacaktır.
Türk şirketlerinin projede ana yüklenici seviyesindeki varlığı nükleer santral yapımında kurumsal birikimin, yerel istihdamın ve yerli kaynaklardan tedarikin tek ve en önemli garantörüdür ve ülkemizin üstün yararına hizmet etmektedir. Yeniden belirtmek isteriz ki tüm önceliğimiz Proje’ye kendisini adamış binlerce çalışanımızın haklarının ve iş sağlığı güvenliklerinin korunmasıdır. Konuyla ilgili gelişmelerin bizzat takipçisi olduğumuzu ve tüm yasal haklarımızın en üst düzeyde kullanılacağını kamuoyuna saygıyla duyururuz."
AKKUYU NÜKLEER GENEL MÜDÜRÜ: TSM TÜRK ŞİRKETİ
Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdürü Anastasia Zoteeva ise inşaat sahasından yayınladığı video mesajında, projede ana yüklenici olarak görev yapan Titan 2-IC İçtaş Anonim Şirketi'ni değiştirmeye karar verdiklerini, şirketle olan sözleşmenin 26 Temmuz'da feshedildiğini anımsattı.
Projede ana yüklenici olarak TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi ile sözleşme imzaladıklarını aktaran Zoteeva, yüklenicinin Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulan bir Türk şirketi olduğunu ifade etti.
Zoteeva, değişimin ardından sahadaki Türk şirketleriyle sözleşme imzalamaya başladıklarını bildirerek, şu değerlendirmede bulundu:
"Sahada çalışan Türk yüklenicilerimiz dahil olmak üzere mevcut tüm Türk taşeronlarımızın sözleşmeleri, şu an itibarıyla ya yeniden imzalanmış ya da en yakın zamanda yeniden imzalanacaktır. Projedeki tüm Türk taşeronlarımızla görüştük ve hepsi de bizimle çalışmayı kabul etti. Şu andan itibaren daha yoğun çalışmamız gerekecek. Türk yüklenici şirketlerimizle uzun süredir, güvene dayalı doğru bir ilişki sürdürüyoruz. Ben tüm taşeronlarımıza yürekten inanıyorum ve onları her zaman gönülden destekliyorum."
İLK ÜNİTE 2023'TE TAMAMLANACAK
Proje inşaatında kendileri için en önemli şeyin insanlar olduğunu anlatan Zoteeva, "Sahada çalışan tüm çalışma arkadaşlarımızın güvenliğinin sağlanması ve onlara karşı yükümlülüklerin koşulsuz olarak yerine getirilmesi bizim teminatımız altındadır. Onların haklarının asla zarar görmemesi ve korunması konusunun her zaman takibinde olacağız" ifadesini kullandı.
Zoteeva, santralin ilk ünitesinin gelecek yıl tamamlanacağını belirterek, "Hedefimize, sahada çalışan ve büyük çoğunluğunun yani yüzde 80'inin Türk vatandaşı olduğu geniş Türk-Rus ekibimizin ortak çabalarıyla ulaşacağımıza inanıyoruz. Başaracağız ve NGS'nin ilk ünitesini 2023 yılında tamamlayacağız" mesajını paylaştı.
MERAL AKŞENER: KABUL EDİLEMEZ
Bu arada son yaşanan gelişmeler üzerine İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener de sosyal medya hesabından bir açıklamada bulundu.
Akşener açıklamasında "Teknoloji transferi ve yüksek teknolojili üretim, ülkemizin kalkınması için stratejik öneme sahip. Ancak Akkuyu'da yapılan hukuksuz fesih işlemi, Türk şirketinin tasfiye edilerek ülkemizin nükleer enerji alanındaki gelişimini engellemek anlamına geliyor. Bu kabul edilemez. Rusya ile kurulan asimetrik ilişki biçimi artık sürdürülebilir olmaktan çıkmıştır. Enerji Bakanlığını, konuyla ilgili millî sorumluluğunun bilinciyle hukuki yetkilerini ivedilikle kullanmaya ve gerekirse santrali millîleştirmek üzere gerekli adımları atmaya davet ediyorum" ifadelerini kullandı
