Yıpranma hakkındaki değişiklikler nasıl uygulanacak?

.png

Kanun uyarınca tehlikeli ve ağır işlerde çalışanlara fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) veriliyor. Kapsamdaki kişilere daha erken emekli olma hakkı tanıyan bu düzenleme kamuoyunda “yıpranma hakkı” olarak da adlandırılıyor. Kanun kapsamındaki mesleklerde çalışılan her 360 güne karşılık 60 ila 90 gün ilave ediliyor. Yer altı maden işlerinde bu süre 180 güne çıkıyor. Bu süreler hem prim günlerine ilave ediliyor, hem de emeklilik yaşından düşülüyor.

Geçen yıl çıkartılan kanun ve kanun hükmünde kararnameler ile ceza ve infaz kurumu personeli ile sağlık çalışanlarına FHSZ hakkı tanındı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yayımladığı genelge ile kapsama yeni girenlerle ilgili uygulamanın nasıl olacağını düzenlerken, Sağlık Bakanlığı ile Sağlık Bilimleri Üniversitesi’ne devredilen askeri personelin yıpranma hakkına da açıklık getirdi.

Buna göre, ceza infaz kurumlarında çalışanlara sağlanan yılda 90 günlük FHSZ’den ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz ve koruma memuru unvanlı kadrolarda bulunlar ile ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutuklularla bilfiil irtibat içinde olan diğer görevliler yararlanacak. Ceza infaz kurumu personelinin FHSZ, 25 Ağustos 2017 tarihinden sonraki çalışmaları için geçerli olacak.

SAĞLIKÇILAR 3 AĞUSTOS 2018’DEN SONRA YIPRANACAK

İnsan sağlığına ilişkin işlerde çalışanlara tanınan FHSZ hakkı, 3 Ağustos 2018 tarihinden sonraki çalışmalara uygulanacak. Çalıştıkları her 360 güne karşılık, 60 gün ilave edilecek.

FHSZ’den yararlanabilecek sağlık meslek mensupları için 45 başlık altında meslek kodu belirlendi. Ancak, meslek kodu listesinde yer almayan, fakat kanuna göre sağlık mesleği olduğu kabul edilen meslekler için ise Sağlık Bakanlığı’ndan görüş alındıktan sonra gerekli işlem yapılacak. Örneğin, bir personelini eczane kalfası olarak çalıştırdığını beyan eden eczacı, bu personelin eğitim sertifikası veya kurs bitirme belgesini ekleyerek SGK’ya başvuracak. SGK onaylarsa bu kişinin sigorta bildirimleri “Eczane hizmetleri teknikeri” olarak yatırılacak.

Sağlık meslek mensubu sayılmakla birlikte halen Yükseköğretim Kanunu uyarınca görev yapanlar da insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde fiilen çalışmaları şartıyla FHSZ’den yararlanabilecekler.

HAKLARINI MAHKEME KARARIYLA ALDILAR

Sağlık Bakanlığı’na bağlı ağız ve diş sağlığı merkez ve hastanelerinde görev yapan başta ağız, diş ve çene radyolojisi uzmanları ile röntgen teknisyenleri, radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler için sağlanan, yılda 90 gün yıpranma hakkından yararlanacaklar. Bunlar daha önce kapsam dışında tutuluyorlardı. Fakat Danıştay 11. Dairesi’nin geçen yıl şubat ayında aldığı karar uyarınca, radyasyon güvenliği komitesinin kararı doğrultusunda radyasyon görevlisi sayılan kişiler, yıpranma hakkından yararlanacak. Bu hak, 14 Şubat 2018 tarihinden sonraki çalışmaları için uygulanacak.

ASKERİ SAĞLIK PERSONELİ

Askeri hastanelerde çalışırken Sağlık Bakanlığı’na ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi’ne devredilen personelin durumuna da açıklık getirildi. Bu personelden, aylıklarını 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na göre almaya devam edenler, TSK mensuplarında olduğu gibi her 360 güne karşılık 90 gün FHSZ elde edecekler. Aylıklarını 926 sayılı kanun kapsamında almayan personel ise diğer sağlık çalışanları gibi 360 güne karşılık 60 gün FHSZ kazanacak.

İHTİYAT PİLOTLARI

FETÖ’nün 15 Temmuz hain darbe girişiminden sonra çok sayıda askeri pilotun ihraç edilmesinin ardından 2016 yılında çıkartılan kanunla “ihtiyat pilot” uygulamasına geçildi. Bu kapsamda, orduda görev yaptıktan sonra özel havayolu şirketlerine geçmiş olan pilotlar, ayda en az 3 gün F-16’larla uçuş pratiği yaparak savaş durumunda görev yapmak üzere hazır tutulacak.

Genelgeye göre, emeklilik ve yaşlılık aylığı alanlar hariç ihtiyat pilotları, Türk Silahlı Kuvvetleri personeline uygulanmakta olan FHSZ’den yararlanacaklar. Bu kapsamda görev yaptıkları sürelere 4’te 1 oranında ilave edilecek.

FİİLEN YIPRANDIĞI BELGELENEN DE YARARLANACAK

Genelgede, çalıştığı işyeri esas faaliyet konusu itibarıyla FHSZ kapsamında olmayan ancak kanunda sayılan ve yıpranmaya tabi işte çalışanlara da kolaylık sağlandı. Örneğin, motorlu piston imalatı yapan bir işyeri normalde FHSZ’ne tabi değil. Ancak, bu işyerinde dökümhane var ise bu dökümhanede çalışan işçiler, demir-çelik işçilerinde olduğu gibi yılda 90 gün yıpranma hakkından yararlanabilecek. Ancak, bu haktan yararlanabilmek için SGK’ya başvuru yapılması ve durumun belgelendirilmesi gerekiyor.

AZAMİ 26 GÜN BİLDİRİLECEK

Yıpranma hakkından yararlananlar için 3 Kasım 2017 tarihinden itibaren SGK’ya bildirge gönderilirken, FHSZ kapsamındaki çalışma süresi bir ay içinde 26 günü aşamayacak. Başka bir ifadeyle haftada 1 gün tatil kabul edilerek, tatil günleri için FHSZ bildirimi yapılamayacak. Emekli aylığı bağlanmış olanlar hariç olmak üzere, daha önce yanlışlıkla FHSZ kapsamındaki çalışmalar 26 günden fazla bildirilmiş ise bu beyannameler de düzeltilerek işlem yapılacak. FHSZ kapsamındaki günler ile diğer günlerin toplamı ayda 30 günü geçemeyecek.