Homo Naledi kayıp halka mı?

Derya ÖZTÜRK / GAZETE HABERTÜRK

Güney Afrika’da bilim insanları, bir mağarada ‘insana yakın yeni bir tür’e ait olduğunu ileri sürdükleri kalıntılar buldu. 3 milyon yıl önce yaşamış bu yeni türe “Homo Naledi” adı verildi. Nadelilerin boyu ortalama 1.50 metre, bacakları vücuduna oranla daha uzun, başı ise modern insana göre daha küçük ve yassı. Bazı bilim insanları, bu türün primatlarla ilk insanlar arasındaki kayıp halka olabileceğini belirtti. Uzmanlara sorduk...

‘İnsanın çeşitlenip evrildiğini gösteriyor’

İÜ Antropoloji Bölümü Paleontoloji Ana Bilim Dalı- Doç. Dr. Derya Atamtürk Duyar:

2 milyon yıl eşiğine geldiğimizde insanın atası konusunda çeşitli spekülasyonlar oldu. İlk önce Homo Genus’tan Erectus’a evrildiği ve buradan da modern insanın ortaya çıktığı düşünülüyordu. 2010’lu yılların başında Afrika’da 2 fosil bulundu. Bunlar şunu gösterdi: Homo Erectus ve Homo Habilis aynı zamanda yaşamışlar. Dolayısıyla birbirlerinin atası değiller. Bu, Erken Homo Genusları dediğimiz türlerin çeşitlilik gösterdiğini ortaya çıkarması açısından önemliydi. Naledi, ilk insanların bir çizgide değil çeşitlenerek evrildiğini destekliyor. Naledi diğerlerine benzemeyen farklı vücut yapısına sahip. Kayıp halka olacak düzeyde bir bilgi değil. Evrim sürecinde kaybettiğimiz halka yok ki bulunmuş olsun. İnsanın başlangıcının tek hatta değil çok hatta düşünülmesi gerektiği ve çeşitliliğin düşünüldüğünden de fazla olduğunu gösteriyor.

Yeditepe Üniversitesi Antropoloji Bölüm Başkanvekili Prof. Dr. Mehmet Bayraktar:

'İnsanın birden fazla atası var'

En eski insan türü olduğu söyleniyor. Son 50 yılda sürekli böyle fosillerin bulunduğunu görüyoruz. Belki ileride daha eski bir fosil bulunacak ve insanlığın atası olarak o gösterilecek. Bu Afrika adamı insanlığın atası olarak gösteriliyor fakat bu dinde bahsedilen Adem midir, değil midir kesin karar vermek zor. Belki de tek bir ata yoktur. İnsanların farklı atalardan gelmiş olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekir.

İÜ Antropoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İzzet Duyar:

‘Erken döneme ait bir insan olduğu kesin’

Bu fosil, insan evriminin aşamalarında birden fazla tür olduğunu gösteren önemli bir buluntu. Eğer canlılar evrim geçiriyorsa her canlı birer halkadır. Biz de 3-5 bin yıl sonraki insanlık için bir halkayız öyle bakılacak olursa. Günümüzde tek insan türü yaşıyor ama geçmişte bunun böyle olmadığının en önemli kanıtlarından biri bulunan fosil. Homo Naledi’nin erken dönem bir insan olduğu kesin. Tabii ki insan evrimleşme sırasında primat atasından kalan bazı özellikleri devam ettiriyor. Bu türde de bu özelliklerin bir kısmını görüyoruz.

İlahiyatçı Prof. Dr. Saim Yeprem:

‘Karşılaştırmak doğru değil’

Kuran-ı Kerim bir bilim kitabı değil, bir hidayet kitabıdır. İnsanın yaradılışıyla ilgili ayetler, antropolojinin ifade ettiği gibi bilgiler vermiyor. Kuran-ı Kerim’deki ifadelerle günümüz bilim dallarının ulaştığı ifadeleri birebir karşılaştırmak doğru değil. Antropolojik verileri, pozitif bilimin kesin, reddedilmez, tartışılmaz verileri olarak düşünmek mümkün değil. Bu verilerin pozitif bilimlerce de kesinleştirilmesi gerekir. Bu haliyle bilimsel bir görüş, yorum, bir algıdır.

‘Kayıp halkaysa da dinen sorun olmaz

Felsefeci Prof. Dr. Caner Taslaman:

Güney Afrika’da bir mağarada bulunan kalıntılar üzerinden erken bir ümit havası oluşturuldu bilim açısından; fakat bu fosil üzerine daha testler yapılması gerekiyor. Ben dini açıdan bu durumu şöyle yorumlayabilirim; Allah birçok zaman doğadaki süreçleri aracı olarak kullanıp canlıları yaratıyor. İnsanı da böyle yaratmış olmasında sorun yok. Eğer kayıp halkaysa bile dini açıdan hiçbir sorun oluşturmaz. Evrim teorisinin din açısından sorun olarak görülmesi hata. Nasıl her birimizi Allah’ın yarattığını düşünüyoruz, ama hepimizin annesi babası, yani yaratılmamızda aracı süreçler var. Aynı şekilde ilk insanın yaratılmasında da Allah’ın aracı süreçler kullanmış olması dine uygundur.

İTÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kerem Cankoçak:

‘Ara tür olabileceğine katılmıyorum’

Güney Afrika’da bulunan ve “Homo Naledi” adı verilen bu yeni türün ara tür olabileceği görüşüne katılmıyorum. Hepimiz ara türüz. Ortak akrabamız var. Türümüz Homo Sapiens. Bu tür yaklaşık 100 bin yıllık. 100 bin yıl önce başka türlerden ayrılmışız. Bu tür 2 milyon yıl öncesine ait ise bizim atamız sayılabilir. 7 milyon yıl önceye gidersek şempanzeler, 500 milyon yıl geriye gidersek balıkları da atamız olarak sayabiliriz. Bir ağaç dalı gibi düşünün bunu. Homo türü de kendi içinde ayrılıyor. O yüzden ara tür diye bir şey yok. Şu anda evrimleşiyoruz, 100 bin yıl sonra başka bir homo türü çıkabilir. Ağacın kaç dalı var bilmiyoruz. Yeni bulunan