Eylül ayına ilişkin enflasyon rakamları açıklandı

TÜFE’de (2003=100) 2017 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,65, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 7,29, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11,20 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 9,98 artış gerçekleşti.

AYLIKTA EN ÇOK EĞİTİM YÜKSELDİ

Aylık en yüksek artış yüzde 2,08 ile eğitim grubunda oldu

Ana harcama grupları itibariyle 2017 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan, ulaştırmada yüzde 1,58, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1,34, lokanta ve otellerde %1,02 ve giyim ve ayakkabıda yüzde 0,80 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibariyle 2017 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan sadece gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 0,23 oranında düşüş gerçekleşti.

YILLIKTA ULAŞTIRMA

Yıllık en fazla artış yüzde 16,10 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti

TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 12,50, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 12,06, sağlık yüzde 11,90 ve eğlence ve kültür yüzde 11,85 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları olarak sıralandı.

Eylül 2017’de endekste kapsanan 414 maddeden; 61 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 281 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 72 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

ZAM ŞAMPİYONU YEŞİL SOĞAN

Tüketici fiyatları bazında eylülde en yüksek fiyat artışı, yüzde 14,75 ile yeşil soğanda görüldü.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, yeşil soğandaki fiyat artışını yüzde 11,12 ile anaokulu ücreti izledi.

Eylülde fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler ise yüzde 9,60 ile okul için servis ücreti, yüzde 9,41 ile sivri biber, yüzde 9,02 ile patlıcan, yüzde 8,62 ile çocuk spor kazağı (sweatshirt), yüzde 8,18 ile yurt ücretleri, yüzde 7,58 ile antep fıstığı, yüzde 7,48 ile domates ve yüzde 6,95 ile limon oldu.

Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 27,46 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlarda gerçekleşti. Bunu yüzde 14,60 ile elma, yüzde 13,42 ile balık, yüzde 13,15 ile üzüm, yüzde 10,42 ile yurt dışı bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 8,80 ile şeftali, yüzde 8,78 ile erik, yüzde 7,94 ile tavuk, yüzde 6,95 ile taze fasulye ve yüzde 6,59 ile kuru soğan izledi.

NE DEDİLER?

Prof. Dr. Ümit Özlale (Özyeğin Üniversitesi İşletme Fakültesi)

En sakin geçmesi beklenen ağustos ayında, kurda aşağı doğru hareketlenme olmasına rağmen yüksek bir enflasyonla karşılaşmamız eylül ayı rakamlarını daha da önemli hale getiriyordu. Açıklanan rakamlar 2004 yılından beri en yüksek çeyreklik enflasyona işaret ediyor. Bu artışın gerileyen gıda fiyatlarına rağmen gerçekleşmesi de dikkat çekici.

TÜFE’nin içinden türetilen “çekirdek enflasyon” rakamlarının enflasyonun uzun dönemli görünümünü ne kadar iyi yansıttığı tartışmalarını bir kenara bırakırsak son açıklanan rakamlar çekirdek enflasyonda, dolayısıyla da fiyatlama davranışlarında bozulmanın devam ettiğini gösteriyor. 2004 yılından beri en yüksek çekirdek enflasyon rakamıyla karşılaştık. Üretim maliyetlerini yansıtan ÜFE enflasyonunun %16 bandında seyretmeye devam etmesi talep koşullarının daha da düzelmesi durumunda üreticinin kur kaynaklı bu maliyet artışlarını tüketici fiyatlarına yansıtacağı anlamını taşıyor. Üstelik kurlarda son haftalarda gördüğümüz yukarı doğru hareketlenme de hayra alamet değil: TL’nin döviz kuru sepetine karşı %10’luk değer kaybının tek başına yılsonu enflasyonunu 1,5 puanın üzerinde arttırdığı bir ortamda kurda yukarı doğru bir ralli aralık ayı ile beraber baz etkisiyle aşağı inmesi beklenen enflasyon rakamlarını olumsuz etkileyebilir.

Bütün bu verilerin para politikası yansıması ise “politik” faiz baskısını her daim hisseden TCMB’nin işinin oldukça zorlaşması. Bu açıklanan rakamlar ve enflasyonda artış eğiliminin aralık ayına kadar devam edeceğinin beklenmesi bu sene için “normal şartlarda” faiz indirimini imkansız hale getirdi. Bu rakamlar aynı zamanda 2018 başı için de TCMB’nin faizleri indirmek için yeterli politika alanı olmayabileceğini de gösteriyor.

T-Bank Başekonomisti Dr. Veyis Fertekligil

Enflasyon gide fiyatlarındaki düşüşle beklentilerden biraz düşük geldi.Hükümetin gıda sektörüne ilişkin bazı önlemleri ve havaların eylül ayında da iyi gitmesinin bunda etkili olduğu. Ancakçekirdek enflasyon direncini koruyor ve yüksek seyrini devam ettiriyor. Bu da enflasyonda yükseliş eğiliminin korunduğunu gösteriyor. Olumlu haber ise üretici fiyatlarının aylık bazda biraz gevşemesi ancak yıllık oran hala yüzde 16'larda.

Enflasyon OVP'den biraz yüksek gelebilir. Yüzde 9,5'larda tutmak için son üç ayda enflasyonun daha düşük gitmesi lazım. Döviz kurları, petrol tarafında baktığımızda bu zor. Ayrıca gıda fiyatlarındaki durum da önemli. Hükümetin bu konuda bazı çalışmaları var, bunlar kısa zamanda yürürlüğe girerse belki gıda tarafındaki artış sonbaharda biraz dizginlenebilir. Bu arada petrol, doğalgaz ve elektik gibi ürünlere zam gelmemesi lazım. Bu arada, KDV indirimlerinin sona ermiş olması ilgili sektörlerde fiyat artışlarına neden olabilir. Sonuçta ekim ve kasım enflasyonu yıllık bazda yükselmeye devam edebilir. Aralıkta ise baz etkisiyle düşüş olabilse de tekli hanelerde kapatması biraz zor görünüyor."