İstihdamda gerçek durum ne?
Ağustos ayı istihdam verileri sadece işsizlik oranı ve işsiz sayısı üzerinden değerlendirilirse elbette kötüye gidiş diye yorumlanır. İşsiz sayısı son bir yılda mevsim etkilerinden arındırılmış haliyle 462 bin kişi artmış ve işsizlik oranı yüzde 9.3’ten 10.4’e çıkmıştır. Tarım dışı işsizlik 1.2 puan artışla yüzde 12.4’e yükseldi ki, bu kentlerdeki işsizlik oranıdır. Genç nüfustaki işsizlik 2 puan daha yükselerek yüzde 19.2’ye vardı. Yani her 5 gençten 1’i iş arıyor. Bu rakamlar mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerdir. Ancak bu durum madalyonun bir yüzünü gösterir bize.
Resmin bütününü görmeye çalışırsak gerçek durum nedir?
- Bir kere 3 milyon resmi işsize, ümidini yitirenler ve iş aramayıp da çalışmaya hazır olan 2.5 milyon eklendiğinde 5.5 milyon gerçek işsize ulaşılır. Bu durumda işgücüne katılanların sayısı 28.8 milyondan 31.3 milyona yükselir. Dolayısıyla geniş anlamda işsiz sayısı 5.5 milyon, işgücüne katılanlar 31.3 milyon ve buna göre işsizlik oranı da yüzde 17.5’e çıkar. Mesai saatlerinde sokakların, kahvehanelerin doluluk oranı 15 yaş ve üstü yaşta çalışabilecek nüfutaki her 5 kişiden 1’nin işsiz olduğunu teyit eder niteliktedir. Gerçek durum budur.
- Ancak resmi işsizler yanında ümidini yitiren ve iş aramayan ama çalışmaya hazır 2.5 milyonu da işsizler ordusuna eklediğimizde işgücüne de katmamız gerekiyor. O zaman da işgücüne katılım yüzde 50.5 yerine yüzde 54.8 gibi bir orana çıkıyor ki, bu da ulaşılmak istenen bir durumdur.
- 15 yaş üzeri çalışabilecek nüfus 57.1 milyon kişidir. Ağustos 2014 itibarıyla bu nüfusun istihdam piyasasına katılan kısmı 28.8 milyondur. 3 milyonuna iş yoktur. Geri kalan 25.8 milyonu çalışıyor. İstihdamda son bir yılda katedilen mesafe de buradadır. İstihdam edilenlerin sayısı Ağustos 2013’te 24.6 milyondan 1.2 milyon artışla 25.8 milyon kişiye çıkmıştır. Bir yılda artış mevsim etkilerinden arındırılmış şekliyle tam olarak 1 milyon 172 bin kişidir.
- Buna rağmen işsizlerin yarım milyon kadar artması, işgücüne katılımın 27.2 milyondan 28.8 milyona yükselmesindendir. Bir yıllık işgücü artışı 1 milyon 632 bin kişidir ve bir milyonluk ülke nüfus artışının 600 bin de üzerindedir, yani olağan üstüdür. Buna göre işgücüne katılım oranı 2.1 puan artmış ve yüzde 50.5’ye çıkmıştır.
- Bir yılda yaratılan 1.2 milyon iş, aslında nüfus artış hızından 200 bin daha fazla. Türkiye’nin yıllık nüfus artışı ortalama 1 milyondur. İşgücüne yüzde 50’lik katılım üzerinden her yıl 500 bin kişiye iş bulunursa işsizlik stabil kalır ama stok da azalmaz. Son bir yılda değil 500 bin bunun iki katından daha fazla istihdam yaratılmasına karşılık işgücüne katılımın artması işsizliği artırdı. Bunda ülkeye toplu bir Suriyeli göçünün belli bir etkisi mutlaka oldu.
- Büyümede, iş güvenliğinde ve iş kazalarını önlemede tersi olsa da, istihdam yaratmada ekonominin kayda değer bir başarısını teslim etmek gerekiyor.
SONUÇ: “Yapılan işi sonuçlar gösterir.” La Fontaine
