Prim borcu olan yılsonuna kadar kamu hastanelerinden sağlık hizmeti alabilir

.png

PRİM BORCU OLANA ÖZEL HASTANEDE SAĞLIK HİZMETİ VERİLMEZ

Soru: Basında genel sağlık sigortası prim borcu bulunanların bu yılın sonuna kadar sağlık hizmeti alabileceği yazıyor. Ancak, gittiğim özel hastane sağlık hizmeti alamayacağımı belirterek beni geri çevirdi. Ne yapmam gerekir? (Adil Kurt)

Yanıt: Adil Bey, 29 Mart 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca, genel sağlık sigortası (GSS) prim borcu olanlar ile primlerini ödemeyen BAĞ-KUR’lular ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler 31 Aralık 2019 tarihine kadar sağlık hizmeti alabilecekler. Tedavi giderlerini Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) karşılayacak. Prim borcu bulunanlar, yeni bir süre uzatımı olmadığı takdirde 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren sağlık hizmeti alamayacaklar.

Prim borcu bulunanlar özel hastaneler ile özel üniversitelere ait hastanelerden sağlık hizmeti alamazlar. Sadece Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarına ait sağlık tesisleriyle devlete ait üniversite hastanelerinde sağlık hizmeti alabilirler. Prim borcu olup da Sağlık Bakanlığı’na bağlı veya devlet üniversitelerine ait hastanelerden sağlık hizmeti alamayanlar, il sağlık müdürlüklerine şikâyette bulunabilirler.

İŞVERENİN ÖDEMEDİĞİ VERGİDEN, ÇALIŞAN SORUMLU TUTULAMAZ

Soru: 13 Ocak 2016 tarihinde işten anlaşmalı bir şekilde çıkartıldım, tazminat+özel tazminat, ihbar ve izin ücretlerinin tamamını aldım. Bunların karşılığında ciddi bir vergi ödedim.

2018 yılında çıkan yeni yasa ile ikale sözleşmesinden doğan haklarımı almak için Anadolu Kurumlar Vergi Dairesi’ne başvurdum. Önce alacağım vergi iadesi onaylandı, ardından şirketin 2016 yılına ait vergi borçlarından dolayı bana ödeme yapmayacaklarını bildirdiler. Nasıl bir yol izlemeliyim? Vergi dairesi bu şekilde bir cezalandırma yapabilir mi? 2014 Yılında işten çıkartılan arkadaşlarım, şirketin o yıl vergi borcu olmadığı için vergi iadelerini aldılar. (Murat Bakır)

Yanıt: Murat Bey, şirketin vergi borcu bulunmasının size vergi iadesi yapılmasına engel teşkil etmeyeceğini düşünüyorum. Vergiyi tahsil etmek idarenin görevi. İşverenden tahsil edilemeyen vergiden dolayı çalışanın cezalandırılması, mülkiyet hakkının ihlali anlamına gelir. Vergi dairesi sizin vergi iadesi hakkınız olduğunu da kabul etmiş. İdare mahkemesinde dava açarak, hakkınızı arayabilirsiniz.

1999’DAN SONRA İŞE GİREN 4500 GÜN+25 YIL İLE KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR

Soru: Ekte göreceğiniz üzere, lisede staj yaparken 1995 yılında sigortam yapıldı. Stajdan sonraki ilk sigortalılığım 11.09.2004 tarihinde başladı. 2006 yılından beri çalışmakta olduğum işyerinden tazminatımı alarak ayrılmak istiyorum ama SGK’dan kıdem tazminatı alabileceğime dair yazı alamıyorum. Bunun başka bir yolu var mıdır? (Erol Y.)

Yanıt: Erol Bey, 1995 yılındaki staj sigortası, sigorta başlangıcı olarak kabul edilmiyor. 2004 yılında işe başlayanların kendi isteğiyle ayrıldıklarında kıdem tazminatı talep edebilmesi için 4500 prim gününü ve 25 yıl sigortalılık süresini doldurması gerekiyor. 4500 prim gününü doldurmuş olsanız bile sigortalılık sürenizin dolacağı 2029 yılından önce kendi isteğinizle işten ayrıldığınızda kıdem tazminatı alamazsınız.

Soru: Sigorta girişim 2003 nisan ayı. 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim gününü doldurmuş durumdayım. Şu anda 5502 günüm var. Bu durumda işten ayrıldığımda kıdem tazminatına hak kazanmış oluyor muyum? (Perihan D.)

Yanıt: Perihan Hanım, 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günüyle kendi isteğinizle işten ayrıldığınızda kıdem tazminatı alabilmeniz, sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlamış olsaydınız mümkün olabilirdi. 2003 yılında işe başlamış olduğunuz için ancak 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim günü koşuluyla kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.

Prim gününüzü doldurmuşsunuz ama 25 yıl sigortalılık süresini 2028 yılında dolduracağınız için, bu tarihten önce kendi isteğinizle işten ayrıldığınızda kıdem tazminatı talep edemezsiniz.

YURT DIŞI BORÇLANMA NEDEN ZORLAŞTIRILIYOR?

Soru: Ahmet Bey, biz gurbetçiler için yazdığınız yurt dışı borçlanmayla ilgili yazınızı okudum. Bizi neden bu kadar sıkıştırıyorlar anlayamıyorum. Biz ülkedeki işsizliği yükseltmiyoruz, çalıştığımız süre zarfında sosyal hizmetlerden yararlanmıyoruz, paramızı ülkemize gönderip yatırım yapıyoruz, aldığımız evin vs vergisini veriyoruz, paramızı biriktirip tatilimizi ülkemizde yapıyoruz. (Süleyman Yıldırım)

Yanıt: Süleyman Bey, yurt dışı borçlanma ilk başta ülkeye döviz girsin düşüncesiyle sadece gurbetçi işçilerle başladı. Sonra yurt dışındaki tüm ev kadınları kapsama alındı. Yurt içinde yaşayan, hiçbir işte çalışmayan ev kadınları da gurbetçilerde olduğu gibi kendilerine de borçlanma hakkı verilmesini istemeye başladı.

Diğer taraftan, yurt dışı borçlanmayla emekli aylığı bağlanabilmesi için yurda kesin dönüş şartı kaldırıldı. Yapılan değerlendirmelere göre, emekli aylığı bağlatan gurbetçilerin en az yarısı yurt dışında yaşamaya devam ediyor, sadece yılın belli dönemlerinde Türkiye’ye geliyorlar. 2007 yılından bu yana 725 bin kişi yurt dışı borçlanması yaptı. Bunların 425 binine emekli aylığı bağlandı. Önceki yıllarda aylık bağlananlarla birlikte yurt dışı borçlanmayla emekli olan kişi sayısı 672 bin kişiye ulaşıyor. Borçlanma yapmış olan 250 bin dolayında kişi de yaşı doldurunca emekli aylığı alacaklar.

Yurt dışı borçlanmayla emekli olanlara SGK’dan yapılan yıllık aylık ödemesi 13 milyar lira. Yurt dışında yaşayan emekli gurbetçilerin, emekli aylığını dövize çevirip yurt dışında harcadıkları değerlendiriliyor. Bu hesaptan yola çıkılarak yılda yaklaşık 1 milyar avro paranın yurt dışına gittiği hesaplanıyor.

Diğer bir husus da mevcut sistemde topluca yatırılan paraların emekli aylığı yoluyla en geç 4-5 yılda geri alındığı, ondan sonraki yıllarda yapılan ödemelerin SGK’ya külfet getirdiği değerlendiriliyor. Yapılan yeni düzenlemeyle, yatırılan paranın emekli aylığı olarak geri ödenme süresinin 10 yılın üzerine çıkartılması hedefleniyor.

NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?

Soru: 1964 doğumlu annemin sigorta girişi 2005 aralık ayında yapıldı. Sağlık sorunları nedeniyle zaman zaman çalışmadı, bazı dönemlerde isteğe bağlı sigorta primi ödendi. Halen sigortalı olarak çalışmaya devam etmekte. Toplam prim gün sayısı 2800. En kısa sürede nasıl emekli olabilir? (Haktan Altuntaş)

Yanıt: Haktan Bey, annenizin sigortası çok geç yaşta başlamış, ayrıca primleri de düzenli yatırılmamış görünüyor. Bu nedenle normal emeklilik koşullarını yerine getirmesi çok zor.

Yaştan emeklilikiçin SSK’da 58 yaş, 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresine, BAĞ-KUR’da ise 60 yaş ve 5400 prim gününe tabi bulunuyor.

Kesintisiz devam ettiği takdirde SSK’da prim günü kriterini yaklaşık 5 yıl sonra yerine getirme imkanına sahip. Ancak, 25 yıl sigortalılık süresi 2030 yılında dolacağı için, bu tarihten önce emekli aylığı bağlanmaz.

BAĞ-KUR’dan emekli olabilmesi için kesintisiz devam ettiği takdirde 5400 prim gününü 7 yıl sonra, yani 2026 yılında doldurabilir. O tarihte yaş koşulunu da yerine getirmiş olacağı için, prim gününü doldurduğu takdirde emekli aylığı bağlanır. Sonuç olarak, BAĞ-KUR’da daha fazla prim öder ama dört yıl daha erken emekli olur.

BAĞ-KUR’dan emeklilik için 5400 günlük priminin, son 1261 gününün BAĞ-KUR statüsünde yatırılması gerekir. BAĞ-KUR’dan 2026 yılında emekli olabilir.

Bir başka seçenek ise SSK’lı olarak 5 yıl daha çalışıp prim gününü tamamladıktan sonra, emekli aylığının bağlanması için 2030 yılına kadar beklemektir.

Soru: Annem 1967 doğumlu Eylül 2003 sigorta girişli ve şu anda sigortalı değil. Toplam 4428 prim günü mevcuttur. Annemin herhangi bir şekilde emekli olması mümkün müdür? (Ahmet Mustafa Kalmış)

Yanıt: Ahmet Bey, anneniz SSK’dan 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık kriteriyle 58 yaşında, BAĞ-KUR’dan ise 5400 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir.

Primlerinin hangi statüde yatırıldığını belirtmemişsiniz. Şayet son 7 yılın 45 ayını SSK’lı olarak çalıştıysa kalan 72 günü isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek tamamlayabilir. Bu durumda 25 yıl sigortalılık süresinin dolacağı 2028 yılına kadar bekledikten sonra emekli aylığı bağlatır.

BAĞ-KUR’dan emeklilik için ise 972 gün isteğe bağlı sigorta primi ödediği takdirde 2027 yılında emekli olabilir. BAĞ-KUR’dan emekli olabilmesi için primlerinin son 1261 gününün BAĞ-KUR statüsünde olmasına dikkat etmesi gerekiyor.

Soru: 23.08.1969doğumluyum. 1.1.1988tarihinde sigorta girişim yapıldı, toplam 2150 prim günüm bulunuyor. Ne zaman emekli olabilirim, emekli olmak için hangi evrakları hazırlamam gerekir? (Cumhur Taşdemir)

Yanıt: Cumhur Bey, SSK’dan normal emeklilik için 25 yıl sigortalılık, 5375 prim günü ve 50 yaşa tabisiniz. Yaştan ise 3600 prim gününü tamamladığınız takdirde 60 yaşında emekli olabilirsiniz. Kalan 1450 günün 190 gününü SSK’lı olarak çalışıp, 1260 gününü isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek tamamladığınız takdirde 2029 yılında emekliliği hak edersiniz.

Sizin şu an için yapmanız gereken en önemlişey, prim gününüzü tamamlamaktır.

Soru: 07.11.1970 doğumluyum. 01.04.2008’den itibaren tarım BAĞ-KUR’luyum. Şu an SSK’ya geçsem, kaç gün primle ne zaman emekli olurum? (Veysel Özevin)

Yanıt: Veysel Bey, SSK’dan normal emeklilik için 7000 prim günüyle 60 yaşa tabisiniz. 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim günüyle de yine 60 yaşında emekli olabilirsiniz. Normal emeklilik için SSK’ya hemen geçmeniz gerekmez. 7000 prim gününü doldurmaya 1261 gün kala 4/a’ya (SSK) geçiş yapmanız yeterli. Bu durumda 2030 yılında emekli olabilirsiniz.

İleri yaşta, 4500 prim günüyle emeklilik için ise 25 yıl sigortalılık süresinin dolacağı 1 Nisan 2033 tarihini beklemeniz gerekir. Bugüne kadar kesintisiz tarım BAĞ-KUR primi ödedi iseniz 4500 günle emekli olabilmek için hemen SSK’ya geçiş yapıp, 1261 gün prim ödemek suretiyle SSK’lı çalışmanız gerekir.