Alkol kullanımı tiyatroya engel mi?

Ece SARUHAN - Zafer AKBAŞ / MAGAZİN

Tiyatrocu Can Gürzap, yaklaşık 2 yıl önce mahkemeye başvurarak ‘Evliliğe Gelince’ isimli oyunun turnesine katılmayan Nurseli İdiz’e tiyatroyu zarara uğrattığı gerekçesiyle dava açtı. İdiz’in haksız ve yersiz bir şekilde sözleşmeyi ihlal ettiği iddiasında bulunan Gürzap, oyunla ilgili olarak aylar öncesinden turne programı hazırlandığını ancak İdiz’in Elazığ’daki oyuna katılmadığını belirtti. Gürzap’ın 120 bin TL tazminat talep ettiği davanın İstanbul Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’ndeki duruşmasında tarafları avukatları temsil etti. Mahkemede, hukukçu ve psikiyatrdan oluşan 3 kişilik bilirkişi heyetinin alkol kullanımı ve ‘bipolar’ bozukluğun (iki uçlu duygu durum bozukluğu) tiyatro sahnesinde oyunun icrasına engel olup olmayacağının tespitiyle, turnenin iptali ve davacının uğradığı zararın hesaplanmasına karar verildi. Hazırlanan raporun davanın seyrini nasıl etkileyeceği önümüzdeki günlerde belli olacak. HABERTÜRK, tiyatronun ustalarına alkol kulanımının tiyatro sanatını ve tiyatrocuyu etkileyip etkilemediğini sordu.

SANATÇI ALİ POYRAZOĞLU:

‘Tiyatro sanatı ayık yapılan bir iştir’

Bir oyuncu kafası kıyak halde sahneye çıkarsa elbette ki performansı düşer. Tiyatro, ayık yapılan bir iştir. Benim tiyatromda provalarda, oyun öncesinde ve oyun sırasında alkol kullanmak kesinlikle yasaktır. Bu durumun aksi zaten hem kendimize hem seyirciye saygısızlık olur. Biz büyüklerimizden böyle gördük, bu disiplinle yol alıyor, gençlere de bunu öğretiyoruz.

SANATÇI GENCAY GÜRÜN:

‘Bir yudum içkiden ezber unutulmaz’

Aşırı alkol tüketimi her şeyi etkilediği gibi sanatçının sahne performansını da kuşkusuz etkiler. Burada alınan alkolün derecesi, miktarı önemlidir. Oyuncu tiyatroya gelmeden önce katıldığı bir davette bir yudum içki içtiyse elbette ezberini unutmaz ya da konsantrasyonu dağılmaz ama doz yüksekse performansı negatif etkilenebilir.

OYUNCU NİLGÜN BELGÜN:

Tiyatroyla alkol bağdaşmaz!

Tiyatroda asla alkol kullanılmaz. Şarkıcılar sahneye çıkmadan önce birkaç duble içerek rahatlayabilir ama tiyatro çok yüksek konsantrasyon gerektiriyor. Alkollü halde sahneye çıkmak oyuncunun performansına negatif etki eder. Nurseli İdiz benim oyunculuğuna hayran olduğum bir arkadaşım. Kendisinin tiyatroda ya da oyun öncesinde içki içip içmediğini bilmiyoruz. Yargısız infaz yapmak istemem. 39 yılını tiyatroya adamış, hayatındaki tek vazgeçilmezi tiyatro olan biri olarak ben sahneye çıkarken hiç alkol kullanmadım, kullanmam da. Biz büyüklerimizden böyle öğrendik.

OYUNCU LEVENT ÖZDİLEK:

‘Önemli olan alkolün dozudur‘

Alkol kullanımı belirli bir dozun üzerindeyse hayatın normal gidişatında insanı etkilediği gibi sanatçının sahnedeki performansını da etkiler. Sahne özel bir konsantrasyon gerektiriyor. Bu, kişisel tercih meselesi. Sahneye çıkmadan önce bir duble içerek rahatlayan sanatçı da vardır, “Asla içmem” diyen de. Dediğim gibi önemli olan alınan alkolün dozudur. Ölçü kaçarsa konsantrasyon ve dikkat dağılabilir, bu durum da performansı olumsuz etkileyecektir. Bu riske girmemek gerekiyor.

SANATÇI MÜJDAT GEZEN:

'Performansı olumsuz etkiler, net'

Sahneye alkollü çıkılmaz. Çıkıldığı takdirde bu, oyuncunun performansını olumsuz etkiler. Durum bu kadar nettir. Bundan sonra kuracağım her cümle sadece sözü uzatmak olur.

SANATÇI HALDUN DORMEN:

‘Dormen Tiyatrosu’nda alkol yasaktır’

Alkol kullanımı elbette oyuncunun performansını etkiler. Dormen Tiyatrosu’nda oyundan önce ve oyun sırasında alkol almak kesinlikle yasaktı. Oyun bittikten sonra isteyen tabii ki istediğini yapar, herkesin kendi hayatıdır, özgürlük alanıdır. Ama ben sahneye çıkmadan önce içki içilmesine kesinlikle karşıyım.

SANATÇI OYA BAŞAR:

‘Az da olsa oyun öncesi içen var’

Tiyatro sanatçıları oyun sırasında alkol kullanmazlar. Beden ve beyin çok yoğun çalıştığı için tiyatrocular kullanmaz. Aslında kişiye göre değişir. Az da olsa öncesinde alabilen vardır. Ama oyun sonrası içeriz.

OYUNCU LEVENT ULUKUT:

‘Sahne öncesi değil sonrasında olabilir‘

Oyuncu kesinlikle sahneye alkollü çıkamaz. Sahne sonrası istediğini yapabilir ama sahneye çıkamaz. Bu bir kuraldır. Alkollü sahneye çıkmak hem seyirciye hem de oyuncu arkadaşlarına saygısızlıktır. Ayrıca sahnede kaç bin vatlık ışık var. O ışık da alkolün derecesini daha da artırır. Oyuncu iki lafı bir araya getiremez. Alkolün kokusu da seyirciyi rahatsız eder. Biz kokarız diye soğan bile yemeyiz sahne öncesi.

OYUNCU LEVENT İNANIR:

‘Sahneye arınmış çıkılır‘

Alkol kullanmak tiyatroya engel değildir oyuncu sahneye alkolle çıkmadığı müddetçe. Alkollü tiyatro değil hiçbir sanatı yapamazsınız. Sahneye insan arınmış bir vaziyette çıkar.

OYUNCU ABDULLAH ŞAHİN:

‘Yurtdışında oluyor, bizde olması zor’

Sahnede bir oyuncunun ağzı içki kokuyorsa sahneden sonra hesap sorarım. Biz içerken ölçüyü tutturamıyoruz. Yurtdışında müzikallerin, oyunların kulislerini gezdim. Hepsinde bar var. “Bunlar oyuncular için mi?” diye sordum. “Evet” dediler, “Oyuncular bir tek atmadan sahneye çıkmaz” dediler. Ama onlar bir tekle kalabiliyorlar. Bizdeyse kimse bir tekle kalmaz. Özellikle komedi tiyatrosunda zamanlama çok önemli. Espriye anında karşılık verebilmeli oyuncu. Alkol kanı ağırlaştırır, bu yüzden oyuncu zamanlama hatası yapabilir.

OYUNCU METİN ZAKOĞLU:

‘Alkollü sahne ruh cinayetidir’

Tiyatro bir disiplin ürünüdür. Zihin açıklığı, algı açıklığı ve konsantrasyon gerektirir. Alkollü oyuncu ezberini unutur, ayakta duramaz, ayakta dursa yanlış yerde durur. Bu hem kendine hem mesleğine hem seyirciye hem de tiyatro patronuna saygısızlıktır. Alkollü araç kullanmak insan cinayetine neden oluyorsa, alkollü sahneye çıkmak da ruh cinayetine yol açar. Barda tiyatro yapan biri olarak söylüyorum.