Gelibolu gezi rehberi

Çanakkale ve Gelibolu savaşları, dünya askeri ve siyasi tarihinde bir dönüm noktasıdır. Gelibolu gezi rehberi, Gelibolu'yu daha iyi anlamamıza, arkeoloji, tarih, flora ve fauna bakımından zengin toprakları bir kez daha keşfetmemize yardımcı olacaktır...

Gelibolu, Çanakkale şehir merkezinin karşı kıyısında 490 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip. Güneyinde Ege Denizi ve Bozcaada, batısında Ege Denizi ve Gökçeada, doğusunda ise Çanakkale Boğazı yer alır. Burayı tarihi açıdan önemli yapan da, Çanakkale Zaferi gibi bir destanın merkezinde yer alması. Şimdi Gelibolu gezi rehberi ile, Gelibolu'nun tarihi açıdan önemli yerlerini birlikte gezelim...

Çanakkale Boğazı ve Ege Denizi arasında birçok ulusun anılarına kazınan uzun ve kanlı bir savaşın geçtiği, şimdilerde çam ormanları ve kır çiçekleriyle kaplı Gelibolu Yarımadası Milli Parkı’nın içerisinde, yüzlerce anıtsal yapı, Türk şehitliği, Türk anıt ve kitabesi, yabancı mezarlık, 1 ilçe merkezi, 8 köy, 1 liman, 2 feribot iskelesi, 3 kamp alanı, 4 kale, 8 tabya yer alıyor. Kocaçimen Tepesi, 305 metre ile en yüksek yeri...

GELİBOLU'NUN GEZİLECEK YERLERİ

ÇANAKKALE ŞEHİTLER ABİDESİ

Gelibolu Yarımadası eski Hisarlık Burnu üzerinde yer almaktadır. Abidenin projesi Doğan Erginbaş, İsmail Utkular ve Feridun Kip tarafından hazırlanmış ve temeli 17 Nisan 1954 tarihinde atılmıştır. Anıt, İkinci Anafartalar Zaferi’nin 45. yıldönümü olan 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açılmıştır. Abide, tüm coğrafyalardan Çanakkale'ye savaşmaya gelen ve şehit olan askerlerin toplu bir şekilde göğe yükselişini temsil ediyor. Ayaklarının üzerinde kabartma rölyefler bulunmaktadır. Abidenin arka bölümündeki sembolik mezarlıklarda, Çanakkale Muharebeleri sırasında şehit düşen ve kimlikleri tespit edilebilmiş 59.408 şehidin isimleri bulunmaktadır. Yine sembolik şehitliğin önünde muharebe dönemini yansıtan 45 metre uzunluğunda bir rölyef bulunmaktadır. Sembolik şehitliğin başlangıç bölümünde ise meçhul asker mezarı ve Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934’te müttefik askerleri için söylediği sözlerin yer aldığı mermer bir kitabe bulunmaktadır.

57. ALAY ŞEHİTLİĞİ VE ANITI

12 Aralık 1992 tarihinde Kültür Bakanlığı tarafından Kabatepe-Conkbayırı yolu kenarında, Kılıçbayır’ın güney ucunda inşa edilmiştir. Mimar Nejat Dinçel tarafından tasarlanan 57. Alay Şehitliği sembolik bir şehitliktir. Gerçek şehitlik ise Bomba Sırtı’nın güney ucunda, Çataldere Vadisi’nin içinde bulunmaktadır. 57. Alay, Arıburnu Cephesi’nde ilerleyen Anzak askerlerini ilk karşılayan ve geri püskürten, Yarbay Hüseyin Avni Bey tarafından kumanda edilen alaydır. 57. Alay Şehitliği, şadırvan, açık namazgâh, ana mezarlık ve anıttan oluşmaktadır. Şehitliğe, Kabatepe-Conkbayırı yolunun kenarında, doğu duvarındaki bir açıklıktan girilmektedir. Girişin tam karşısında, şehitliğin doğu duvarında, 57. Alay’ın 25 Nisan 1915’teki karşı taarruzunu gösteren bir rölyef bulunur. Anıtın tabanını oluşturan kuzey duvarının üstünde, 57. Alay Şehitleri’nin isimleri yazan mermer plakalar bulunmaktadır.

KANLISIRT YAZITI

Üzerinde; “Anzak Kolordusu, 6-7 Ağustos 1915’te Anafartalar Bölgesi’ne çıkarma yapan 9. İngiliz Kolordusu’nun hedefine ulaşmasını kolaylaştırmak amacıyla 19. ve 16. Tümenler’in savunduğu Arıburnu Cephesi’ndeki Türk kuvvetlerini yerinde tutmak için taaruz etti. 16. Tümen birlikleri çok çetin geçen çarpışmalarda 1520 şehit, 4750 yaralı vermesine rağmen Kanlısırt’ı kahramanca savundu.” sözlerinin bulunduğu yazıt, Kabatepe’den Conkbayırı’na çıkan asfalt yol üzerinde Kanlısırt'ın doğu tarafındadır. Anzak ve Türk siperlerinin birbirlerine çok yakın olmasından dolayı yoğun çarpışmalar esnasında, alanın da darlığı sebebiyle bu sırta “Kanlısırt” adı verilecek kadar kan akmıştır.

SEYİT ONBAŞI ANITI

Kilitbahir yakınında Mecidiye Şehitliğinin karşısında bulunan alanda, Çanakkale Boğazı’nı geçip İstanbul’a ulaşmayı amaçlayan müttefik donanmasına kahramanca karşı koyan tüm Mehmetçiklerimizin ve bu noktada Seyit Onbaşı’nın kahramanlığını sembolize etmek için Heykeltıraş Hüseyin Anka Özkan tarafından yapılmıştır.

NAMAZGAH

1407 yılında Hacı Paşaoğlu İskender Bey tarafından inşa edilen namazgah, Gelibolu Fener meydanında inşa edilmiştir. Sefere çıkacak Azapların toplu olarak namaz kıldığı yer olarak biliniyor. 12.5 metre eninde 10 metre genişliğindeki üstü açık ve çevresi korkuluklarla kuşatılmış yapı, biri külahlı, öbürü açık iki minberi, mermerden mihrabı vardır. Minberlerin ortasında yer alan mermer mihrap stalaktitlidir ve iki yanında da birer dikdörtgen çerçeveli penceresi bulunmaktadır. Ayrıca yine mihrabın iki yanında duvara bitişik birer sütun bulunmaktadır. Namazgâhın dikdörtgen söveli giriş kapısı üzerinde üçgen şeklindeki kitabesi bulunur.

KİLİTBAHİR KALESİ

Fatih Sultan Mehmed tarafından, Çanakkale Boğazı’nın en dar yerine karşılıklı olarak yaptırılan iki kaleden biri olan Kilitbahir Kalesi, Avrupa yakasında Kilitbahir Köyü'nde bulunmaktadır. 1462-63 yıllarında yapılan kale, 1541 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından restore edilerek güney kısmı çevreleyen bir sur duvarıyla dış uçta bir kule (Sarıkule) inşa edilmiştir. Kale, 1870 yılında Sultan Abdülaziz tarafından ikinci kez restore edilmiştir. Kuzey bölümünün orijinal dış deniz duvarı günümüzde yoktur. Bu bölümün kuzey parçası 1893-1894 yıllarında II. Abdülhamid tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. Havadan yonca yaprağına benzetilen kalenin isminin “Denizin Kilidi” anlamında Kilid-ül Bahir olduğu bilinmektedir.

GELİBOLU DENİZ FENERİ

Gelibolu deniz feneri, boğazın kuzeybatı tarafındaki kayalık bir burun üzerinde yer almaktadır. 1856 yılında inşa edilen bu deniz feneri, Çanakkale Boğazı'nın dar kısmının kuzey girişini gösterir. Fenerin yanında bulunan park ve kafelerde mola verip, muhteşem deniz manzarasının keyfine varabilirsiniz.

GELİBOLU'YA NASIL GİDİLİR?

İstanbul Gelibolu arası yaklaşık 290 kilometredir. Ankara-Bursa istikametinden arabayla gelmek isterseniz, Bandırma-Biga üzerinden Lapseki'ye, buradan da feribotlarla Gelibolu iskelesine geçebilirsiniz. Otobüsle gelmek isteyenler için bir çok otobüs firmasının İstanbul-Gelibolu arasında seferleri bulunuyor. Uçakla gelecek olanlar için ise Gelibolu, Çanakkale Havalimanı’na 45 kilometre uzaklıktadır.