Adada 'hellim' krizi

HT GAZETE / BAHAR BAKIR

Baklava, feta peyniri, kalamata zeytininin ardından şimdi de hellim peyniri krizi yaşanıyor. Rumlar, Kıbrıs denince akla ilk gelen hellim peynirini, tescil ettirmek için AB’ye başvurdu.

KKTC, “Hellim bizim müşterek gıda maddemiz. Tek taraflı tescil olmaz” diye tepki gösterdi. Kıbrıs Türk Sanayi Odası, KKTC Cumhurbaşkanlığı’na çıkarak, Rumların tescil girişiminin önünün kesilmesini istedi. Adada, hellim peynirini kurtarmak için alarm durumu sürüyor. Adada yaşanan hellim krizinde tarafların görüşleri şöyle...

‘MEYDANI BOŞ BIRAKMAMAK GEREK’

KKTC Cumhurbaşkanı Derviş EROĞLU:

Hellim iki tarafın müşterek gıda maddesi; yine iki tarafın haklarını da koruyacak şekilde müzakere edilmeli. Rum tarafı tescil konusunda çok ısrarcı. Ancak yapılacak girişimlerle konu Türklerin lehine çevrilebilir. Meydanı boş bırakmamak gerekir. Her türlü girişimi gerçekleştireceğiz.

'EKONOMİYE BÜYÜK DARBE'

KKTC Sanayi Odası Başkanı Ali ÇIRALI:

Bu peynir Kıbrıs’ındır. Rumlar “Halloumi” der. Biz “Hellim” deriz. Rumlar tescil işlemlerini başlattığında, biz itirazda bulunduk. Tescil işlemi gerçekleşirse, hellim ismini bile kullanamayacağız. Hellim ihracatımız durur. Bu hem ekonomimize büyük bir darbe olur hem de kültürümüze. KKTC nüfusunun yüzde 17’si hellim sektöründe. Geçen yıl 30 milyon dolarlık hellim ihracatı gerçekleştirdik. AB’ye de girişimde bulunduk. KKTC’nin haklarını savunacağız.

‘AB RUMLARA MAL ETMEZ’

Akgöl Süt Ürünleri Firması Sahibi Sadık GÜRÜN:

Hellim, adanın ortak ürünüdür. Sahibi Rum değil. Eğer tescil gerçekleşirse iş yapamaz duruma geliriz. KKTC’de birçok firma var hellim üreten. O nedenle tek taraflı tescil olmaması için mücadele ediyoruz. Şu an hellim peynirini sadece Türkiye ve Arap ülkelerine satabiliyoruz. AB’nin adanın ortak bir ürün olan hellimi Rumlara mal etmeyeceğini düşünüyoruz.

'TÜRKİYE'YE BİLE SATAMAYIZ'

KKTC Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Osman ERTUĞ:

BM Kıbrıs Özel Temsilcisi Downer’la ve AB Komiseri Stefan Füle’yle geçmişte bu konuyu konuşmuştuk. Önerimiz şuydu: “Hellimin tescili konusunda ortak başvuru yapalım ve bu konuyu güven artırıcı önlem olarak kullanalım.” Bu fikrimiz çok beğenildi ancak Rumlar karşı çıktı. “Bizim önerimizin içine siz de girin” dediler. Ama bu da bize haksızlık idi. Bu asırlardır bize ait olan bir ürün. Hellimi elimizden almaya çalışıyorlar. Hellim üzerinden Kıbrıs Türkü’ne haksızlık yapılıyor. KKTC’ye yönelik izolasyon daha da sıkılaştırılıyor. Tescil gerçekleşirse, Türkiye’ye bile hellim satamayız. Türkiye ve KKTC’ye gıda üzerinden politika yapılıyor. Önce baklavaydı, şimdi hellim...

‘KKTC’DEKİ HELLİM İHRACATI DURACAK'

Rum Yönetimi Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nikos KUYALİS:

Hellimin tescili için bir süre önce AB’ye başvuru yaptık. Hellim bir “Rum ürünü’’ olarak tescil edildiğinde, KKTC’deki hellim üreticilerinin sadece AB’ye değil üçüncü dünya ülkelerine de bu ürünün ihracatını durdurması gerekecek.

'KİM İYİ YAPIYORSA, ONUN HAKKIDIR'

Şef Ali AÇIKGÜL:

Doğu Akdeniz Üniversitesi’nde ders veriyorum ve öğrencilerime hellim yaptırdığım bir projem bulunuyor. Öğrenciler acemi olduğu halde ürettikleri hellim inanılmazdı. Bir ürün o ülkeyle nasıl özdeşleşiyor, o ürün ne çeşit yemeklere giriyor çok önemli. KKTC’de hellimli çorba bile var. “Hellim Türk’tür”, “Rum’dur” tartışması yapmak doğru değil. Bu, adanın ortak bir kültürü. Kim daha iyi yapıyorsa, kim o ürünü daha iyi kullanıyorsa, onun hakkıdır.

'KENDİMİZİ TANITMADA ZAYIFIZ'

Başaşçı ve Yemek Danışmanı Murat HAYRAN:

‘Kendimizi tanıtmada zayıfız’ aidiyeti vardır ama tada tada, yapa yapa evrensel hale gelir. Herkes damak tadına göre o ürünü farklı şekillerde kullanır. Ben de baklava krizinde Yunanistan’a gidip baklava yapmıştım. Hellim denince akla elbette Kıbrıs geliyor. Ama adanın her iki tarafında üretilen ve yenilen bir lezzetin bir taraf tarafından tescil edilmesi de doğru değil. Türkiye ve KKTC’nin mutfağı çok zengin, ürünleri çok bol ama kendimizi tanıtma adına biraz zayıfız.