Yasayla tarım arazileri korumaya alınır mı?
Şehirde yaşayanların köyde tarla sahibi olamaması doğru mu?
Ahmet YUKUŞ / AHT
Tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesini önlemek üzere hazırlanan Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yeni yasayla babadan kalan tarlayı şehirdeki evlat, bedeli karşılığında köyde yaşayan kardeşine devretmek zorunda olacak. Devir 1 yıl içinde olacak. Uygulamayla yıllık 17 milyar TL'lik ekonomik kayıp önlenmiş olacak. Kanun uyarınca tarım arazileri 20, meyve bahçeleriyse 5 dönümün altına düşemeyecek. Önlem alınmadığı taktirde 2002'de Türkiye'de 59 dönüm olan tarımsal işletme büyüklüğü 2023'te 5 dönüme düşecek. Yasayla tarımsal işletme büyüklükleri korunabilir mi uzmanlarına sorduk.
Toplam tarım arazisi: 23 milyon 800 bin hektar
Çiftçiye kayıtlı arazi: 15 milyon hektar
Kayıtdışı arazi: 9 milyon hektar
Şahıs ve tüzel kişilere ait olup intikal yapılmayan: 6.3 milyon hektar
Kaçak ve ecrimisil ödenek kullanılan Hazine'ye ait tarım arazisi: 2.7 milyon hektar
- 3 milyon tarım işletmesi 30 milyon parsele bölünmüş durumda, 40 milyon da varisi bulunuyor.
- 3 milyon işletmenin yüzde 65'i 50 dekarın altında araziye sahip, yüzde 83'ü 100 dekarın altında.
- Türkiye, 1961'den 2003'e kadar 450 bin hektar araziyi toplulaştırdı.
- 2003'ten bu yana 4 milyon hektar tarım arazisi toplulaştırıldı. Yılsonuna kadar 2 milyon hektar arazinin toplulaştırılması hedefleniyor.
'Çıkartılan kanun tarımsal devrimdir'
Konya - Meram İlçesi Ziraat Oda. Yön. Kur. Başk. Ali ATAİYİBİNER:
"Çıkartılan kanun, tarımsal bir devrimdir, son derece doğru hatta geç kalınmış bir karardır. ABD'de arazilerin bölünmesini engellemek için yasal düzenlemeler 1900'lü yılların başında, Avrupa ülkelerinde II. Dünya Savaşı'ndan sonra yapıldı; bu sistem hala yürürlükte. Endüstriyel tarım büyük arazilerde daha ekonomik yapılıyor. Ancak miras hukukumuz izin verdiği için arazilerdeki bölünme büyüyerek devam etti. Meram'da araziler öyle bir durumu geldi ki, ortalama tapular 1 dekara düştü. Böyle olunca ekonomik tarım yapma imkanı kalmıyor. Yeni kanunla arazilerdeki bölünmenin önüne geçilecek, iş gücü tasarrufu sağlanacak, ciddi maddi gelir elde edilecek. 2 yıl önce babamı kaybettik. 300 hektar arazi 4'e bölündü; ben 75 hektarlık arazide tarım yapmaya devam ediyorum ama kardeşlerim tarımla uğraşmıyor.
'Mirasçı nedeniyle tarım desteği alamıyoruz'
Diyarbakır Ziraat Oda. Başk. Bahri ERDEM:
"Diyarbakır'da tarıma dayalı 6.5 milyon dekar arazi var. Şehirde yaşayan mirasçının tarlasını köyde yaşayan kardeşine devretme zorunluluğu getirilmesi yerinde. Bölgemizde ailelerin çok çocuklu olmasından ötürü neredeyse arazilerin tümü müşterek durumda. Hangi arazinin kaç müştereki olduğu dahi bilinmiyor. Mirasçı sayısının fazla olmasından ötürü binlerce çiftçimiz olmasına rağmen sadece 45 bin kişi tarım desteklerinden yararlanıyor. Yasayla arazi parçalanmasının önüne geçileceği gibi tarımda verimlilik artacak.
'Arazinin fiyatı düşük gösterilmemeli'
Kemerburgaz Ünv. Huk. Fakül. Dek. Prof. Dr. Şükran ŞIPKA:
''Mülkiyet hakkı kötüye kullanılmadığı, arazinin olduğundan düşük ücrete alınması söz konusu olmadığı ve mirasçılar arasında kadın erkek ayrımı yapılmadığı sürece çıkartılan kanunun ülke tarımına ve ekonomisine katkı sağlayacağını düşünüyorum. Ama altını çizdiğim hususlar çok önemli. Kardeşlerde kadın erkek ayrımı yapılmamalı; tarım arazisinin ücreti belirlenirken tarımsal işletmede göz önünde bulundurulmalı. Bu durumda kardeşler arasında miras taksim sözleşmesi düzenlenir. Sadece şu tür sıkıntılar doğabilir; kanuna göre arazi bir yıl içinde devredilecek deniyor. Şehirde yaşayan kardeş, bir değil de üç yıl sonra köyüne dönüp tarlasını işletmek istediğini söyleyebilir. Ancak böyle bir durumda da kanuna uygun hareket etmek zorunda. Bu örnekteki gibi mülkiyet hakkıyla ilgili davalar gündeme gelebilir.''
'Kullanım hakkının alınması yanlış'
Beritanlılar Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Musa YEŞİLTAŞ:
"Şehirde yaşasam da topraklarımı işletip veya kiraya neden vermeyeyim? Niçin toprağımı satmak zorunda kalıyorum. Bu yasa toprak kullanım hakkını şehirdekinin elinde alıyor. Bu ciddi sıkıntılar yaratıyor. Şehir hayatına alışan insanlar köye gitmeyecekler. Topraklarını zorunlu olarak resmiyette kardeşlerine devretseler dahi kullanım haklarından vazgeçmeyeceklerini düşünüyorum. Çünkü şehir ve köy hayatı birbirine yakın oldu. İnsanlar şehirde yaşasa dayılın belli zamanlarını köydeki arazilerinde geçiriyor."
